Κατάθλιψη σε ηλικιωμένους, Άγχος σε ηλικιωμένους

Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο Κατάθλιψη και Άγχος στο κεφάλαιο των ψυχικών νοσημάτων.

Ορισμός

Βλέπε το υποκεφάλαιο Κατάθλιψη, καθώς και Άγχος στο κεφάλαιο των ψυχικών νοσημάτων.

Αιτίες

Η γήρανση από μόνη της δεν αποτελεί αιτία κατάθλιψης.

Πολλές αιτίες συμπτωμάτων κατάθλιψης είναι συνηθέστερες σε μεγάλη ηλικία, π.χ. πένθος, απώλεια ατόμου, μοναξιά, οργανική νόσος, αγγειοεγκεφαλική νόσος (‘‘αγγειακή κατάθλιψη’‘, νευρωνική εκφύλιση, νόσος Parkinson κ.ά.), υποδιέγερση, όπως και φάρμακα, που προκαλούν συμπτώματα.

Το άγχος σε ηλικιωμένους συχνά οφείλεται σε υποκείμενη καταθλιπτική νόσο.

Συχνά πίσω από την ‘‘ανησυχία’‘ των ηλικιωμένων υποκρύπτεται οργανική νόσος.

Συμπτώματα

Η κατάθλιψη και το άγχος μπορεί να αποτελούν διαφορετικές εκφράσεις της ίδιας υποκείμενης ασθένειας, όπου ατομικές διαφορές καθορίζουν ποια είναι η εικόνα, που θα υπερισχύσει.

Η κατάθλιψη σε ηλικιωμένους εκδηλώνεται πιο σπάνια με την τυπική συμπτωματολογία της κατάθλιψης σύμφωνα με το DSM IV.

Ο ασθενής συχνά αναζητά ιατρική βοήθεια για ‘‘απροσδιόριστο αίσθημα ασθένειας’‘, κακή διάθεση και άλλα συγκεχυμένα συμπτώματα σύμφωνα με τα παρακάτω.

Τα συμπτώματα είναι πιο αδύναμα από ό,τι σε νεότερα άτομα.

Συχνά εκδηλώνεται κόπωση, ευερεθιστότητα, γνωσιακή έκπτωση και οργανικά συμπτώματα, όπως άλγος πιο γρήγορα από την εξουθένωση.

Η ζάλη είναι συνηθισμένη και είναι συχνές οι επισκέψεις στις υγειονομικές υπηρεσίες.

Η εξέλιξη συχνά είναι μακροχρόνια, ενώ είναι σπάνιες οι τυπικές υποτροπές, που παρατηρούνται σε νεότερους.

Συχνά είναι εμφανή τα συμπτώματα άγχους/ανησυχίας.

Διαταραχές ύπνου παρατηρούνται κυρίως με τη μορφή της δυσκολίας έναρξης του ύπνου.

Άτακτες ώρες ύπνου μέσα στο 24ωρο είναι λιγότερο συχνό φαινόμενο.

Είναι συχνή η υποχονδρία και τα παρανοϊκά συμπτώματα.

Η κατάθλιψη είναι συχνότερη στους πιο ηλικιωμένους από ό,τι σε νεότερους.

Η συχνότητα αυτοκτονιών είναι μεγαλύτερη σε γεροντότερους.

Το άγχος σε ηλικιωμένους συχνά δεν είναι το ίδιο εμφανές, όσο σε νεότερους, ενώ δεν έχει γίνει προσαρμογή των κριτηρίων DSM IV ειδικά για τους ηλικιωμένους.

Το άγχος σωματοποιείται συχνά με ενοχλήσεις στην καρδιά, το γαστρεντερικό κ.ά.

Διαφορική διάγνωση

Η διαφορετικότητα των συμπτωμάτων στους ηλικιωμένους δυσχεραίνει αρκετές φορές τη διάγνωση.

Οι σπουδαιότερες διαφοροδιαγνωστικές θεωρήσεις αφορούν την ανοϊκή συνδρομή, καθώς και τη σωματική νόσο.

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η κατάθλιψη και η κόπωση αποτελούν συχνά πρόδρομα στοιχεία της ανοϊκής συνδρομής.

Συμπτώματα, που εκδηλώνονται προοδευτικά και γρήγορα και συνοδεύονται από συμπτώματα παρόμοια με άνοια, μπορεί να συνηγορούν για νόσηση από κατάθλιψη.

Η νόσος του Parkinson συχνά εκδηλώνεται με εικόνα κατάθλιψης.

Διερεύνηση

Με συζήτηση. Βασικός εργαστηριακός έλεγχος: Hb, γλυκόζη-πλ, Τ4/TSH, βιταμίνη Β12, φυλλικό οξύ, Κ-ορ, Νa-ορ, Ca-ορ, κρεατινίνη-ορ, ASAT, ALP, ίσως γGT/CDT, PEth. Κάντε μία καταγραφή ύπνου, αν το κυρίαρχο σύμπτωμα είναι η κόπωση.

Οι διαθέσιμες κλίμακες αξιολόγησης είναι η HAD (Hospital Anxiety and Depression scale),

MADRS-S (Montgomery Åsberg Depression Rating Scale – Αυτοαξιολόγηση) και

GDS (Geriatric Depression Scale).

Για την παρακολούθηση του θεραπευτικού αποτελέσματος της θεραπείας, που έχει χορηγηθεί, χρησιμοποιείται συχνά το MADRS-S (S = self-rating/αυτοαξιολόγηση).