Οξεία κοιλία, κοιλιαλγία

ΠΡΟΣΟΧΗ, όλοι οι ασθενείς με ασαφή συμπτώματα οξείας κοιλίας παραπέμπονται σε νοσοκομείο για εκτίμηση και παρακολούθηση!

Περίπου στο 40% απ’ αυτούς τους ασθενείς, που εισάγονται για παρακολούθηση, δεν μπαίνει ποτέ κάποια συγκεκριμένη διάγνωση.

 

Όταν ο υπερηχογραφικός έλεγχος διενεργείται ήδη στο τμήμα επειγόντων, αυξάνεται η διαγνωστική επιτυχία και μεταξύ άλλων μειώνεται η ανάγκη εισαγωγής.

 

Οι παρακάτω καταστάσεις αποτελούν παραδείγματα των συνηθέστερων αιτιών οξέος κοιλιακού άλγους.

 

Άλγος κύησης- και τοκετού:

Παραπομπή σε γυναικολογική κλινική.

 

Ανεύρυσμα αορτής:

Θωρακικό οξύ στηθαγχικό άλγος, που μοιάζει με οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, συχνά με αντανάκλαση στη ράχη.

Σε ανεύρυσμα πολύ περιφερικά μπορεί τα συμπτώματα να μοιάζουν με άλγος νεφρολιθίασης, σφύζουσα σκληρία στην περιοχή της κοιλίας, διαφορές σφυγμού/ΑΠ μεταξύ πάνω και κάτω άκρων ή υποτασικά και συγκοπτικά επεισόδια.

Εμφανής επίδραση στη γενική κατάσταση του ασθενή, ίσως ναυτία και εμετοί.

Προδιάθεση παρουσιάζουν άντρες καπνιστές μεγαλύτεροι των 50 ετών με υπέρταση.

Υπάρχουν κληρονομικοί παράγοντες.

Υπέρηχος κοιλίας!

Το αορτικό ανεύρυσμα κοιλίας και θώρακα συχνά παρουσιάζονται ταυτόχρονα.

Τα όρια για το ανεύρυσμα είναι εξωτερική διάμετρος αορτής 30 mm.

Απλή υποψία διαχωριστικού (στμ: ή ρήξης) ανευρύσματος αορτής αποτελεί αφορμή επείγουσας παραπομπής σε χειρουργική κλινική.

Τοποθετήστε φλεβοκαθετήρα δύο οδών για στάγδην έγχυση.

Χορήγηση οξυγόνου με μάσκα.

 

Κοιλιακή αορτή με διάμετρο 25-29 mm (‘‘εκτατική αορτή’‘) έχει αποδειχτεί ότι αποτελεί παράγοντα κινδύνου και υπάρχουν λόγοι για παρακολούθηση των διαφόρων παραγόντων κινδύνου και επανεκτίμηση με υπέρηχο.

 

Γαστρεντερίτιδα:

Πυρετός, εμετοί, διάρροια.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Διάρροια και Εμετοί στο παρόν κεφάλαιο.

 

Διάρροια:

Βλέπε το αντίστοιχο υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο.

 

Δυσκοιλιότητα (förstoppning):

Συνηθισμένη αιτία κοιλιαλγίας ιδιαίτερα σε παιδιά και ηλικιωμένους.

Μπορεί να προκαλεί σύγχυση τόσο, όσο και πολλά άλλα από τα συμπτώματα της κοιλίας.

Βλέπε το υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο.

 

Δυσκοιλιότητα επίμονη δυσθεράπευτη (obstipation):

Μπορεί να είναι συγκεχυμένο σύμπτωμα, όπως συμβαίνει και με πολλά από τα υπόλοιπα συμπτώματα της κοιλίας.

 

Δυσμηνόρροια:

Μη ξεχνάτε την εμμηναρχή.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Δυσμηνόρροια στο κεφάλαιο των γυναικολογικών νοσημάτων.

 

Δυσπεψία:

Βλέπε το υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο.

 

Ειλεός:

Μηχανικός ή παραλυτικός, αλλά επιπλέον και συστροφή εντερικής έλικας και εγκολεασμός, ιδιαίτερα σε παιδιά.

Πόνοι κατά διαστήματα. Βλέπε το υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο.

