Ακράτεια ούρων σε γυναίκες, Απώλεια ούρων σε γυναίκες, Υπερδραστήρια κύστη σε γυναίκες, Επιτακτική ούρηση σε γυναίκες
Βλέπε επίσης την Ακράτεια ούρων σε ηλικιωμένους στο κεφάλαιο των γηριατρικών νοσημάτων.
Τα θεραπευτικά βοηθητικά μέσα σε ακράτεια παρατίθενται στο κεφάλαιο, που προαναφέρθηκε.
Ορισμός
Σε ακράτεια ούρων εκδηλώνεται απώλεια ούρων σε τέτοιο βαθμό, ώστε να δημιουργεί υγειονομικό ή κοινωνικό πρόβλημα και να επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής.
Παρουσιάζεται με διάφορες μορφές:
1). Ακράτεια προσπάθειας.
2). Ακράτεια από έπειξη.
3). Ακράτεια μικτή τόσο με συμπτώματα ακράτειας προσπάθειας, όσο και από επιτακτικό αίσθημα για ούρηση.
4). Ακράτεια υπερπλήρωσης.
5). Νευρογενείς διαταραχές ουροδόχου κύστης.
6). Ιατρογενής ακράτεια μετά από εγχειρήσεις, θεραπεία με ακτινοβολία, ορισμένα φάρμακα.
Αιτιολογία
Πολυπαραγοντικό υπόβαθρο.
Πολύπλοκη αλληλεπίδραση της ικανότητας διατήρησης του ελέγχου των φυσικών παρορμήσεων μεταξύ νεύρωσης, ουρήθρας, ουροδόχου κύστης, εξωουρηθρικών και υπερκυστικών δομών, όπως συνδέσμων, αιδοίου και μυών του πυελικού εδάφους.
Η ακράτεια προσπάθειας μπορεί να επιδεινωθεί από ατροφία του βλεννογόνου της ουρήθρας σε ηλικιωμένες γυναίκες.
Άλλες αιτίες είναι κληρονομικοί παράγοντες, υπερβολικό βάρος σε μεγάλο βαθμό, προηγούμενη εγκυμοσύνη, χαμηλός τόνος ουρογεννητικού σωλήνα, επιδείνωση της ανάρτησης του εσωτερικού τμήματος του ουρογεννητικού σωλήνα, ΧΑΠ.
Η ακράτεια από έπειξη συνήθως προκαλείται από λοίμωξη του κατωτέρου ουροποιητικού.
Συνηθισμένη αιτία σε ορισμένες γυναίκες είναι επίσης το επαγγελματικό στρες.
Άλλη αιτία είναι η υπερδραστήρια κύστη, η οποία φαίνεται ότι προκαλείται από συχνές συσπάσεις της ουροδόχου κύστης εξαιτίας αστάθειας του εξωστήρα, ακόμη και εξαιτίας ήπιας ουρηθρίτιδας (όχι λοιμώδους), όταν το αντανακλαστικό της φλεγμονώδους ουρήθρας εκλύει σύσπαση του εξωστήρα.
Μία όχι ασυνήθιστη αιτία είναι η συχνή λήψη νερού εξαιτίας της παρανόησης ότι πρέπει να πίνουμε συχνά, ακόμη και όταν δε διψάμε.
Η συχνή ούρηση μπορεί να οφείλεται ακόμη και σε μειωμένη χωρητικότητα της κύστης.
Σε ορισμένες ασθενείς κάτι τέτοιο μπορεί να αποτελεί και προσαρμογή από την πλευρά της ασθενούς, δηλαδή η ασθενής οδηγείται σε ούρηση για ασφάλεια.
Άλλες αιτίες μπορεί να είναι το υπερβολικό βάρος, η δυσκοιλιότητα, η καρδιακή ανεπάρκεια, η λιθίαση της κύστης, τα διουρητικά, οι όγκοι στην ουροδόχο κύστη /ελάσσονα πύελο/ ωοθήκες, η ανοϊκή νόσος, η νόσος του Parkinson, η πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας/MS).
Η μικτή ακράτεια παρουσιάζεται σε περίπου 30% όλων των γυναικών με ακράτεια ούρων.
Η ακράτεια υπερπλήρωσης προκαλείται, όταν η κύστη είναι πολύ διατεταμένη λόγω ούρων και ο μυϊκός δακτύλιος στη βάση της δεν μπορεί να τα συγκρατήσει περισσότερο.
Οι νευρογενείς διαταραχές της κύστης προκύπτουν μετά από, π.χ. αγγειοεγκεφαλική βλάβη (άνοια, κατάσταση μετά από ΑΕΕ, νόσο Parkinson, MS) σε συνδυασμό με χρόνια προοδευτική νευρική νόσο, τραυματικές βλάβες του ΚΝΣ ή όγκους του ΚΝΣ.
Ιατρογενής ακράτεια εκδηλώνεται ως επακόλουθο γυναικολογικής χειρουργικής, π.χ. υστερεκτομής, χειρουργικής διόρθωσης πρόπτωσης ή μετά από θεραπευτική ακτινοβολία των πυελικών οργάνων.
