Διάσειση εγκεφάλου και αθλητισμός

Βλέπε επίσης και το υποκεφάλαιο Διάσειση στο κεφ. Νευρολογικά νοσήματα.

 

Ορισμός

Από εξωτερικό τραύμα κατά την άθληση. Σύνθετη παθοφυσιολογική διαδικασία στον εγκέφαλο.

Απλή εγκεφαλική διάσειση: Πλήρης αποκατάσταση μέσα σε δέκα ημέρες.

Σύνθετη εγκεφαλική διάσειση: Η φάση της αποκατάστασης διαρκεί περισσότερο από δέκα ημέρες, όταν η διάρκεια της απώλειας συνείδησης ήταν > 1 λεπτού, επανειλημμένες εγκεφαλικές διασείσεις μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, νέα εγκεφαλική διάσειση μετά από βία μικρής έντασης.

 

Αιτίες

Άμεση ή έμμεση άσκηση βίας στο κεφάλι.

 

Συμπτώματα

Ψυχικά:

Σύγχυση, ‘‘είδε αστεράκια’‘, αποπροσανατολισμός χρόνου και τόπου, αίσθημα αποπραγματοποίησης, ‘‘κενά’‘ μνήμης, κόπωση, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, βραδύτητα σκέψης, συναισθηματική αστάθεια, απώλεια συνείδησης.

 

Σωματικά:

Κεφαλαλγία, ίλιγγος, ναυτία, αίσθημα αστάθειας/διαταραχή ισορροπίας, εμβοές, διαταραχή ακοής, διαταραχές ύπνου.

 

Αντικειμενική εξέταση

Ίσως επιληπτική κρίση για πρώτη φορά, μειωμένο επίπεδο συνείδησης, μειωμένη ικανότητα ισορροπίας, αστάθεια βάδισης, βραδύτητα απαντήσεων σε ερωτήσεις, δυσχέρεια εκτέλεσης εντολών, εύκολη διάσπαση προσοχής, εμετοί, απουσία βλεμματικής επαφής, μπερδεμένη ομιλία, μειωμένη λειτουργική ικανότητα.

 

Διερεύνηση

Σε απώλεια συνείδησης  επείγουσα αξονική τομογραφία. (Η λειτουργική μαγνητική τομογραφία [λΜΤ] έχει δείξει ότι κλινικές λειτουργικές διαταραχές αντιστοιχούν σε δομικές μεταβολές του εγκεφάλου).

 

Γενικά νευροψυχολογική δοκιμασία προσανατολισμού (ερώτηση σχετικά με το αν ο παίκτης γνωρίζει ποιος/ποια είναι, ποιος έβαλε γκολ τελευταία, εναντίον ποιας ομάδας έπαιξε τελευταία κτλ).

Αδρή νευρολογική εκτίμηση (λόγος, οφθαλμικές κινήσεις, κόρες, σημείο Grasset, αντανακλαστικά, αδρή μυϊκή ισχύς).

 

Παρακολούθηση: Συνιστώνται τα ακόλουθα: Νευροψυχολογική δοκιμασία, όσο αφορά τα συμπτώματα με αξιολόγησή τους σε μία κλίμακα με βαθμούς από το 0 ως το 6.

 

Αξιολογούνται οι ακόλουθες παράμετροι:

Κεφαλαλγία, αίσθημα πίεσης στο κεφάλι, αυχεναλγία, διαταραχή ισορροπίας ή ζάλη, ναυτία ή έμετος, διαταραχή όρασης, διαταραχή ακοής/κουδούνισμα (βουητό/εμβοές) ώτων.

 

Υποκειμενικά αισθήματα:

‘‘Δε νιώθω καλά’‘, ‘‘αισθάνομαι ζαλισμένος/μισολιπόθυμος’‘, ‘‘νιώθω ότι όλα κυλούν αργά’‘, σύγχυση, μισολιπόθυμος, υπνηλία, κόπωση/μειωμένη ενέργεια, μεγαλύτερη από τη συνηθισμένη ευαισθησία, ευερεθιστότητα, δυσχέρεια συγκέντρωσης, διαταραχές μνήμης, καταβολή, νευρικότητα ή άγχος, δυσκολία έναρξης ύπνου, μεγαλύτερη διάρκεια ύπνου από τη συνηθισμένη, φωτοφοβία, ηχοφοβία, διάφορα συμπτώματα, παρακολούθηση της γνωσιακής λειτουργίας με δοκιμασία μνήμης, δοκιμασία συγκέντρωσης, νευρολογική εκτίμηση:

 

– Δοκιμασία μνήμης:

Ο τραυματίας θα πρέπει να μπορεί να επαναλάβει σωστά πέντε λέξεις, τόσο αμέσως, όσο και μετά από δοκιμασία συγκέντρωσης.

 

– Δοκιμασία συγκέντρωσης:

Ο τραυματίας θα πρέπει να μπορεί να πει τα ονόματα των μηνών του έτους με αντίθετη σειρά από το Δεκέμβριο προς τον Ιανουάριο. Θα πρέπει επίσης να μπορεί να επαναλάβει με αντίθετη σειρά συνδυασμούς αριθμών τόσο με 3, 4, 5, όσο και με 6 αριθμούς.