 

Εκκολπωματίτιδα:

Συνήθως άλγος στην αριστερή πλευρά της κοιλίας, χαμηλά (‘‘αριστερά κείμενη σκωληκοειδίτιδα’‘), μετεωρισμός, δυσκοιλιότητα, περίοδοι με διάρροια, ίσως πυρετός.

Ανάπαυση του εντέρου, ίσως και αντιβιοτικά.

Τα αντιβιοτικά συνταγογραφούνται κυρίως λόγω παράδοσης.

Η θεραπεία αμφισβητείται σε ασθενή, που δεν έχει επηρεαστεί.

Σε γενικευμένη επίδραση παραπομπή σε χειρουργική κλινική.

Μετέπειτα άφθονη πρόσληψη υγρών και φυτικών ινών.

Βλέπε το υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο.

 

Έλκος:

Επιγαστραλγίες, ναυτία, εμετοί, άλγος στο επιγάστριο.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Έλκος στο παρόν κεφάλαιο.

 

Ελκώδης κολίτιδα:

Βλέπε το υποκεφάλαιο Φλεγμονώδη εντερικά νοσήματα στο παρόν κεφάλαιο.

 

Εμετοί:

Μπορεί να οφείλονται σε διάφορες αιτίες, μεταξύ άλλων γαστρεντερικές, εγκεφαλικές, μεταβολικές, λοιμώδεις.

Βλέπε το υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο.

 

Έμφραγμα μυοκαρδίου:

Οι πόνοι της κοιλίας είναι συχνοί, ιδίως σε ηλικιωμένους.

Βλέπε το υποκεφάλαιο στο κεφάλαιο των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

 

Ενδομητρίωση: Φλεγμονή της μήτρας, σαλπιγγίτιδα, φλεγμονή των ωαγωγών.

Συχνά πόνος, που εντοπίζεται χαμηλά, μπορεί να περάσει απαρατήρητος.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Σαλπιγγίτιδα στο κεφάλαιο των γυναικολογικών νοσημάτων.

 

Εντερική ισχαιμία:

Οξείς δυνατοί κοιλιακοί πόνοι συχνά σε ηλικιωμένους ασθενείς με γνωστή καρδιαγγειακή νόσο.

Η αντικειμενική εξέταση της κοιλίας δε συμβαδίζει με το άλγος.

Από ένα σημείο και μετά οι πόνοι υποχωρούν (παράλυση) και τελικά (συχνά > 6 ώρες) παροξυντικός πόνος και εντερική ‘‘σιγή’‘ (νέκρωση).

Πολύ έντονη επίδραση της γενικής κατάστασης του ασθενή με ναυτία, εμετό, αντανακλαστική αφόδευση, ίσως σοκ.

Επείγουσα παραπομπή, φλεβική γραμμή και ενυδάτωση.

 

Εξωμήτριος κύηση:

Πόνος χαμηλά στην κοιλία, αμηνόρροια, ίσως κολπική αιμορραγία.

Ψηλαφητική ευαισθησία πάνω από τα εξαρτήματα.

Τελευταία εμμηνορρυσία;

Τεστ κύησης, επείγουσα παραπομπή σε γυναικολόγο.

 

Επεισόδια οξείας κοιλίας σε ηλικιωμένους:

Συχνά είναι άτυπα χωρίς ναυτία/εμετούς ούτε πυρετό.

Δακτυλική ορθού-/ψηλάφηση κοιλίας.

Να έχετε πάντα στο νου σας ιδιαίτερα την ουροδόχο κύστη!

Σκεφτείτε την πιθανότητα σκωληκοειδίτιδας, επίσχεσης ούρων, έλκους, εκκολπωματίτιδας, ουρολοιμώξεων, δυσκοιλιότητας, ειλεού, πνευμονίας, πλευρίτιδας, περικαρδίτιδας, εμφράγματος μυοκαρδίου, ανευρύσματος αορτής και έρπητα ζωστήρα.

 

Επεισόδια οξείας κοιλίας σε παιδιά:

Βλέπε το υποκεφάλαιο Άλγος στομάχου σε παιδιά στο κεφάλαιο των παδιατρικών νοσημάτων.

 

Επιδιδυμίτιδα:

Λοίμωξη, που πηγαίνει προς τα κάτω, από την ουρήθρα ή τον προστάτη.

Δυσουρία, επιτακτικό αίσθημα για ούρηση, οίδημα, ερυθρότητα και πόνος στο μισό του ενός όρχεος.