Μετά από τραυματικούς τοκετούς μεγάλης διάρκειας μπορούν να δημιουργηθούν συρίγγια.
Ανεπιθύμητη δράση φαρμάκων, όπως ορισμένων διουρητικών και υπνωτικών, μπορεί επίσης να προκαλέσει ακράτεια.
Σε ωοθηκικούς όγκους μπορεί να εκδηλωθεί ως πρώτο σύμπτωμα η ακράτεια από έπειξη.
Συμπτώματα
Η ακράτεια συχνά συσχετίζεται με αρνητικά συναισθήματα, διαταραγμένη κοινωνικότητα και εξάρτηση με το σπίτι.
Ακράτεια προσπάθειας εκδηλώνεται σε περίπου 50% των γυναικών με ενοχλήματα ακράτειας.
Απώλεια περιορισμένης ποσότητας ούρων σε συνδυασμό με προσπάθεια συνεπάγεται ταχεία αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, π.χ. με βήχα, φτάρνισμα, γέλιο, αναπήδημα, ανύψωση βαριών αντικειμένων, τρέξιμο κτλ.
Η ακράτεια από έπειξη (επιτακτικό αίσθημα για ούρηση) περιλαμβάνει συχνή διούρηση και/ή συχνό αίσθημα έπειξης για ούρηση με ή χωρίς ακράτεια.
Το αίσθημα έπειξης για ούρηση μπορεί να παρουσιαστεί ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση.
Για αρκετές ασθενείς εντούτοις εκδηλώνεται συχνά και δημιουργεί την ανησυχία ότι δε θα μπορέσουν να κρατηθούν.
Οι ασθενείς με υπερδραστήρια ουροδόχο κύστη χρειάζονται να πηγαίνουν συχνά στην τουαλέτα > 8 φορές/24ωρο, ορισμένες πολύ συχνότερα μέχρι 15-20 φορές/24ωρο.
Το αίσθημα έπειξης για ούρηση μπορεί να συνοδεύεται και από απώλεια ούρων.
Επειδή η ασθενής δεν κατορθώνει να συγκρατήσει τη σύσπαση της κύστης, η απώλεια ούρων μπορεί μερικές φορές να είναι μεγάλη.
Η νευρογενής διαταραχή της κύστης δείχνει απώλεια ούρων χωρίς αίσθημα έπειξης ούτε πρόκληση από στρες.
Διερεύνηση
Προσεκτική λήψη ιστορικού γενικού- και ούρησης (λίστα καταγραφής ούρησης με τη συχνότητα, τον όγκο και κατανομή στη διάρκεια της ημέρας), γυναικολογική εξέταση με γεμάτη/ κενή κύστη.
Σε συνδυασμό με την εξέταση σημειώνεται τυχόν απώλεια ούρων κατά το βήχα.
Τεστ Bonney:
Δύο δάχτυλα εισάγονται στον κόλπο, το καθένα στην κάθε πλευρά της ουρήθρας, η οποία υποστηρίζεται, χωρίς να συμπιέζεται προς τη(ν ηβική) σύμφυση και μετά από κάθε φορά η ασθενής ενθαρρύνεται να ξαναβήξει.
Αν τότε σταματάει η απώλεια (ούρων), το τεστ είναι θετικό και σ’ αυτήν την περίπτωση υπάρχουν οι προϋποθέσεις για θετικό αποτέλεσμα της χειρουργικής επέμβασης.
Ταυτόχρονα ζητήστε από την ασθενή να σφιχτεί.
Αν τότε η σύσπαση γύρω από τον κόλπο είναι προβληματική, η ασθενής μπορεί να χρειάζεται εξάσκηση διαμέσου φυσιοθεραπείας, ίσως και με ηλεκτρική διέγερση.
Λίστα καταγραφής ουρήσεων.
Σε ακράτεια από έπειξη ισχύουν συνήθως τα ακόλουθα:
Μέσος όγκος ούρησης < 200 ml, συχνότητα ούρησης > 7 φορές/24ωρο.
Γενική ούρων και, αν χρειαστεί, καλλιέργεια.
Αποκλείστε την κυστίτιδα, την ουρηθρίτιδα, τη γλυκοζουρία.
Ακράτεια από έπειξη με σύντομο ιστορικό έναρξης (< 1 έτους) ή αιματουρία:
Αποκλείστε την κακοήθεια.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις συχνά διενεργείται ουρηθροκυστεοσκόπηση, καθώς και ουροδυναμικές μελέτες, πχ. κυστεομετρία, ενδεχομένως διακολπικό υπερηχογράφημα πάνω από την ελάσσονα πύελο.
Σε συμπτώματα ακράτειας από έπειξη διενεργείται ένας αδρός νευρολογικός έλεγχος, για να αποκλειστεί ότι η ακράτεια αποτελεί εκδήλωση νευρολογικής νόσου.