Άλγος σε ηλικιωμένους

ICD-10: M25.5 (αρθραλγία) | Μ54.9 (ραχιαλγία ΜΚΑ) | Μ79.1 (μυαλγία) | Μ79.9 (άλγος άκρων)

Βλέπε επίσης το αντίστοιχο υποκεφάλαιο στο κεφάλαιο των μυοσκελετικών νοσημάτων, καθώς και στα ενδοκρινικά νοσήματα.

 

Ορισμός

Καταστάσεις με άλγος σχετικές με το κινητικό και στηρικτικό σύστημα, στις οποίες ποικίλουν η χρονιότητα και η ένταση.

 

Αίτια

1. Σκελετικά:

Οστεοπόρωση με συμπίεση σπονδύλων, σπονδυλική στένωση, σπονδύλωση/ σπονδυλαρθρίτιδα.

 

2. Σχετιζόμενα με αρθρώσεις:

Οστεοαρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, πυροφωσφορική αρθροπάθεια.

 

3. Μυοσκελετικά:

Ρευματική πολυμυαλγία. Παρενέργειες στατινών.

 

Συμπτώματα

Κινητική ανησυχία, δέρμα ξηρό ή υγρό περισσότερο από το κανονικό, μεγαλοκορία, ακατάστατη συμπεριφορά, ο ασθενής ασχολείται με συγκεκριμένο σημείο του σώματός του.

 

Η οστεοπόρωση είναι ασυμπτωματική, μέχρι να συμβεί κάποιο κάταγμα.

Το ατομικό ιστορικό σε συμπίεση σπονδύλου περιλαμβάνει οξεία έναρξη ραχιαλγίας, συχνά μετά από ήπιο εξωτερικό τραυματισμό (π.χ. σκόνταψε σε κατώφλι).

Το οξύ άλγος μπορεί να είναι τέτοιας έντασης, ώστε να χρειάζεται νοσοκομειακή περίθαλψη.

 

Η διάρκειά του είναι εβδομάδες μέχρι μήνες.

Μετά από επανειλημμένες συμπιέσεις το άλγος μπορεί να γίνει χρόνιο.

 

Πυροφωσφορική αρθρίτιδα:

Αρθρίτιδα, που συνδυάζεται με εναπόθεση πυροφωσφορικών κρυστάλλων, δημιουργεί μία κλινική εικόνα παρόμοια με εκείνη της οξείας προσβολής από ουρική αρθρίτιδα.

 

Η ρευματική πολυμυαλγία προκαλεί καταστάσεις άλγους στον ώμο – την περιοχή του βραχίονα, καθώς και στο ισχίο – την περιοχή του μηρού, κόπωση, πρωινή δυσκαμψία και συχνά καταθλιπτική διάθεση και μείωση σωματικού βάρους.

Επιπλέον προκαλεί αυξημένη ΤΚΕ, συχνά μέχρι την τιμή του 100, συχνά ήπια αναιμία και ελαφρώς αυξημένες τιμές ηπατικών ενζύμων.

 

Διερεύνηση

Η πυροφωσφορική αρθρίτιδα μπορεί να αποτελεί εκδήλωση υποκείμενης νόσου, όπως υποθυρεοειδισμού, υπερπαραθυρεοειδισμού και αιμοχρωμάτωσης, ενώ κλινικά υπάρχει δυσχέρεια στο να διαφοροδιαγνωστεί από την ουρική αρθρίτιδα.

Ελέγξτε την TSH, το ασβέστιο-ορ, την αλβουμίνη-ορ, το Fe-ορ, TIBC και ουρικό οξύ-ορ.

Η εργαστηριακή ανάλυση του αρθρικού υγρού αποκαλύπτει κρυστάλλους πυροφωσφορικού ασβεστίου.

 

Σε ρευματική πολυμυαλγία γίνεται έλεγχος της ΤΚΕ, της Hb και των ηπατικών ενζύμων.

Βλέπε επίσης και το αντίστοιχο υποκεφάλαιο στο κεφάλαιο των μυοσκελετικών νόσων, καθώς και στα ενδοκρινολογικά νοσήματα.

 

Θεραπεία

Ορισμένες θεραπευτικές επιλογές:

 

* Η παρακεταμόλη γενικά αποτελεί το φάρμακο πρώτης εκλογής.

 

* Η τραμαδόλη προξενεί περισσότερες παρενέργειες (ίλιγγο, σύγχυση κ.ά.) συγκριτικά με την αναλγητική της δράση και καλό είναι να αποφεύγεται η χορήγησή της σε ηλικιωμένους.

Μία ορθότερη επιλογή αποτελούν τα ισχυρά οπιοειδή σε χαμηλές δόσεις.

 

* Σε χρόνιο άλγος, όχι-κακοήθους αιτιολογίας, πρέπει να αποφεύγονται τα ισχυρά οπιοειδή.

