Κάκωση χιαστού συνδέσμου γόνατου

ICD-10 : M23.9 P

Βλέπε επίσης και το υποκεφάλαιο Κάκωση πλαγίου συνδέσμου γόνατου, καθώς και Κάκωση έξω/έσω μηνίσκου στο παρόν κεφάλαιο.

 

Ορισμός

Κάκωση του πρόσθιου ή οπίσθιου χιαστού συνδέσμου του γόνατου.

 

Αιτίες

Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος στις τυπικές περιπτώσεις μπορεί να υποστεί κάκωση από τραυματισμό της μορφής της υπερέκτασης, στροφής του γόνατου ή του αθλούμενου, ‘’που κάθισε στο γρασίδι με το πόδι’’.

Η κάκωση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου είναι σημαντικά πιο συνηθισμένη αθλητική κάκωση από ό,τι του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου και χαρακτηρίζεται από πιο έντονη συμπτωματολογία.

 

Ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος τυπικά παθαίνει κάκωση σε άμεση άσκηση βίας στην εγγύς πρόσθια επιφάνεια την κνήμης, πχ. σε τερματοφύλακα, που ορμάει στο ποδόσφαιρο, ο οποίος δέχεται απευθείας άσκηση βίας στο πάνω τμήμα της κνήμης, σε αυτοκινητιστικά ατυχήματα, στα οποία το γόνατο πλήττεται στο ταμπλό.

Επίσης άσκηση βίας ραιβότητας/ βλαισότητας στο γόνατο, που βρίσκεται σε έκταση.

 

Προδιαθετικοί παράγοντες:

Η κάκωση χιαστού συνδέσμου αποτελεί μία συνηθισμένη κάκωση στα ομαδικά αθλήματα με συχνή σωματική επαφή, όπως πχ. στο χάντμπολ και το ποδόσφαιρο.

Είναι σημαντικά πιο συνηθισμένα σε γυναίκες πιθανόν λόγω πολλαπλών αιτιών, ένα μέρος των οποίων δεν έχει καταγραφεί ακόμη πλήρως, όπως ορμονικών παραγόντων, ανατομικών παραλλαγών, μικρότερης δύναμης, διατροφής, προπόνησης κ.ά., που μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο.

 

Συμπτώματα

Σε κάκωση πρόσθιου χιαστού συνδέσμου προκαλούνται οξέα συμπτώματα πόνου και μιας αίσθησης ότι ‘’κάτι έχει υποστεί ζημιά’’, το γόνατο γίνεται γρήγορα οιδηματώδες (μέσα σε 6 ώρες = μεγάλη πιθανότητα για κάκωση χιαστού συνδέσμου).

Ο ασθενής έχει μία αίσθηση ότι το γόνατο υποχωρεί προς τα πίσω, είναι ασταθές.

Ο ασθενής δυσκολεύεται να κατεβεί τη σκάλα λόγω της αστάθειας.

(Αν η δυσκολία περιορίζεται μόνο στη βάδιση, αποτελεί καλό προγνωστικό σημείο.)

 

Η κάκωση του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου προκαλεί λιγότερα συμπτώματα και μικρότερο οίδημα.

 

Η κάκωση χιαστού συνδέσμου αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας.

 

Διαφορική διάγνωση

Κάκωση χόνδρου στο γόνατο μετά από τραυματισμό.

 

Αντικειμενική εξέταση

Το γόνατο συχνότερα γίνεται οιδηματώδες, ακόμη και μετά από πολλές ημέρες με σαφή σημεία αιμάρθρου (αίμα στην άρθρωση του γόνατου), παρά την αρχική συμπιεστική επίδεση, εφαρμογή ψύχους κ.ά.

Σ’ αυτές τις περπτώσεις χρειάζεται να παραπέμψετε σε νοσοκομείο λόγω της υποψίας κάκωσης χιαστού συνδέσμου.

Οι δοκιμασίες σταθερότητας μπορεί να είναι αδύνατο να διενεργηθούν στην οξεία φάση εξαιτίας πόνου και ενεργητικής μυϊκής άμυνας (/σύσπασης).