Αντιβιοτικά (κινολόνες, τετρακυκλίνες ή μακρολίδη συνδυασμένα με ΜΣΑΦ), θέση κατάκλισης, σπασουάρ.

Μην ξεχνάτε τη διαφοροδιάγνωση της συστροφής όρχεος.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Επιδιδυμίτιδα στο κεφάλαιο των ουρολογικών νοσημάτων.

 

Επίσχεση ούρων:

Άντρες σε ηλικία εκδήλωσης συμπτωμάτων υπερπλασίας προστάτη, ψηλαφητή ουροδόχος κύστη με ευαισθησία.

 

Έρπητας ζωστήρας:

Εντοπισμένοι επιφανειακοί πόνοι/υπεραλγησία σε ένα δερμοτόμιο.

Οι πόνοι ξεκινούν δύο ημέρες πριν από την εμφάνιση φυσαλίδων και μπορούν να υποδύονται πόνους ‘‘Οξείας κοιλίας’‘.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Έρπητας ζωστήρας στο κεφάλαιο των δερματολογικών νοσημάτων.

 

Ευερέθιστο κόλον:

Βλέπε παρακάτω το IBS, καθώς και το υποκεφάλαιο IBS στο παρόν κεφάλαιο.

 

Ηπατική νόσος:

Πόνοι κάτω από το δεξιό πλευρικό τόξο, κόπωση, ναυτία, εμετός, ίσως πυρετός, ίκτερος, ασκίτης, γυναικομαστία, αιμοχρωμάτωση, ευρυαγγείες (επίφλεβο/ διατεταμένες φλέβες), παλαμιαίο ερύθημα, ψηλαφητό ήπαρ/ σπλήνας, ευαισθησία πάνω από το φύμα του Vater (χοληδοχολιθίαση), τατουάζ (μόλυνση από ηπατίτιδα;).

 

Ηπατική στάση:

Ψηλάφηση + αν χρειαστεί, υπερηχογράφημα.

 

Ηπατίτιδα:

Πυρετός κόπωση, εμετοί, κνησμός, ίκτερος.

Βλέπε τα υποκεφάλαια Ηπατίτιδα, Ψηλές τιμές ηπατικών ενζύμων και αντίστοιχα Ίκτερος στο παρόν κεφάλαιο.

 

Θρόμβωση – έσω λαγόνιας:

Προκαλεί κοιλιακό άλγος με αντανάκλαση στην πλάτη.

Υπέρηχος.

 

Θρόμβωση μεσεντερίου φλέβας, Απόφραξη μεσεντερίου φλέβας:

Η νόσηση των ηλικιωμένων ασθενών εκδηλώνεται αιφνίδια με επίδραση της γενικής κατάστασης, άλγος, πυρετό, εμετούς, εικόνα ειλεού, μερικές φορές διαρροϊκές κενώσεις αναμιγμένες με αίμα, κυκλοφορική ανεπάρκεια.

Επείγουσα παραπομπή σε χειρουργό, υψηλός κίνδυνος θνητότητας ακόμη και με εγχείρηση.

 

Κοιλιάγχη:

Ασαφείς κοιλιακοί πόνοι, ιδίως κατά τη διάρκεια εντερικών διεργασιών (μετά το φαγητό) εξαιτίας αρτηριοσκλήρυνσης του μεσεντερίου.

Γνωστή καρδιαγγειακή νόσος (ή παράγοντες κινδύνου γι’αυτήν).

Παραπομπή σε χειρουργική κλινική.

 

Κοιλιακή πορφύρα (Henoch–Schönlein):

Βλέπε το υποκεφάλαιο Αλλεργική πορφύρα στο κεφάλαιο των παιδιατρικών νοσημάτων.

 

Κυστίτιδα:

Μερικές φορές ισχυρός πόνος στο κάτω μέρος της κοιλίας.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Κυστίτιδα στο κεφάλαιο νοσήματα του ουροποιητικού.

 

Λεμφαδενίτιδα μεσεντερίου/ Διόγκωση λεμφαδένων κοιλιακής χώρας:

Συχνά σε παιδιά με λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, τραχηλική λεμφαδενοπάθεια.

Διαφορική διάγνωση κυρίως σε υποψία σκωληκοειδίτιδας.

Υπερηχογράφημα.

 

Μηνιγγίτιδα:

Εμετοί, πυρετός, αυχενική δυσκαμψία, κεφαλαλγία. Επίδραση γενικής κατάστασης.