 

– Νευρολογική εκτίμηση:

Ομιλία, οφθαλμικές κινήσεις, κόρες, δοκιμασία Grasset, αντανακλαστικά, αδρή μυϊκή ισχύς. Οι αθλητές θα πρέπει να υποβάλλονται στις παραπάνω δοκιμασίες μία φορά το χρόνο ως σημείο αναφοράς σε τυχόν τραυματισμό τους, ιδιαίτερα οι αθλητές υψηλών επιδόσεων σε επικίνδυνα αθλήματα.

 

Θεραπεία

Σε κάθε περιστατικό εγκεφαλικής διάσεισης θα πρέπει ο αθλητής να διακόψει τη δραστηριότητά του. Αυτό ισχύει ακόμη και σε πιο ήπιους τραυματισμούς (‘‘ισχυρή πλήξη κεφαλιού’‘).

Μεταφέρεται στα αποδυτήρια ή αντίστοιχο χώρο για παρακολούθηση. Μετά πρέπει να επιστρέψει στην οικία του, εφόσον δεν υπάρχουν επιπλοκές.

Δεν πρέπει να εγκαταλείπεται μόνος για τις επόμενες 48 ώρες. Σε επιδείνωση συμπτωμάτων, όπως μειωμένο επίπεδο συνείδησης, κεφαλαλγία, εμετοί, σύγχυση, επιληπτικές κρίσεις, απαιτείται επείγουσα διακομιδή σε νοσοκομείο.

 

Σε απώλεια συνείδησης ισχύει ο κανόνας A, B, C (=έλεγχος αναπνοής, πίεσης αίματος, ενδεχομένως καταπληξίας). Η σπονδυλική στήλη χρειάζεται να ακινητοποιείται με άκαμπτο κολάρο πριν από τη μετακίνηση! Επιβάλλεται ακόμη διακομιδή σε νοσοκομείο για αξονική τομογραφία. Αν είναι κ/φ, επιτρέπεται η επιστροφή στην οικία του, όταν η γενική του κατάσταση το επιτρέπει.

 

Αποκατάσταση με προοδευτική αύξηση του επιπέδου δυσκολίας σύμφωνα με τα παρακάτω.

 

Χρειάζεται τουλάχιστον 24 ώρες χρονικό διάστημα μεταξύ κάθε βήματος σε απλή εγκεφαλική διάσειση. Σε σοβαρή εγκεφαλική διάσειση μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος. Ο αθλητής θα πρέπει κατά τη διενέργεια νεροψυχολογικής δοκιμασίας (βλέπε παραπάνω) να έχει επανέλθει στη φυσιολογική του κατάσταση πριν από την επιστροφή του στο άθλημα.

 

Αν ο αθλητής αισθάνεται συμπτώματα στο επόμενο βήμα, απαιτείται αμέσως η επιστροφή στο 1ο βήμα. Σε επανάληψη της προπόνησης, ο αθλητής ξαναρχίζει από το προηγούμενο βήμα σε σχέση με εκείνο που διέκοψε. Αν το σύμπτωμα παρουσιάζεται δύο φορές, διακόπτεται η προπόνηση για νέα ιατρική εκτίμηση. Κατά τη διάρκεια της φάσης αποκατάστασης επιτελείται σταδιακά εφαρμογή όλων των επιβαρύνσεων, που περιλαμβάνονται στο συγκεκριμένο αθλητικό τομέα.

 

1. Ξεκούραση του εγκεφάλου μέχρι την υποχώρηση όλων των συμπτωμάτων (αποφυγή τόσο του ψυχολογικού, όσο και το σωματικού στρες ή της κόπωσης, π.χ. αποφυγή παρακολούθησης τηλεόρασης, χρήσης υπολογιστή, οποιασδήποτε σωματικής δραστηριότητας, η οποία θα προκαλούσε αύξηση παλμών. Επιτρέπονται οι ήρεμοι περίπατοι).

Συνολικός χρόνος ανάπαυσης μετά την εγκεφαλική διάσειση 1 εβδομάδα, μετά από δεύτερη εγκεφαλική διάσειση, που έχει συμβεί μέσα σε ένα έτος, συνολικός χρόνος ανάπαυσης τουλάχιστον τρεις εβδομάδες!

 

2. Μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων ήπια αερόβια άσκηση για ένα 24ωρο, καλύτερα σε  εργομετρικό ποδήλατο. Το μέγιστο σε βαθμό δυσκολίας 12, όταν πρόκειται για κλίμακα μέτρησης δυσκολίας τύπου Borg, που φτάνει ως το 20.

 

3. Προπόνηση εξατομικευμένη με συγκεκριμένα όρια, η ένταση της οποίας προσαρμόζεται στις συνηθισμένες δυνατότητες του ατόμου.

 

4. Προπόνηση εξατομικευμένη με συγκεκριμένα όρια χωρίς σωματική επαφή, ασκήσεις τεχνικής με την ομάδα, πλήρης σωματική προσπάθεια.

 

5. Προπόνηση εξατομικευμένη με συγκεκριμένα όρια με πλήρη σωματική επαφή. Επιτρέπονται τάκλιν στο χόκεϊ επί πάγου και οι κεφαλιές στο ποδόσφαιρο.

 

6. Επιστροφή στον αγώνα και συμμετοχή στα αγωνίσματα.

 

Εμβάθυνση

Διεθνής Ομοσπονδία χόκεϊ επί πάγου http://www.iihf.com/iihf-home/sport/medical/

Διεθνής Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου http://www.fifa.com/index.html

 
Τελευταία ενημέρωση: Σεπτέμβριος 2019