Αύξηση κρεατινίνης, Κρεατινίνη, Σπειραματική διήθηση, eGFR

Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο Νεφρική ανεπάρκεια καθώς και Πρωτεϊνουρία στο παρόν κεφάλαιο.

 

Ορισμός

Πρόσφατη αύξηση της κρεατινίνης-ορού, η οποία παραμένει αυξημένη και σε επανέλεγχο.

Παραμένουσα αύξηση της κρεατινίνης-ορού σημαίνει απώλεια τουλάχιστον του μισού της νεφρικής λειτουργίας.

 

Αιτίες

Νεφρική σκλήρυνση (συνήθης σε ηλικιωμένα άτομα με υπέρταση και καρδιαγγειακή νόσο),

στένωση νεφρικής αρτηρίας (είναι τυπική η αύξηση της κρεατινίνης>20% μετά από έναρξη χορήγησης α-ΜΕΑ/ ΑΥΑ, βαριά υπέρταση δυσθεράπευτη, υπέρταση σε νέα άτομα [γύρω στην ηλικία των 40 ετών], αιφνίδια αύξηση της κρεατινίνης, φύσημα στην περιοχή της κοιλίας),

πρωτοπαθής πυελονεφρίτιδα,

δευτεροπαθής πυελονεφρίτιδα  (ΣΕΛ κ.ά. αγγειίτιδες, λοίμωξη, κακοήθεια),

διαβητική νεφροπάθεια, αμυλοείδωση, μυέλωμα.

 

Εμπόδια στη ροή των ούρων (π.χ. πρόπτωση πιο έντονης μορφής, που κλείνει τους ουρητήρες [σε γυναίκες], μεγάλο μέγεθος προστάτη [σε άντρες]).

 

Φάρμακα (π.χ. στατίνες σε υψηλή δοσολογία).

 

Χαμηλή αρτηριακή πίεση (π.χ. πάρα πολύ έντονη θεραπευτική αντιμετώπιση υπέρτασης).

 

Διερεύνηση

Αποκλείστε την ύπαρξη υπολείμματος ούρων.

Πρόσφατη έναρξη λήψης φαρμάκων; (α-ΜΕΑ/ ΑΥΑ, ΜΣΑΦ, αντιβιοτικά).

ΑΥ.

Στικ ούρων, επανέλεγχος μετά από μερικές ημέρες.

Ίσως υπερηχογράφημα νεφρών/ ουροφόρων οδών (εμπόδια ροής ούρων;).

Ίσως χρειαστεί ψηλάφηση προστάτη.

 

Συστήνεται τηλεφωνική επικοινωνία με ουρολόγο χωρίς χρονοτριβή, όταν πρόκειται για:

 

* Επικίνδυνη αύξηση της τιμής της κρεατινίνης,

 

* Αύξηση κρεατινίνης + πρωτεϊνουρία + αιματουρία

(σε υποψία νεφρίτιδας, ίσως επίσης υπέρτασης, πυρετού, συμπτωματολογίας από τους μυς-/ τις αρθρώσεις κ.ά.),

 

* Σε νεφρωσικό σύνδρομο (πρωτεϊνουρία > 3 g/ 24ωρο, οίδημα, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία),

 

* Σε νεο-διαγνωσμένη ουραιμία,

 

* Σε υπερκαλιαιμία > 6 mmol/ L και νεφρική ανεπάρκεια.

 

Εκτίμηση κάθαρσης κρεατινίνης (υπολογισμός GFReGFR).

Ο τυπικός υπολογισμός σε mL/ λεπτό γίνεται σύμφωνα με τον τύπο των Cocroft-Gault: 1,23 x (140 μείον την ηλικία) x βάρος σε kg διαιρεμένο με την κρεατινίνη-πλάσματος σε mmol/ L (για άντρες) 1,04 x (140-ηλικία) x το βάρος σε kg διαιρεμένο με την κρεατινίνη-πλάσματος σε mmol/ L (στις γυναίκες).

 

Ο παραπάνω τύπος αμφισβητείται, επειδή κάποιες φορές το αποτέλεσμα, που προκύπτει είναι αβέβαιο.

