Αθλητική καρδιά

Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο ‘‘Αιφνίδιος θάνατος σε αθλητές’‘ και αντίστοιχα ‘‘Μυοκαρδίτιδα/περικαρδίτιδα – από την αθλητική σκοπιά’‘ στο παρόν κεφάλαιο.

Ορισμός

Ως αθλητική καρδιά (καρδιά του αθλητή) ορίζεται η φυσιολογική προσαρμογή του καρδιακού μυός σε προπόνηση (κορυφαίων επιδόσεων) μεγάλης χρονικής διάρκειας.

Αιτίες

Η τακτική προπόνηση προκαλεί φυσιολογική προσαρμογή του μυϊκού συστήματος του σώματος, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και ο καρδιακός μυς.

Κάθε είδος προπόνησης οδηγεί σε διαφορετικές μεταβολές:

Η αερόβια προπόνηση οδηγεί σε αύξηση του μεγέθους ιδιαίτερα της διαμέτρου της κοιλίας (επιβάρυνση όγκου). Παρουσιάζεται συνήθως σε εντατική, αερόβια προπόνηση μεγάλης διάρκειας, όπως σε σκι αντοχής, δρόμος μεγάλων αποστάσεων κτλ σε επίπεδο κορυφαίων επιδόσεων. Είναι λιγότερο συχνή εκδήλωση σε γυναίκες.

Η προπόνηση αμιγώς αντοχής προκαλεί μία αύξηση ιδιαίτερα του πάχους του τοιχώματος της κοιλίας (επιβάρυνση πίεσης). Εντούτοις πολλά αθλήματα συνεπάγονται συνδυαστική επιβάρυνση του όγκου και της πίεσης.

Αντικειμενική εξέταση

Ακροαστικά διαπιστώνεται βραδυκαρδία και συχνά ένα φυσιολογικό φύσημα. Το ΗΚΓ/μα αποκαλύπτει σημεία καρδιακής διόγκωσης (υπερτροφία αριστερής κοιλίας), καθώς και υψηλό έπαρμα -R ή –S, αλλά επίσης βραδυκαρδία. Μπορεί να υπάρχουν διάφοροι βαθμοί ΚΚ-αποκλεισμού Ι (ενδεχομένως και ΙΙ), διάχυτες μεταβολές-ST, στις οποίες περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων και πρώιμη επαναπόλωση, ενώ μερικές φορές μπορεί να αποκαλύψει ατελή αποκλεισμό δεξιού σκέλους.

Στην α/α καρδιάς-πνευμόνων μπορεί να αποκαλυφθεί μη-ειδική διόγκωση της καρδιάς.

Στο ηχοκαρδιογράφημα μπορεί να φανεί διάταση της αριστερής κοιλίας (σπάνια > 60mm) και/ή υπερτροφία του τοιχώματος της αριστερής κοιλίας (σπάνια > 12 mm). Κατά τη διάρκεια τεστ κόπωσης συχνά οι ΗΚΓ/κές μεταβολές ομαλοποιούνται.

Διαφορική διάγνωση

Το πιο σημαντικό είναι η διαφοροποίηση της φυσιολογικής αθλητικής καρδιάς από την παθολογική διόγκωση, όπως σε υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, κάτι το οποίο συχνά είναι σχετικά εύκολο, αλλά κάποιες φορές αρκετά δύσκολο.

Ίσως χρειαστεί (για τη διάγνωση) ένας συνδυασμός ιστορικού (προπόνηση κορυφαίων επιδόσεων;), υπερηχοκαρδιογραφικά σημεία (παραπάνω), το φύλο (η αθλητική καρδιά είναι πιο ασυνήθιστη σε γυναίκες), η κληρονομικότητα (κληρονομική μυοκαρδιοπάθεια).

Σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζεται διακοπή της προπόνησης, κάτι το οποίο συνεπάγεται μία ανάκαμψη της αθλητικής καρδιάς (όχι όμως της μυοκαρδιοπάθειας) μέσα σε 3-4 μήνες.