Κατακλίσεις
Ορισμός
Εντοπισμένη βλάβη του δέρματος, που προκαλείται από διαταραχή της παροχής αίματος τοπικά.
Αιτίες
Συνήθως προξενείται από πίεση, ενέργεια μετατόπισης ή τριβή ή από συνδυασμό αυτών των παραγόντων.
Πίεση: Η φυσιολογική τριχοειδική πίεση είναι περίπου 30 mmHg. Πίεση μεγαλύτερη από αυτή οδηγεί σε απόφραξη και κάνει το περιβάλλον δέρμα υποξικό. Οι σταθερές επιφάνειες μπορούν να αυξήσουν την πίεση στο τριπλάσιο, από ό,τι απαιτείται για απόφραξη. Όσο περισσότερος είναι ο χρόνος παραμονής, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος τραυματισμού.
Σύρσιμο: Πρόκειται για μετατόπιση του δέρματος σε σχέση με τον υποκείμενο ιστό, π.χ. σε ημικαθιστή θέση ή σε σχέση με την μετακίνηση του ασθενή.
Τριβή: Τραυματισμός επιθηλίου σε σχέση με π.χ. μετακίνηση. Δέρμα, το οποίο έχει ερεθιστεί ή βραχεί, εξαιτίας ακράτειας, εφίδρωσης ή αφυδάτωσης, είναι εξαιρετικά ευαίσθητο.
Εκτός από μηχανικά αίτια υπάρχουν αρκετοί παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι προετοιμάζουν την έναρξη της κατάκλισης: Μεγάλη ηλικία με επακόλουθη μείωση της περιεκτικότητας του δέρματος σε κολλαγόνο, κάπνισμα, τυχόν ακράτεια, μειωμένη κινητικότητα εξαιτίας νόσου, αναιμία με Hb < 90g/L, επώδυνες καταστάσεις ή καταστάσεις με μειωμένη αισθητικότητα, υποσιτισμός ή υπερβολική παχυσαρκία, κυκλοφορική ανεπάρκεια, κεντρικά ή περιφερικά (καρδιακή ανεπάρκεια με οίδημα, υπόταση, αθηροσκλήρωση, διαβήτης). Όλα αυτά αποτελούν παραδείγματα καταστάσεων, οι οποίες προδιαθέτουν για τη δημιουργία κατάκλισης.
Η θεραπεία με στεροειδή, αντιπηκτικά, σκευάσματα-ΜΣΑΦ, κυτταροστατικά μπορεί να αποτελέσει αφορμή δερματικών βλαβών και με αυτόν τον τρόπο να συμβάλλει στη δημιουργία κατάκλισης.
Αντικειμενική εξέταση
Ταξινόμηση σε τέσσερις βαθμούς:
Ι Ολόκληρο το δέρμα με τοπική ερυθρότητα, η οποία δεν γίνεται ωχρή με την πίεση.
ΙΙ Βλάβη επιθηλίου με φυσαλίδες, ρωγμές ή εκδορές του δέρματος.
ΙΙΙ Βλάβη όλων των στιβάδων του δέρματος μέχρι και τον υποδόριο ιστό, αλλά χωρίς βαθιά κοιλότητα έλκους.
IV Βλάβη όλων των στιβάδων του δέρματος με κοιλότητα έλκους, στην οποία συμμετέχουν και ιστοί, που βρίσκονται βαθύτερα, ακόμη και αρθρώσεις και οστό.
Συνηθισμένες εντοπίσεις είναι το ιερό οστό, οι φτέρνες, οι αγκώνες, οι λαγόνιες ακρολοφίες, τα ισχιακά κυρτώματα, οι αστράγαλοι, τα αυτιά, τα πτερύγια της μύτης, οι ώμοι, η γλουτιαία πτυχή, το ινίο, οι μέσα επιφάνειες των γονάτων, η ωμοπλάτη.
Διαφορική διάγνωση
Η κατάκλιση με αρχική εκδήλωση στα κάτω άκρα μπορεί μερικές φορές να συγχέεται με δευτεροπαθές έλκος εξαιτίας αρτηριακής/φλεβικής ανεπάρκειας, διαβήτη, κακοήθειας δέρματος ή αγγειίτιδας. Ωστόσο σημειώστε ότι αυτά τα νοσήματα αποτελούν προδιαθετικούς παράγοντες για το σχηματισμό κατακλίσεων!
Διερεύνηση
Έλεγχος για τυχόν υποκείμενους παράγοντες, που περιγράφονται παραπάνω στις Αιτίες.