Η τιμή της κρεατινίνης αποτελεί αβέβαιη παράμετρο, επηρεάζεται από τη μυϊκή μάζα, ενδεχομένως από την περιεκτικότητα της τροφής σε κρέας, ίσως από τραυματισμό μυών, από φάρμακα, ενώ επίσης δεν απεικονίζει ακριβώς τις διακυμάνσεις του 24ώρου.

 

Η κρεατινίνη-πλάσματος μαζί με την κυστατίνη C-ορού (επηρεάζεται από υψηλές δόσεις κορτιζόνης), την ηλικία και το φύλο αποτελούν πιο αξιόπιστο στοιχείο για τον υπολογισμό της eGFR.

Yπολογίζεται από το σύνδεσμο: www.egfr.se

 

Κάθαρση κρεατινίνης – μέτρηση GFR.

Με μέθοδο αναφοράς την κάθαρση Iohexol ή διαφορετικά την κάθαρση-51 chrome-EDTA.

 

Εργαστηριακές εξετάσεις:

Η κρεατινίνη-πλάσματος χωρίς υπολογισμό της eGFR δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως μέτρο εκτίμησης της νεφρικής λειτουργίας.

Ωστόσο η κρεατινίνη-πλάσματος μπορεί να χρησιμοποιείται στην παρακολούθηση της νεφρικής λειτουργίας του ασθενή κατά τη διάρκεια του χρόνου με δεδομένο το ότι δε μεταβάλλεται αξιόλογα η μυϊκή μάζα ούτε η πρόσληψη κρέατος.

 

Οι καλύτεροι βασικοί παράγοντες για την εκτίμηση και παρακολούθηση της νεφρικής λειτουργίας είναι το πηλίκο λευκωματίνης/ κρεατινίνης-ούρων + ο υπολογισμός της μέσης τιμής eGFR με βάση την eGFR (κρεατινίνη), καθώς και την eGFR (κυστατίνη).

 

Έλεγχος κρεατινίνης-πλάσματος, κυστατίνης C-ορού, στικ ούρων (συμπεριλαμβανομένης της μικρολευκωματουρίας),

πρωτεῒνη-ούρων 24ώρου, Hb, λευκοκυττάρων, αιμοπεταλίων, CRP, Na, K, ουρίας, ασβεστίου (Ca), φωσφόρου (P),

ουρικού οξέος, γλυκόζης, ιζήματος.

 

Ίσως ηλεκτροφόρηση-ορού (στοιχείου-Μ; / φλεγμονώδους δραστηριότητας),

ηλεκτροφόρηση-ούρων (πρωτεϊνουρία Bence-Jones;), αλβουμίνη ούρων 24ώρου, πηλίκο-αλβουμίνης/κρεατινίνης,

ANCA (σε υποψία αγγειίτιδας),

ίσως χρειαστεί παραπομπή για υπέρηχο νεφρών (υδρονέφρωση; Εστιακές αλλοιώσεις; Μέγεθος νεφρών;).

 

Doppler νεφρών σε υποψία στένωσης νεφρικής αρτηρίας.

Κατά κανόνα κάθαρση iohexol διαμέσου νεφρολόγου/ νεφρολογικής κλινικής.

 

Παραπομπή σε νεφρολόγο/ νεφρολογική κλινική σε αύξηση κρεατινίνης

(ακόμη και αν πρόκειται για τιμές μέσα στα φυσιολογικά όρια) + μικροσκοπική αιματουρία, σε επικίνδυνη νεφρική ανεπάρκεια με συμπτώματα ή υπερκαλιαιμία, σε σημαντική αύξηση χωρίς γνωστή αιτιολογία σε άτομο, που ήταν πριν υγιές,

σε επίμονη πρωτεϊνουρία > 0,5 g/ 24ωρο ή αλλιώς πηλίκο αλβουμίνης/ κρεατινίνης-ούρων > 50, σε υποψία στένωσης νεφρικής αρτηρίας.

 

Επίσης παραπομπή συστήνεται σε επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας, όπως και σε νεφρική σκλήρυνση, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια πυελονεφρίτιδα με κάθαρση < 30 mL/ λεπτό ή διαφορετικά κρεατινίνη > 175 mmol [1,9 mg/dL] (σε διαβήτη > 150 mmol [1,7 mg/dL]).

 

Τελευταία ενημέρωση: Σεπτέμβριος 2019