Στυτική δυσλειτουργία, Ανικανότητα

ICD-10: N48.4 | F52.9

Σύντομη περίληψη του υποκεφαλαίου:

* Συνηθισμένες αιτίες είναι το στρες, το αλκοόλ, η μικρή φυσική δραστηριότητα, η κοιλιακή παχυσαρκία, ο διαβήτης, η προστατεκτομή μετεγχειρητικά, τα φάρμακα, η κακή συμβίωση.

Συχνά πίσω υποκρύπτεται η αθηροσκλήρυνση εξαιτίας υπέρτασης, καπνίσματος, υψηλών λιπιδίων κ.ά.

* Διερεύνηση με επικέντρωση στους υποκείμενους παράγοντες, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται η ΑΠ, η γλυκόζη-πλάσματος, τα λιπίδια.

Ενδεχομένως ορμονικός έλεγχος.

* Θεραπεία πρωταρχικά με αναστολείς-PDE-τύπου 5, όπως ταδαλαφίλη, βαρντεναφίλη, σιλδεναφίλη.

Ίσως να χρειαστεί να γίνει ανασκόπηση της παρούσας φαρμακευτικής αγωγής (β-αποκλειστές, διουρητικά, αντιυπερτασικά με κεντρική δράση, σκευάσματα-SSRI, κ.ά.).

 

Ορισμός

Αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης μίας ικανοποιητικής στύσης, όπως χρειάζεται, ώστε να ολοκληρωθεί η σεξουαλική επαφή.

 

Αιτίες

Ορμονικά αίτια: Υψηλά επίπεδα προλακτίνης, υποθυρεοειδισμός, υπερθυρεοειδισμός, νόσος Cushing, χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης-ορού (οι άντρες, που δυσκολεύονται να διεγερθούν σεξουαλικά, θεωρείται συχνά ότι παρουσιάζουν έλλειψη ανδρικών ορμονών του φύλου, κάτι το οποίο σπάνια ισχύει). Ο υπογοναδισμός ως αποκλειστικό αίτιο ανικανότητας είναι ασυνήθιστος.

Φαρμακευτικά σκευάσματα: Αντιυπερτασικά (διουρητικά, βήτα αποκλειστές, υδροχλωρική κλονιδίνη κ.ά. σκευάσματα με κεντρική δράση), ψυχοφάρμακα (βενζοδιαζεπίνες, SSRI, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, νευροληπτικά), σιμετιδίνη, αναστολείς 5α-ρεδουκτάσης. Καταστολή τεστοστερόνης. Η στυτική δυσλειτουργία προκαλείται συχνότερα από κάποια υποκείμενη ασθένεια παρά από κάποια συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή.

Μειωμένο σεξουαλικό ενδιαφέρον:

Φόβος για στενές κοινωνικές σχέσεις και φόβος για τη σεξουαλική ικανότητα, ενοχές σεξουαλικής φύσης, σχέση ζευγαριού από την οποία λείπει η ικανοποίηση.

Η διάρκεια της σχέσης ενός ζευγαριού μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά, όσο αφορά την επιθυμία/το ενδιαφέρον.

Επίσης αρνητικοί παράγοντες είναι το να μένει κάποιος μόνος του, το να υπήρξε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης στην παιδική ηλικία.

Το στρες με τα επακόλουθα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, όπως και η κατάθλιψη, αποτελούν συνηθισμένες αιτίες.

Το μειωμένο σεξουαλικό ενδιαφέρον είναι συχνό σε χαμηλό επίπεδο υγείας (μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτης, ορμονικά αίτια [βλέπε παραπάνω], εγκεφαλική βλάβη, νευρολογική νόσος [βλέπε παρακάτω] και άλλες χρόνιες ασθένειες).

Πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα [βλέπε παραπάνω] μειώνουν το σεξουαλικό ενδιαφέρον.