 

Μπορελίωση με νευρομπορρελίωση.

Πόνοι με χαρακτηριστικά νευραλγίας (οξείς, σαν κέντρισμα), οι οποίοι μπορεί να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα, π.χ. πάνω από την περιοχή των χοληφόρων ή οπουδήποτε στην κοιλιακή χώρα.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Μπορρέλια στο κεφάλαιο των νευρολογικών νόσων.

 

Νεφρολιθίαση:

Ισχυροί πόνοι στην οσφυϊκή μοίρα μέχρι χαμηλά στην ουρήθρα (στους όρχεις), αιματουρία, δυσουρία, σημείο Giordano.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Νεφρολιθίαση στο κεφάλαιο των νοσημάτων του ουροποιητικού.

 

Νόσος Addison:

Κοιλιαλγία, ναυτία, εμετοί, γενική αδυναμία, μερικές φορές πυρετός, υπόταση, υπερμελάγχρωση κά.

Βλέπε το υποκεφάλαιο στο κεφάλαιο των ενδοκρινών νόσων.

 

Νόσος Crohn:

Κοιλιαλγία σε συνδυασμό με υποτροπή μαζί με διάρροιες και επίδραση της γενικής κατάστασης.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου στο παρόν κεφάλαιο.

 

Νόσος χοληφόρων οδών:

Πόνοι κάτω από το δεξιό πλευρικό τόξο (υποχόνδριο), που αντανακλούν στη ράχη.

Βλέπε το υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο.

 

Παγκρεατίτιδα (οξεία):

Ταχεία νόσηση με ισχυρούς πόνους, που εντοπίζονται στο άνω τμήμα του στομάχου, μερικές φορές με αντανάκλαση στην πλάτη, εμετοί, ωχρότητα και κρύοι ιδρώτες, ευαισθησία στο επιγάστριο, μερικές φορές με μυϊκή άμυνα (αντίσταση / ακούσια αντιδραστική αντανακλαστική σύσπαση λόγω περιτοναϊκού ερεθισμού).

Βλέπε το υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο.

 

Περιεσφιγμένη κήλη:

Άλγος στην κήλη και το κατώτερο τμήμα της κοιλίας.

Βλέπε τα υποκεφάλαια Βουβωνοκήλη/ Μηροκήλη στο παρόν κεφάλαιο.

 

Περιηπατίτιδα:

Φλεγμονή στην περιοχή γύρω από το ήπαρ, η οποία μπορεί να προκληθεί μεταξύ άλλων από γονόκοκκο ή χλαμύδια σε συνδυασμό με γυναικολογική λοίμωξη.

Κλινική εικόνα χολοκυστίτιδας, θεραπεία με αντιβιοτικά.

 

Περιτονίτιδα.

Σανιδώδης κοιλία, ασθενής με επηρεασμένη γενική κατάσταση, ναυτία και ίσως πυρετό.

Πάντοτε συμβουλευτείτε υπερεπειγόντως χειρουργό.

 

Πλευρίτιδα:

Μπορεί να προκαλέσει κοιλιαλγία.

Ακρόαση, ακτινογραφικός έλεγχος.

 

Πνευμονία:

Δεν είναι ασυνήθιστοι οι κοιλιακοί πόνοι, όταν πρόκειται για λοίμωξη, που εντοπίζεται χαμηλά, ιδιαίτερα σε μικρά παιδιά.

 

Πόνοι δεξιού υποχονδρίου (κάτω από το δεξιό πλευρικό τόξο):

Ηπατικά νοσήματα, όπως χολολιθίαση (αυξημένες τιμές βιοχημείας ήπατος μόνο σε απόφραξη του ηπατικού πόρου – όχι σε χολολιθίαση/χολοκυστίτιδα), καρκίνος, ΠΣΧ (Πρωτοπαθής Σκληρυντική Χολαγγειίτιδα)/ PSC, οξεία ιογενής – φαρμακευτική ηπατίτιδα, θρόμβωση ηπατικών φλεβών (σύνδρομο Budd-Chiari – υψηλή Hb), περιηπατίτιδα (γυναικολογικά συμπτώματα;).

 

Πόνοι περιόδου (Μittelschmerz):

Άλγος ωορρηξίας.

 

Προστατίτιδα:

Ενοχλήσεις ούρησης, πόνος στη βουβωνική χώρα και την πλάτη.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Προστατίτιδα στο κεφάλαιο των νόσων του ουροποιητικού.

