Εκκολπωματίτιδα, Εκκολπωμάτωση, Εκκολπώματα εντέρου

ICD-10: K57.8 (Εκκολπωματίτιδα) | ICD-10: K57.9 (Εκκολπωμάτωση)

Ορισμός

Εκκολπωμάτωση:

Ύπαρξη ‘‘κολπωμάτων’‘ στο έντερο (κυρίως στο κατιόν κόλον και το σιγμοειδές).

 

Εκκολπωματίτιδα:

Φλεγμονή των εκκολπωμάτων του εντέρου.

 

Αιτίες

Αυξημένη πίεση στο έντερο, κυρίως σε τάση μακροχρόνιας δυσκοιλιότητας.

Η διατροφή με τροφές χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες έχει ως αποτέλεσμα τη συχνότερη εμφάνιση της νόσου σε χώρες υψηλής ‘‘ευημερίας’‘.

Η νόσος αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία.

Ο κίνδυνος προσβολής από εκκολπωματίτιδα είναι αυξημένος σε καπνιστές και άτομα με υψηλή κατανάλωση αλκοόλ.

Υπάρχει και η θεωρία της υποκείμενης φλεγμονώδους νόσου του εντέρου.

 

Ασθενείς με σύνδρομο Marfan, όπως και σύνδρομο Ehlers-Danlos, παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο.

 

Συμπτώματα

Εκκολπωμάτωση:

Μερικές φορές εντελώς ασυμπτωματική, αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει τυμπανισμό, αίσθημα πίεσης, μετεωρισμό, σπασμωδικούς πόνους κυρίως στον αριστερό λαγόνιο βόθρο, διάρροια ή δυσκοιλιότητα, εικόνα συμπτωμάτων όμοια με εκείνη του IBS.

 

Εκκολπωματίτιδα:

Παραπλήσια εικόνα με επιπλέον συνεχές άλγος/ψηλαφητική ευαισθησία στο κατώτερο τμήμα της κοιλίας, (συνήθως) στον αριστερό λαγόνιο βόθρο.

Ίσως πυρετός.

Αλλαγή των συνηθειών του εντέρου, ναυτία και ερεθισμός της ουροδόχου κύστης είναι συχνά συμπτώματα.

Μερικές φορές αιμορραγία.

Επιπλέον μερικές φορές συμπτώματα στη δεξιά πλευρά εξαιτίας μακράς αγκύλης του σιγμοειδούς.

Μερικές φορές επιτακτικό αίσθημα ούρησης.

Ρήξη εκκολπώματος προκαλεί σοβαρή επίδραση της γενικής κατάστασης με περιτονίτιδα, σήψη, εικόνα σοκ.

 

Διαφορική διάγνωση

Νόσος ευερέθιστου εντέρου (IBS), δυσκοιλιότητα, γαστρεντερίτιδα, κολο-ορθικός καρκίνος, φλεγμονώδη νοσήματα εντέρου, σκωληκοειδίτιδα, ειλεός, πυελονεφρίτιδα, σαλπιγγίτιδα, ενδομητρίωση, ωοθηκική κύστη.

 

Διερεύνηση

Αναμνηστικό ιστορικό + ψηλάφηση κοιλίας/ορθού + CRP.

Στικ ούρων.

Αρχικά κλινική διάγνωση.

Ασθενείς χωρίς γνωστά εκκολπώματα από πριν πρέπει να προχωρήσουν σε διερεύνηση του κόλου με ορθοσκόπηση + κολονοσκόπηση ή αξονική κολονογραφία.

Οι εξετάσεις αυτές διενεργούνται σε φάση ηρεμίας και 4-6 εβδομάδες μετά από την αποδρομή της οξείας φάσης.

Ο πρωταρχικός στόχος είναι ο αποκλεισμός της κακοήθειας, καθώς και η επιβεβαίωση της διάγνωσης, η οποία δεν μπορεί να τεθεί, παρά μόνο όταν παρουσιάζονται τα εκκολπώματα.

Η διερεύνηση κατά την οξεία φάση, ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση, μπορεί να γίνει με ΑΤ-κοιλίας, MRI ή υπέρηχο.

Διενεργείται κυρίως σε υποψία επιπλοκών (περιτονίτιδας, αποστήματος κ.ά.), όπως και σε δύσκολα διαφοροδιαγνωστικά διλήμματα.

 

Θεραπεία

Σε εκκολπωμάτωση:

Αυξημένη ποσότητα φυτικών ινών στη διατροφή, ίσως προσθήκη ειδικών συμπληρωμάτων με φυτικές ίνες, αυξημένη σωματική δραστηριότητα.

Ίσως χρειαστούν καθαρτικά με τη μορφή της λακτουλόζης και στερκούλιας.

Σε εκκολπωμάτωση δε συνηθίζεται χειρουργική αντιμετώπιση.

 

Σε εκκολπωματίτιδα:

Ξεκούραση εντέρου.

Σε ασθενή, που δεν έχει επηρεαστεί και με μέτρια υψηλή CRP (< 75), συνταγογραφείται ρευστή διατροφή και ίσως αντιβιοτικά. Αν χρειαστεί, χορήγηση αναλγητικών. Ακολουθεί παρακολούθηση του ασθενή.

 

Για πολλά χρόνια γινόταν συνταγογράφηση αντιβιοτικών ευρέος φάσματος κυρίως, γιατί είχε επικρατήσει ως συνήθεια.

Νεότερες μελέτες αμφισβητούν την ανάγκη χορήγησης αντιβιοτικών σε ανεπίπλεκτη εκκολπωματίτιδα, γιατί φαίνεται ότι δεν εμποδίζουν από μόνα τους τις επιπλοκές (οι οποίες είναι σπάνιες) ούτε τις υποτροπές, αλλά ούτε και συντομεύουν το χρόνο νοσηλείας.

 

Σε υψηλή CRP και/ή επίδραση της γενικής κατάστασης του ασθενή πρέπει να παραπέμπεται επειγόντως σε χειρουργική κλινική για παρεντερική διατροφή/ αντιβιοτικά.

Δεδομένος κίνδυνος διάτρησης, αιμορραγίας, αποστήματος και αντίστοιχα δημιουργίας συριγγίου.

Η θεραπεία σε οξεία επιπλοκή εκκολπωματίτιδας είναι χειρουργική (εκτομή - στομία), αλλά επίσης και σε στένωση μετά από επαναλαμβανόμενες εκκολπωματίτιδες.

 

Εμβάθυνση: http://www.loimoxeis.gr/

Βλέπε σχετικά στις κατευθυντήριες οδηγίες [1] στο κεφάλαιο 16 των χειρουργικών λοιμώξεων στις ειδικές συστάσεις: Οξεία εκκολπωματίτιδα.

 

Φαρμακευτική αγωγή

 

Αντιβιοτικά [1]

Καθαρτικά: Λακτουλόζη.

Φυτικές ίνες: Στερκούλια.

[1] Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διάγνωση και τη Θεραπεία των Λοιμώξεων, Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων, Αθήνα 2015.

 

Τελευταία ενημέρωση: Σεπτέμβριος 2019