Έλλειψη φυλλικού οξέος (Β9)

ICD-10: D52.0 Διαιτητική | D52.1 Φαρμακευτική | D52.8 Άλλες αιτίες αταξινόμητες | D53.8 Έλλειψη φυλλικού οξέος χωρίς αναιμία

Ορισμός

Φυλλικό οξύ-πλάσμ.

< 15 nΜol/L: Πιθανή έλλειψη.

< 5nMol/L: Υπάρχει έλλειψη.

Φυλλικό οξύ ονομάζεται η βιταμίνη Β9.

 

Αιτίες

Το φυλλικό οξύ αποτελεί ένα ευαίσθητο δείκτη για ελλιπή πρόσληψη από το έντερο (π.χ. σε κοιλιοκάκη, μετά από εκτομή ενός τμήματος του λεπτού εντέρου).

Επίσης χαμηλή τιμή σε ελλιπή πρόσληψη (αυστηρά χορτοφάγοι [vegan], χορτοφάγοι, ηλικιωμένοι με μονόπλευρη διατροφή, εξουθενωμένοι αλκοολικοί).

Έλλειψη φυλλικού οξέος μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε φαρμακευτική χορήγηση ορισμένων αντιεπιληπτικών, μετφορμίνης, μεθοτρεξάτης και αντίστοιχα τριμεθοπρίμης, ατροφική γαστρίτιδα.

Το μαγείρεμα των τροφών μειώνει το επίπεδο του φυλλικού. Συχνά έλλειψη φυλλικού συνυπάρχει με την έλλειψη- βιταμίνης Β12.

Έλλειψη ακόμη και σε νεφρική ανεπάρκεια. Η κατάσταση μπορεί να αντιμετωπιστεί θεραπευτικά με φυλλικό οξύ.

Αυξημένη ανάγκη φυλλικού κατά την κύηση.

 

Συμπτώματα

Αναιμία με κόπωση, ουλίτιδα, γλωσσίτιδα (καυσαλγία γλώσσας), ζάλη, κεφαλαλγία, καφεοειδή στίγματα δέρματος κτλ.

Σε σοβαρή αναιμία παρουσιάζεται δύσπνοια, ίσως στηθάγχη.

Το φυλλικό οξύ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη συναισθηματική και ψυχική υγεία. Επιδείνωση ψυχικών συμπτωμάτων, κόπωση, άγχος, κατάθλιψη, σύγχυση, συμπτώματα άνοιας.

 

Διερεύνηση

Σε επίπεδα 5-15 nΜol/L γίνεται έλεγχος της ομοκυστεῒνης – υψηλή τιμή (επηρεάζεται τόσο σε έλλειψη φυλλικού, όσο και σε έλλειψη Β6 και Β12.

Βλέπε το υποκεφάλαιο της Ομοκυστεῒνης). Β12-ορ, Fe-ορ, αντισώματα ιστικής τρανσγλουταμινάσης.

Τα επίπεδα του φυλλικού οξέος σχετίζονται με τα επίπεδα της Β12. Σε έλλειψη Β12 μειώνονται τα επίπεδα φυλλικού-αίμ. Σε μεγάλη έλλειψη Β12 με κανονικά επίπεδα φυλλικού στον οργανισμό, μειώνονται τα επίπεδα του φυλλικού-αίμ. και αυξάνονται τα επίπεδα του φυλλικού πλάσματος, ενώ με τη θεραπευτική διόρθωση της έλλειψης Β12, οι παραπάνω εργαστηριακές τιμές διορθώνονται.

Συνήθως ο εργαστηριακός έλεγχος φυλλικού οξέος περιλαμβάνει τον έλεγχο φυλλικού οξέος-ορού, που δείχνει μόνο τα επίπεδα του φυλλικού κατά την ημέρα της εξέτασης, αλλά δε δείχνει τα επίπεδα του φυλλικού στους ιστούς.

Ιστορικό.

Ίσως διερεύνηση με διενέργεια γαστροσκόπησης, στην οποία μπαίνουν τα διαγνωστικά ερωτήματα της κοιλιοκάκης και της ατροφικής γαστρίτιδας.

Θεραπεία

Επαρκής διατροφή (κόκκινο κρέας, όπως μοσχαρίσιο και συκώτι, λαχανικά, όπως μπρόκολα, πορτοκάλια, χυμός πορτοκαλιού, πίτυρο αποφλοιωμένης βρώμης κ.ά.). Στην ανάγκη δισκία φυλλικού, 1 mg,  2 x 2-3 για 2 εβδομάδες (θεραπεία φάσης ύφεσης), μετά 1 δισκίο την ημέρα ως δόση συντήρησης.

Σε ορισμένα άτομα δόσεις 5-10 mg φυλλικού μπορεί να προκαλέσουν απώλεια όρεξης και ναυτία. Να αποφεύγεται η υπερδοσολογία κατά την περίοδο της χορήγησης δόσεων συντήρησης.

Γενικά σήμερα χορηγούνται δόσεις φυλλικού οξέος μικρότερες από ότι παλαιότερα.

Απαιτείται προσοχή στις περιπτώσεις ύπαρξης έλλειψης Β12, στις οποίες πρέπει να διορθώνεται θεραπευτικά πρώτα η έλλειψη Β12, διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος επιδείνωσης των νευρολογικών συμπτωμάτων με χορήγηση μόνο φυλλικού οξέος.

Θεωρείται ότι αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ σε συνδυασμό με χαμηλά επίπεδα φυλλικού οξέος αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου.

Σε άτομα με σοβαρή ατροφική γαστρίτιδα και έλλειψη φυλλικού οξέος, η χορήγηση δόσεων συντήρησης είναι σημαντική, αφού η διακοπή της οδηγεί σε επανεμφάνιση έλλειψης φυλλικού οξέος μετά από τουλάχιστον 18 μήνες.

Επακολουθεί έλεγχος διαμέσου φυλλικού-πλ., καθώς και ομοκυστεῒνης, ή διαφορετικά ΜΜΑ.

Το φυλλικό οξύ συστήνεται για τη διάρκεια της κύησης μέχρι και τη 12η εβδομάδα σε δόση 0,4 mg την ημέρα. Αν πρόκειται για άτομο κατηγορίας κινδύνου (που πριν είχε αποκτήσει παιδί με μυελοκήλη), συστήνεται χορήγηση 5 mg την ημέρα μέχρι και τη 12η εβδομάδα. Η ίδια δόση να χορηγείται σε όλη τη διάρκεια της κύησης σε πολλαπλό τοκετό.

 

Εμβάθυνση


Folate and Its Impact on Cancer Risk

Allt fler studier visar samband mellan folsyra and cancer



Φαρμακευτική αγωγή

Φυλλικό οξύ.

Φυλλικό οξύ + βιταμίνη Β12/Β1.
Τελευταία ενημέρωση: Σεπτέμβριος 2019