Μπορείτε να χορηγήσετε διαδερμικό έμπλαστρο σε χαμηλές δόσεις.

 

* Σε χρόνιο άλγος κακοήθους αιτιολογίας χορηγούνται διαδερμικά έμπλαστρα οπιούχων σε υψηλότερες δόσεις μετά από τιτλοποίηση με σκεύασμα βραχείας διάρκειας δράσης.

Μπορούν να χορηγούνται ακόμη και σε νεφρική ανεπάρκεια.

 

* Συνδυασμός παρακεταμόλης και ισχυρού οποιειδούς, όταν παραστεί ανάγκη.

 

* Σε φλεγμονώδεις καταστάσεις χρησιμοποιήστε κατά περίπτωση ΜΣΑΦ.

Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στα ενδεχόμενα νεφρικής επίδρασης/ κινδύνου κατακράτησης υγρών/ ύπαρξης λανθάνουσας καρδιακής ανεπάρκειας/ κινδύνου αιμορραγίας από το γαστρεντερικό σωλήνα.

Σε ηλικιωμένους η θεραπευτική χορήγησή τους να είναι αποκλειστικά βραχείας διάρκειας (2-3 εβδομάδες).

Αν κρίνετε απαραίτητο, χορηγήστε ταυτόχρονα ομεπραζόλη ως γαστροπροστασία.

Τα ΜΣΑΦ είναι δραστικά ακόμη και σε οστικές μεταστάσεις.

 

* Σε πολυεστιακό άλγος (με τυχόν συνύπαρξη άγχους/ κατάθλιψης) δοκιμάστε τη χορήγηση σκευασμάτων – SNRI., τα οποία αυξάνουν και τη δραστικότητα των οπιούχων.

 

* Σε χρόνιο άλγος και διαταραχές ύπνου χορηγήστε μιρταζαπίνη ή αμιτριπτυλίνη (10-25 mg) σε βραδινή δόση.

 

* Σε ρευματική πολυμυαλγία είναι τρομερά αποτελεσματική η χορήγηση στεροειδών από το στόμα.

 

* Σε περιφερικό νευροπαθητικό άλγος τόσο η αμιτρυπτιλίνη, όσο και η γκαμπαπεντίνη, αποτελούν φάρμακα πρώτης εκλογής.

Η πρεγκαμπαλίνη και η ντουλοξετίνη αποτελούν εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές.

 

* Σε μακροχρόνιες μυαλγίες (και εφόσον η ΤΚΕ παραμένει φυσιολογική) δοκιμάστε διακοπή τυχόν υπάρχουσας λήψης στατινών (δυνητικά προκαλούν μυαλγίες).

 

* Χορηγείτε πάντοτε σκευάσματα κατά της δυσκοιλιότητας και κατά της ενδεχόμενης ναυτίας, όταν πρόκειται για θεραπευτική χορήγηση οπιούχων μεγάλης χρονικής διάρκειας.

 

* Τα σκευάσματα-SSRI παρουσιάζουν φτωχή αναλγητική δράση.

 

Φαρμακευτική αγωγή

 

Αναλγητικά

ΜΣΑΦ: Δισκία/ Υπόθετα Ναπροξένης.

Οπιοειδή, ισχυρά, βραχείας δράσης: Μορφίνη.

Οπιοειδή, ισχυρά, μακράς διάρκειας δράσης: Διαδερμικό έμπλαστρο 7 ημερών βουπρενορφίνης | Μορφίνη | Διαδερμικό έμπλαστρο 72-ωρών φαιντανύλης.

Παρακεταμόλη: Αναβράζοντα δισκία/ Αναβράζοντα κοκκία/ Διάλυμα πόσιμων σταγόνων/ Δισκία/ Δισκία διασπειρόμενα στο στόμα/ Πόσιμο διάλυμα/ Πόσιμο εναιώρημα/ Σιρόπι/ Υπόθετα.

Παρακεταμόλη + ήπιο οπιοειδές: Αναβράζοντα δισκία/ Δισκία/ Υπόθετα Παρακεταμόλης + Κωδεῒνης.

 

Αντιεμετικά

Αλοπεριδόλη.

Λεβομεπρομαζίνη.

Μεκλοζίνη.

Μετοκλοπραμίδη.

Ονδανσετρόνη.

 

Αντιεπιληπτικά

Γκαμπαπεντίνη.

Πρεγκαμπαλίνη.

 

Αντικαταθλιπτικά

Αμιτριπτυλίνη.

Βενλαφαξίνη.    

Μιρταζαπίνη.

Ντουλοξετίνη.

 

Καθαρτικά για προφύλαξη από δυσκοιλιότητα

Μακρογόλη.

Πικοθειικό νάτριο.

 

Στεροειδή

Στεροειδές: Δισκία/ Διαλυτά δισκία/ Ορθικό διάλυμα βηταμεθαζόνης.

 

Τελευταία ενημέρωση: Σεπτέμβριος 2019