Σπιρομέτρηση

Ορισμός

Έλεγχος της πνευμονικής λειτουργίας.

 

Η σπιρομέτρηση αποτελεί την καλύτερη μέθοδο διάκρισης μεταξύ αποφρακτικής και περιοριστικής πνευμονοπάθειας.

Η σπιρομέτρηση είναι απολύτως απαραίτητη, για να μπει η διάγνωση της ΧΑΠ.

Είναι σημαντικό να εξετάζετε τις καμπύλες της σπιρομέτρησης  και όχι απλώς να κοιτάτε τις απόλυτες τιμές.

 

FEV1 = Βεβιασμένη εκπνοή [ταχέως εκπνεόμενος όγκος αέρα] (σε λίτρα) σ’ ένα δευτερόλεπτο.

 

FVC =  Βεβιασμένη ζωτική χωρητικότητα [γρήγορα εκπνεόμενη ζωτική χωρητικότητα] (πνευμονικός όγκος σε βεβιασμένη ζωτική χωρητικότητα, υπολογίζεται ταυτόχρονα με τη FEV1).

 

VC =  Ζωτική χωρητικότητα (πνευμονικός όγκος σε βραδεία εκπνοή, πιο αξιόπιστη στη διάγνωση ΧΑΠ).

 

FEV% =  FEV1/FVC (= Το ποσοστό του συνολικού πνευμονικού όγκου, που μπορεί να εκπνευστεί σε 1 δευτερόλεπτο).

 

(FEV% μετά από βρογχοδιαστολή < 70% της ηλικίας συνηγορεί για ΧΑΠ. Μπορεί να δηλώνεται ως 0,7 για να διευκρινίζεται ότι πρόκειται για πηλίκο. Θα πρέπει να ερμηνεύεται ως απόλυτος αριθμός και όχι ως εκατοστιαίος δείκτης της αναμενόμενης τιμής).

 

Περιοριστικό σύνδρομο: Φυσιολογική ή αυξημένη FEV%.

Αποφρακτικό σύνδρομο: Μειωμένη ή φυσιολογική FEV%.

 

Χρόνια απόφραξη (= ΧΑΠ. Για περισσότερα βλέπε το αντίστοιχο υποκεφάλαιο).

Εδώ το κριτήριο είναι η τιμή του FEV% να είναι < 0,70 μετά από τη βρογχοδιαστολή, όπως αναφέρεται πιο πάνω.

Ο FEV1 δείχνει το βαθμό σοβαρότητας της νόσου.

 

Μεταβαλλόμενη απόφραξη (= άσθμα. Για περισσότερα βλέπε το υποκεφάλαιο Άσθμα).

FEV1 < 80% της αναμενόμενης τιμής σε υποψία άσθματος συνηγορεί για αποφρακτική βλάβη (χαμηλός FEV1 μπορεί επίσης να οφείλεται σε ΧΑΠ, όπως και σε περιοριστικό σύνδρομο, π.χ. μικροί ή συμπιεσμένοι  [ατελεκτασικοί] πνεύμονες).

 

Διερεύνηση

Η σπιρομέτρηση πρέπει να συνδυάζεται με τη δοκιμασία αναστρεψιμότητας, για να καθοριστεί ο βαθμός τυχόν αναστρεψιμότητας. Διενεργείται με β2 διεγέρτες βραχείας δράσης.

Σε μεμονωμένες περιπτώσεις χορηγούνται στεροειδή αντί για β2-διεγέρτες, πρόκειται για την αποκαλούμενη δοκιμασία στεροειδών.

 

Η μεταβλητότητα ελέγχεται με την καταγραφή της καμπύλης-PEF στο σπίτι.

Η ημερήσια μεταβλητότητα υπολογίζεται σύμφωνα με τον τύπο:

Μέγιστη PEF μετά τη χορήγηση β2-διεγέρτη πλην την ελάχιστη PEF πριν από τη χορήγηση βήτα 2 – διεγέρτη διά της μέσης τιμής-PEF.

 

Μεμονωμένες ‘‘υπερβολικά χαμηλές τιμές’’ αγνοούνται (μπορεί να οφείλονται σε κόπωση και λανθασμένη τεχνική φυσήματος ή απότομη εκπνοή/ εμφύσηση στο σωλήνα μέτρησης με αφύσικα υψηλή τιμή).

Μεταβλητότητα > 20% συνηγορεί για άσθμα).

 

Δοκιμασία αναστρεψιμότητας:

Μετρήστε το FEV1.

Χορηγήστε εισπνεόμενους β2-διεγέρτες βραχείας δράσης (σαλβουταμόλη ή τερβουταλίνη) σε υψηλή δόση, ιδιαίτερα σε συστηματικά συμπτώματα (ελαφρύς τρόμος).

Περιμένετε τουλάχιστον 15-20 λεπτά. Μετρήστε ξανά το FEV1.

Αύξηση 12% (τουλάχιστον 200 ml) ερμηνεύεται ως σχετική αναστρεψιμότητα (15% αύξηση σε μέτρηση-PEF).

Σε υποψία ΧΑΠ μπορεί να γίνει έλεγχος αναστρεψιμότητας με εισπνοή αντιχολινεργικού (ιπρατρόπιου).

Εισπνοή και αναμονή για 45 λεπτά μέχρι την επόμενη FEV σε 145 λεπτά.

 

Δοκιμασία με στεροειδή (‘‘δοκιμασία κορτιζόνης’’):

Σχήμα αγωγής με στεροειδή από το στόμα, πρεδνιζολόνη 30 mg ή βηταμεθαζόνη ως εφάπαξ ημερήσια δόση χωρίς σταδιακή μείωση για 2-3 εβδομάδες.

Εναλλακτική λύση αποτελεί η χορήγηση 1000μg φλουτικαζόνης/ 24ωρο ή βουδεσονίδης με εκνεφωτή 800 μg/24ωρο για διάστημα 3 μηνών. Γίνεται μέτρηση του FEV1 πριν και μετά.

 

Δοκιμασία πρόκλησης στην προσπάθεια:

Μετρήστε το FEV1 και/ή την PEF (> 70% της αναμενόμενης τιμής), τρέξιμο για 6 λεπτά, ώστε ο παλμός να ξεπεράσει τους 160 (ή < 85% του μέγιστου παλμού).

Μετρήστε το FEV1 και/ή την PEF μετά από 1, 3, 5, 10 και 20 λεπτά.

Στη συνέχεια προκαλέστε βρογχοδιαστολή με β2 – διεγέρτες βραχείας δράσης, σύμφωνα με τα παραπάνω.

Μετρήστε το FEV1 και/ή την PEF μετά από 15 λεπτά.

Μείωση 10% του FEV1 στην προσπάθεια συνηγορεί για άσθμα προσπαθείας. Η διάγνωση θεωρείται βέβαιη, όταν η μείωση είναι της τάξης του 15%. Αν χρησιμοποιείται μέτρηση-PEF, ισχύουν τιμές υψηλότερες κατά 5%.

 

Δοκιμασία πρόκλησης με ισταμίνη ή μεταχολίνη:

Η συγκεκριμένη δοκιμασία διεξάγεται σε πνευμονολογική κλινική, ώστε να επιβεβαιωθεί υπεραντιδραστικότητα των βλεννογόνων.

 

Εμβάθυνση:

Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease- GOLD www.goldcopd.com

 

Βίντεο

Παρακάτω μπορείτε να δείτε πως γίνεται η μέτρηση PEF:

American Lung Association

Oxford Medical Education

Medicininstruktioner.se

Τελευταία ενημέρωση: Σεπτέμβριος 2019