Μειωμένο σεξουαλικό ενδιαφέρον υπάρχει ακόμη και λόγω ανησυχίας, κακής οικονομικής κατάστασης, όπως και έλλειψης ικανοποίησης, όσο αφορά τη ζωή στο σύνολό της.

Φυσιολογικά το σεξουαλικό ενδιαφέρον μειώνεται, καθώς αυξάνεται η ηλικία.

Νευρολογικά αίτια:

ΑΕΕ, σκλήρυνση κατά πλάκας, βλάβες νωτιαίου μυελού, νόσος Parkinson, νευροπάθειες (π.χ. διαβήτης).

Επεμβάσεις:

Συμβαίνει συχνά μετά από αντιμετώπιση, που αποσκοπεί στη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη

(ριζική προστατεκτομή, ακτινοθεραπεία).

Αγγειακά αίτια:

Αθηροσκλήρυνση στις αρτηρίες του πέους ή φλεβική απώλεια ή συνδυασμός των δύο.

Παρουσιάζεται συχνά σε διαβητικούς, καπνιστές (= σημαντικός παράγοντας κινδύνου), υπερτασικούς.

Ανικανότητα/ ατελής στύση εκδηλώνεται συχνά ως πρώτο σύμπτωμα καρδιαγγειακής νόσου, επομένως φαίνεται να υπάρχει μία ισχυρή σχέση, ώστε το σύμπτωμα να θεωρείται ότι λειτουργεί ως δείκτης για μία αρχόμενη καρδιαγγειακή νόσο αμέσως στο ξεκίνημά της.

Διάφορα αίτια:

Αλκοόλ (μακροχρόνια κατανάλωση αλκοόλ), ναρκωτικά, νικοτίνη, ΧΑΠ, υπνική άπνοια, μικρή φυσική δραστηριότητα, κοιλιακή παχυσαρκία, ουραιμία, αιμοχρωμάτωση.

 

Αντικειμενική εξέταση

Ιστορικό, που περιλαμβάνει τη χρονική διάρκεια και τις διακυμάνσεις της ενόχλησης.

Ύπαρξη πρωινής στύσης;

Αίσθημα (σεξουαλικής) επιθυμίας;

Κοινωνική κατάσταση (που συμπεριλαμβάνει πληροφορίες και για το πώς λειτουργεί τυχόν σχέση ως ζευγάρι).

Στρες;

Γενικός ιατρικός έλεγχος, που περιλαμβάνει ιστορικό σχετικά με τη λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων, αλκοόλ, καπνίσματος, διαβήτη, υπέρτασης, αθηροσκλήρυνσης.

Φυσιολογική/ μειωμένη σεξουαλική επιθυμία;

Φυσιολογική ανάπτυξη γενείου;

Έλεγχος των εξωτερικών γεννητικών οργάνων, έλεγχος για αγγειακά, ορμονικά ή νευρολογικά νοσήματα.

 

Διερεύνηση

Εργαστηριακός έλεγχος:

ΑΠ, γλυκόζη-πλάσματος, χοληστερόλη-ορού. Σε επιλεγμένες περιπτώσεις γίνεται έλεγχος: TSH, ελεύθερης Τ4, PSA, τεστοστερόνης-ορού (δείγμα μετά από νηστεία, που λαμβάνεται το πρωί μεταξύ ώρας 7-10 μετά από φυσιολογική νυκτερινή ανάπαυση. Η δοκιμασία δε χρειάζεται να γίνει, όταν η σεξουαλική επιθυμία είναι φυσιολογική και τα γένια αναπτύσσονται φυσιολογικά), LH, FSH, προλακτίνης.

Σε ολική απώλεια στύσης μπορεί να γίνει μία φαρμακευτική ενδοσηραγγώδης δοκιμασία.

Ενίεται αλπροσταδίλη 5-15 μg στο εσωτερικό του σηραγγώδους σώματος.

Να ξεκινάτε με χαμηλή δόση (2,5 μg), αν υπάρχει υποψία βλάβης νωτιαίου μυελού ή ψυχολογικής επιβάρυνσης.