 

Πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα:

Πόνοι κάτω από το δεξιό πλευρικό τόξο (δεξιό υποχόνδριο), στομαχικές ενοχλήσεις, ίσως πυρετός.

Αυξημένος κίνδυνος για συνύπαρξη κολίτιδας.

 

Πυελονεφρίτιδα (ακόμη και ουρολοίμωξη):

Πυρετός, ίσως αίσθημα ψύχους, άλγος στη ράχη/-στη νεφρική χώρα.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Πυελονεφρίτιδα στο κεφάλαιο των νοσημάτων του ουροποιητικού.

 

Σαλπιγγίτιδα:

Σε νέες γυναίκες κατά τη διάρκεια της εν ενεργεία σεξουαλικής ηλικίας με οξείς κοιλιακούς πόνους, πυρετό, (κολπικές) εκκρίσεις, μετακινούμενη ευαισθησία/ αναπηδώσα ευαισθησία και ευαισθησία στην ψηλάφηση πάνω από τη μήτρα και τα εξαρτήματα.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Σαλπιγγίτιδα στο κεφάλαιο των γυναικολογικών νοσημάτων.

 

ΣΕΕ / Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS / Irritable Bowel Syndrome):

Κοιλιαλγία, η οποία συνήθως ανακουφίζεται με την αφόδευση.

Διαταραγμένη εντερική κινητικότητα, δυσκοιλιότητα, διάρροια, αέρια, τυμπανισμός, κοιλιαλγία.

Βλέπε το υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο.

 

Σεροτονινεργικό σύνδρομο:

Βλέπε το αντίστοιχο υποκεφάλαιο στο κεφάλαιο των νευρολογικών νοσημάτων.

 

Σκωληκοειδίτιδα:

Συχνά αρχικά διάχυτο αίσθημα δυσφορίας στην κοιλία με περιπλανώμενο άλγος χαμηλά προς το σημείο Mc-Burney.

Βλέπε το υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο.

 

Στένωση στομάχου:

Εμετοί (πυλωρική στένωση; Καρκίνος στομάχου; Έλκος;).

 

Συστροφή όρχεος:

Αιφνίδια έναρξη πόνου στο χαμηλότερο τμήμα της κοιλίας και στον όρχι, ο οποίος συστρέφεται γύρω από το σπερματικό πόρο, κυρίως σε νεαρά άτομα.

Επείγουσα παραπομπή για εγχείρηση μέσα σε ώρες.

Διαφορικές διαγνώσεις:

Υδατίδα κύστη Morgagni, επιδιδυμίτιδα και περιεσφιγμένη κήλη.

Βλέπε το υποκεφάλαιο συστροφή όρχεος στο κεφάλαιο των νόσων του ουροποιητικού.

Προσέξτε ότι αρχικά οι κοιλιακοί πόνοι μπορούν να μετατίθενται εντελώς στο χαμηλότερο τμήμα της κοιλιακής χώρας με καθόλου ή αμυδρή συμπτωματολογία από το όσχεο.

Σε απευθείας κλινική εξέταση του όσχεος εκδηλώνεται ωστόσο άλγος/δυσφορία.

 

ΦΕΝ / Φλεγμονώδη εντερικά νοσήματα (IBD / Inflammatory Bowel Diseases):

Βλέπε το υποκεφάλαιο Φλεγμονώδη νοσήματα εντέρου στο παρόν κεφάλαιο.

 

Φλεγμονώδης εντερική νόσος:

Βλέπε το υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο.

 

Χολοκυστίτιδα/ Χολαγγειίτιδα:

Συμπτώματα, όπως σε νόσο χολολιθίασης, μεγαλύτερης διάρκειας, πυρετός και ίσως πυρετικές αιχμές.

Παραπομπή σε ΤΕΠ χειρουργικής.

Ο υπέρηχος δείχνει τυπική εικόνα οξείας χολοκυστίτιδας.

Βλέπε το υποκεφάλαιο νοσήματα των Χοληφόρων οδών στο παρόν κεφάλαιο.

 

Ωοθηκική κύστη:

Λοιμώδης, η οποία έχει υποστεί ρήξη ή συστροφή.

Βλέπε το υποκεφάλαιο Σαλπιγγίτιδα στο κεφάλαιο των γυναικολογικών νοσημάτων.