Ίλιγγος, Ζάλη σε ηλικιωμένους

ICD-10: R42

Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο Ίλιγγος στο κεφάλαιο των νευρολογικών νοσημάτων, καθώς και τη Λιποθυμία σε ηλικιωμένους στο παρόν κεφάλαιο.

 

Αιτιολογία

Φαρμακευτικές παρενέργειες:

Βενζοδιαζεπίνες, όλα τα αντιχολινεργικά (στα οποία συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα τρικυκλικά, τα νευροληπτικά και τα αντιπαρκινσονικά φάρμακα, τα αναλγητικά με δράση στο ΚΝΣ), τα διουρητικά της αγκύλης, φάρμακα για τον προστάτη του τύπου των αποκλειστών των άλφα-1-υποδοχέων, οφθαλμικές σταγόνες, αντιϋπερτασικά φάρμακα – τα περισσότερα, εκτός από το ότι επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση, δρουν και στο ΚΝΣ.

 

Μεταβολές της αρτηριακής πίεσης (ιδιαίτερα ορθοστατική υπόταση, η οποία γίνεται αντιληπτή μετά από αρκετά λεπτά σε όρθια στάση).

 

Επίδραση στο ΚΝΣ:

Καλοήθης ίλιγγος θέσης (πολύ συνηθισμένος), εγκεφαλική αρτηριοσκλήρυνση, προηγούμενα εγκεφαλικά έμφρακτα, ΑΕΕ, υποσκληρίδιο αιμάτωμα (υπάρχει ιστορικό πτώσης;), άνοια, κατάθλιψη (η ζάλη αποτελεί συνηθισμένη εκδήλωση σε ηλικιωμένους), σύνδρομο υπνικής άπνοιας, αιθουσαία ασυμμετρία (το κινητικό σύστημα, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι οφθαλμικοί μύες, δε συνοδεύει τις αλλαγές θέσης).

 

Ανεπάρκειες ροής–ΚΝΣ (όραση, ακοή, περιφερική αιθουσαία λειτουργία, μείωση της ιδιοδεκτικότητας, μεταξύ άλλων ενοχλήσεις από τον αυχένα).

Η ζάλη έχει συνήθως πολυπαραγοντική αιτιολογία στους ηλικιωμένους, οπότε σε αυτές τις περιπτώσεις χρησιμοποιείται η διάγνωση Ζάλη Πολυπαραγοντικού ή Πολυαισθητηριακού τύπου.

 

Ποικίλα αίτια:

Ηλεκτρολυτικές διαταραχές, υποθυρεοειδισμός, διαταραχές καρδιακού ρυθμού, αφυδάτωση, παρκινσονισμός, πολυνευροπάθεια, έλλειψη Β12/-φυλλικού οξέος.

 

Διερεύνηση

Σημειώστε ότι η λέξη ‘‘ζάλη’‘ μπορεί να χρησιμοποιείται για την κόπωση, το αίσθημα αστάθειας, τη σύγχυση, το αίσθημα λιποθυμίας, το αίσθημα περιστροφής.

Διευκρινίστε τι είναι εκείνο που πραγματικά εννοεί ο ασθενής.

 

Ο περιστροφικός ίλιγγος (αίσθημα περιστροφής) μπορεί να συνηγορεί για καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης, αιθουσαία νευρωνίτιδα ή ΠΙΕΕ/ΑΕΕ, ιδιαίτερα στην περιοχή της σπονδυλο-/ βασικής αρτηρίας.

 

Ο μη-περιστροφικός ίλιγγος αποτελεί μία πολύ ετερογενή κατηγορία. Η πιθανότητα οργανικής αιτιολογίας αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας.

Αν υπάρχουν στοιχεία αισθήματος λιποθυμίας ή λιποθυμία, θα πρέπει να αποκλείεται η καρδιακή νόσος, κυρίως η αρρυθμίες και το έμφραγμα του μυοκαρδίου.

 

Ανασκόπηση της λίστας φαρμάκων.

Τα περισσότερα μπορούν να προκαλέσουν ίλιγγο.

 

Εξετάσεις:

Hb, αρτηριακή πίεση (σε καθιστή, καθώς και όρθια θέση μετά από 1, 3, 5 και αντίστοιχα 10 λεπτά).

Η επίπτωση αυξάνεται με τα χρόνια.

Έλεγχος Β12/φυλλικού οξέος, ίσως ομοκυστεῒνης, ηλεκτρολυτών, Τ4/TSH, γλυκόζης-πλ, ΗΚΓ (αρρυθμίες;).

Ακουόγραμμα, τεστ όρασης.

 

Νευρολογική αντικειμενική εξέταση.

 

Ψυχιατρική αντικειμενική εξέταση:

Κατάθλιψη, σύγχυση;

Ενδεχομένως MMSE-προσαρμοσμένο στα ελληνικά.

 

Το ιστορικό είναι σημαντικό, στο οποίο να συμπεριλαμβάνεται και λήψη ιστορικού από τους συγγενείς.

 

Θεραπεία

Ξεκαθάρισμα των φαρμάκων.

Καλό είναι ο ασθενής, που είναι περιπατητικός να μη χρησιμοποιεί υπνωτικά, όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα είναι εφικτό!

Φυσιοθεραπεία, που να εστιάζει στην κινητοποίηση, την εκγύμναση και την εντατική εξάσκηση της ισορροπίας, βοηθητικά περιπατητικά μέσα, σταθερές σόλες υποδημάτων, χρήση σωστών γυαλιών όρασης, να είναι φωτεινός ο χώρος διαμονής!

Να υπάρχει η δυνατότητα της ενασχόλησης με τις δραστηριότητες, που επιθυμεί, μπορεί να γυμνάζεται ευχαρίστως σε ανοιχτό υπαίθριο χώρο.

 

Ατομική φροντίδα:

Γυμναστική σε γυμναστήριο! Χορός!

Γυμναστική σε ανοιχτό υπαίθριο χώρο!
Τελευταία ενημέρωση: Σεπτέμβριος 2019