Θεραπεία

Θεραπεύστε το βασικό αίτιο, αν υπάρχει κάποιο (π.χ. υποθυρεοειδισμός, προλακτίνωμα).

Η φαρμακευτική θεραπεία κατέχει κεντρική θέση με την έννοια ότι συχνά λειτουργεί αποτελεσματικά και ότι λειτουργεί έτσι, ώστε να μειώνεται ο φόβος της αποτυχίας. Συμβαίνει συχνά να περνάει ορισμένο χρονικό διάστημα και το συγκεκριμένο άτομο να μη χρειάζεται φάρμακα. Η συμμετοχή της συντρόφου στη θεραπεία αποτελεί σημαντικό παράγοντα. Ποιες είναι οι επιθυμίες της;

Η θεραπεία συζήτησης αποτελεί εναλλακτική λύση για μείωση πιθανού φόβου αποτυχίας. Ίσως απαιτούνται ενέργειες κατά περίπτωση σχετικά με το κάπνισμα, το αλκοόλ, την υψηλή αρτηριακή πίεση, τα υψηλά λιπίδια και τα επίπεδα σακχάρου.

Γίνεται ανασκόπηση τυχόν παρούσας φαρμακευτικής θεραπείας (βλέπε στα Φάρμακα κάτω από τον τίτλο Αίτια παραπάνω).

Σε υπέρταση χρησιμοποιούνται πρωταρχικά αναστολείς-ΑΕΕ/ΑΥΑ, καθώς και ανταγωνιστές ασβεστίου.

Αν γίνεται, ελαττώστε / διακόψτε τη χορήγηση β-αποκλειστών, διουρητικών, αντιυπερτασικών με κεντρική δράση.

Φαρμακευτική θεραπεία:

Αναστολείς-PDE-τύπου 5:

Κυκλοφορούν τρία σκευάσματα για χορήγηση από το στόμα, η σιλδεναφίλη, η βαρδεναφίλη και η ταδαλαφίλη, καθώς και η κρέμα αλπροσταδίλη για τοπική χρήση.

Βοηθούν στο 70% περίπου των περιπτώσεων με στυτική δυσλειτουργία.

Αυξάνουν τη ροή του αίματος στο πέος.

Προϋπόθεση, για να είναι αποτελεσματικά, αποτελεί η φυσιολογική λίμπιντο.

Η δράση της ταδαλαφίλης διαρκεί περισσότερο.

Η χορήγηση όλων των παραπάνω σκευασμάτων αντενδείκνυται σε ασθενείς, που χρησιμοποιούν νιτρώδη.

Απαιτείται προσοχή σε υποψία για/ή γνωστή στένωση αορτής.

Σχετικά με τα σκευάσματα, που λαμβάνονται από το στόμα, απαιτείται σεξουαλικό ερέθισμα, για να είναι αποτελεσματικά.

Αν δεν είναι αποτελεσματική η χορήγηση θεραπευτικών δισκίων, προχωρήστε σε έλεγχο x 2 φορές της τεστοστερόνης-ορού.

Άλλη εναλλακτική λύση αποτελεί η ενδοσηραγγώδης έγχυση αλπροσταδίλης (PGE1), η οποία προσφέρει ικανοποιητική στύση σε όλες σχεδόν τις περπτώσεις.

Όσο αφορά τη χορήγησή της, απαιτούνται προσεκτικές οδηγίες.

Σε ορισμένες ιδιαίτερα σοβαρές περιπτώσεις, στις οποίες η ιατρική θεραπεία δεν ήταν επιτυχής, η προσθετική χειρουργική μπορεί να προσφέρει ικανοποιητικό αποτέλεσμα.

Φαρμακευτική αγωγή

Σκευάσματα διεγερτικά της στύσης.

Αλπροσταδίλη.

Βαρδεναφίλη.

Σιλδεναφίλη.

Ταδαλαφίλη.
Τελευταία ενημέρωση: Σεπτέμβριος 2021