Σύγχυση σε ηλικιωμένους

ICD-10: F05

Ορισμός

Αιφνίδια έναρξη (σε διάρκεια ωρών-ημερών) ενός ψυχικού συνδρόμου, που χαρακτηρίζεται από διανοητική και ψυχοκινητική διαταραχή, καθώς και διαταραγμένο κύκλο ύπνου-εγρήγορσης.

Να θυμάστε ότι η σύγχυση εκπροσωπεί σύμπτωμα κάποιας υποκείμενης νόσου.

 

Αιτία

Κατά κύριο λόγο κάθε νόσημα, ασήμαντο ή σοβαρό, οργανικό ή ψυχικό μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση σύγχυσης (βλέπε παρακάτω στη Διερεύνηση).

 

Συνηθισμένες αιτίες είναι, π.χ. η ουρολοίμωξη, επίσχεση ούρων, πνευμονία, ίωση, καρδιακή ανεπάρκεια, άλγος, επίμονη δυσθεράπευτη δυσκοιλιότητα, αλλαγή περιβάλλοντος, αισθητική αποστέρηση (= μειωμένη/ αρρύθμιστη όραση, ακοή, κοινωνική απομόνωση), ‘‘θορυβώδης’‘ περίγυρος, φάρμακα (ιδιαίτερα αντιχολινεργικά, βενζοδιαζεπίνες και οπιούχα.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Φαρμακευτική θεραπεία ηλικιωμένων).

 

Η μετεγχειρητική σύγχυση δεν είναι ασυνήθιστη.

Οι ηλικιωμένοι με μειωμένα αποθέματα εγκεφαλικής ικανότητας, ειδικά σε ανοϊκή συνδρομή, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι.

 

Η αισθητηριακή αφασία (του Wernicke) μπορεί να μοιάζει με σύγχυση και να είναι το μοναδικό σύμπτωμα, που παραμένει μετά από ΠΙΕ/ΑΕΕ και μερικές φορές αποτελεί μια ‘‘κρυμμένη’‘ αναπηρία.

Η ροή του λόγου, η κατανόηση, οι ονομασίες, η επανάληψη, η ικανότητα ανάγνωσης και γραφής μπορούν να επηρεαστούν σε διαφορετικό βαθμό.

Συνήθως αυτόματη βελτίωση με χαρακτηριστική ως πρωταρχική τη βελτίωση της κατανόησης.

 

Συμπτώματα

Εξαρτώνται από την υποκείμενη νόσο.

Η συγχυτική κατάσταση μπορεί να ποικίλλει από ήπιες καταστάσεις παρόμοιες με του ονείρου (ονειρισμός) μέχρι εκδήλωση πλήρους ψυχωσικής συμπτωματολογίας με ψευδαισθήσεις και παραισθήσεις, υπο- ή υπερδραστηριότητα, νυκτερινή ανησυχία και κόπωση την ημέρα, διαταραχές, όσο αφορά την αντίληψη του χρόνου, του τόπου και των προσώπων, άγχος και ανησυχία, μερικές φορές επιθετικότητα, συχνά μεγάλη διακύμανση στη διάρκεια του 24ώρου.

 

Διαφορικές διαγνώσεις: Άνοια, κατάθλιψη, ΠΙΕ/ΑΕΕ, αλκοόλ, διάφορα ναρκωτικά.

 

Διερεύνηση

Η χρονική εξέλιξη είναι σημαντική.

Σύντομης διάρκειας ιστορικό συνηγορεί κατά της άνοιας/κατάθλιψης.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες; Αποκλείστε υποκείμενο αίτιο, όπως τραυματισμός κρανίου (υποσκληρίδιο αιμάτωμα), κάταγμα, επίσχεση ούρων, ουρολοίμωξη, ΑΕΕ, έμφραγμα μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονική εμβολή, δηλητηρίαση (φάρμακα, που άρχισαν να λαμβάνονται πρόσφατα;), οξεία κοιλία, δυσκοιλιότητα, λοίμωξη, αναιμία, υπογλυκαιμία, υποξία, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, θυρεοτοξίκωση.

 

Εργαστηριακά:

Hb, γλυκόζη-πλ, Na-ορ, Κ-ορ, Ca-ορ, ελεύθερη Τ4/TSH-ορ, ηπατικό προφίλ, CRP, ΤΚΕ, στικ-ούρων, ΗΚΓ, ΑΤ εγκεφάλου;

 

Θεραπεία

Θεραπεύστε την υποκείμενη αιτία.

Σε γενικές γραμμές σωστή φροντίδα.

Δώστε στον ασθενή τη δυνατότητα να προσανατολιστεί στον περίγυρο – ήσυχο φωτεινό περιβάλλον, να φοράει γυαλιά όρασης, ακουστικά βαρηκοῒας, που λειτουργούν, διόρθωση του κιρκάδιου ρυθμού, παραμονή σε φως ημέρας, ανασκόπηση της φαρμακευτικής αγωγής.

 

Φάρμακα:

Κανένα από τα ψυχοφάρμακα δεν αποκαθιστά τη σύγχυση, εκτός από το ό,τι πιθανόν να καταπραῢνει τα συμπτώματα.

Μπορείτε να δοκιμάσετε τη χορήγηση 1 καψακίου ή 5 ml κλομεθειαζόλης ως ηρεμιστικού στη διάρκεια της ημέρας. Η δοσολογία της κλομεθειαζόλης σε διαταραχές του ύπνου είναι 2 καψάκια ή 10 ml με μείωση της δόσης, όταν εξακολουθεί η υπνηλία τα πρωινά.

Εξετάστε τον κίνδυνο υποτασικού επεισοδίου.

 

Να είστε προσεκτικοί, όσο αφορά τα σκευάσματα με αντιχολινεργική δράση.

 

Σε έντονη ανησυχία/αναστάτωση ή ψυχωσικά συμπτώματα χορηγείται ρισπεριδόνη 0,5-2 mg/24ωρο ή αλοπεριδόλη 0,5 g, 1 x 2-3.

Η επίδρασή τους κατά των ψυχωσικών συμπτωμάτων μπορεί να καθυστερήσει από μερικές ημέρες ως πολλές εβδομάδες.

Παρακολουθείται η κλινική εικόνα.

Σημειώστε ότι τα νευροληπτικά μπορούν να επιδεινώσουν τόσο την ψυχική, όσο και την οργανική κατάσταση σε άνοια σωματίων-Lewy με αύξηση των ψυχωσικών συμπτωμάτων, πτώσεις και συγκοπή.

Έχει διαπιστωθεί ότι τα ίδια τα νευροληπτικά συνεπάγονται αυξημένο κίνδυνο θανάτου σε ηλικιωμένους με άνοια.

Γι’ αυτό συνιστώνται σύντομες περίοδοι θεραπείας!

 

Φαρμακευτική αγωγή

 

Αλοπεριδόλη.

Κλομεθειαζόλη.

Ρισπεριδόνη.

 

Σύμφωνα με τη δική μας επαγγελματική εμπειρία:

Ηλικιωμένα άτομα με ξαφνική σύγχυση (εξαιτίας λοίμωξης, κατάγματος, παραμονής σε νοσοκομείο κ.ά) επανακτούν σύντομα τη διαύγειά τους μετά από χορήγηση καψακίου ριβαστιγμίνης [Exelon] 1,5 mg x 2 για διάρκεια μερικών 24ώρων!

(Dr Christina Wikman-Lundbom, νοσοκομείο Kungälvs)

 
Τελευταία ενημέρωση: Σεπτέμβριος 2019