 

Η κάκωση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου προκαλεί τυπική θετική δοκιμασία Lachman (η κνήμη πιέζεται προς τα μπρος με το ένα χέρι, ενώ το άλλο σταθεροποιεί το μηριαίο με το γόνατο σε κάμψη 15-20 μοιρών.

Η δοκιμασία είναι θετική, αν η κνήμη μετατοπίζεται προς τα μπρος χωρίς σαφή ‘’διακοπή’’).

 

Συχνά η πρόσθια συρταροειδής δοκιμασία είναι θετική (τραβήξτε την κνήμη προς τα μπρος με το γόνατο σε κάμψη 90 μοιρών και το άκρο πόδι σταθεροποιημένο.

Η δοκιμασία είναι θετική, αν η κνήμη μετατοπίζεται κάποιο εκατοστό προς τα μπρος συγκριτικά με την ετερόπλευρη).

 

Σε αίμαρθρο κάκωσης χιαστού συνδέσμου υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η αιτία να είναι κάκωση πρόσθιου χιαστού συνδέσμου.

 

Η πλάγια σταθερότητα ελέγχεται με το γόνατο σε ελαφρή κάμψη.

Διενεργείται αργά.

 

Τυχόν αστάθεια βλαισότητας ελέγχεται με το γόνατο σε ελαφρή κάμψη και με το ένα χέρι να διατηρεί σταθερό το περιφερικό τμήμα του μηριαίου από την έξω πλευρά του και με το άλλο χέρι γύρω από τα σφυρά να εφαρμόζει μία ισχυρή πίεση/ κίνηση βλαισότητας.

Σε κάκωση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου νιώθει τότε κανείς έναν ‘’κρότο’’, όχι όμως επώδυνο.

 

Σε κάκωση του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου διαπιστώνεται η τυπική θετική οπίσθια συρταροειδής δοκιμασία (αντίστοιχη με την πρόσθια συρταροειδή, αλλά εδώ η κνήμη πιέζεται προς τα πίσω).

 

Βέβαιο σημείο κάκωσης οπίσθιου χιαστού συνδέσμου αποτελεί η πτώση του εγγύς τμήματος της κνήμης προς τα πίσω, όταν ο ασθενής κείτεται ανάσκελα με το γόνατο σε κάμψη 90ο και τους μυς χαλαρούς.

 

Διερεύνηση

Αν το γόνατο γίνεται γρήγορα οιδηματώδες (< 30 λεπτά) μετά από την κάκωση, συχνά πρόκειται για σοβαρή κάκωση με αιμορραγία.

Παρακεντήστε! (με αποστείρωση, οπωσδήποτε με τη βοήθεια κενού [vacutainer]).

Αλλαγή του αίματος αποτελεί αφορμή γρήγορης παραπομπής σε ορθοπαιδικό.

Λιποσφαιρίδια στο αίμα οδηγούν σε υποψία κάκωσης της αρθρικής επιφάνειας ή κατάγματος.

 

Η ακτινογραφία του γόνατου αποτελεί πρότυπη εξέταση σε αίμαρθρο, γιατί ο ασθενής έχει υποστεί γνήσια βία και πρέπει να αποκλειστεί η κάκωση του οστού.

 

Με τη ΜΤ μπορεί να  μπει η διάγνωση μέχρι και στο 95% όλων των κακώσεων των χιαστών συνδέσμων, αλλά περιορίζεται από τον ποικίλο βαθμό πρόσβασης και το κόστος.

 

Η αρθροσκόπηση είναι πολύ συχνή και παρέχει οριστική διάγνωση.

 

Θεραπεία

Στη οξεία φάση γενικά η αντιμετώπιση  είναι η συνηθισμένη, που χρειάζεται σε έναν αθλητικό χώρο (χώρο τραυματισμού) με συμπιεστική περίδεση, εφαρμογή ψύχους και αποφόρτιση.   Σε δραστήριους νεότερους αθλητές η εγχείρηση στο οξύ στάδιο συχνά αποτελεί τη θεραπεία πρώτης εκλογής. Απαιτείται πολλή προσπάθεια από τον ασθενή για 6-12 μήνες με έντονη κινησιοθεραπεία και προπόνηση ισχύος μετεγχειρητικά. Η αρθροσκοπική ανακατασκευή του χιαστού συνδέσμου συχνά διενεργείται σε στάδιο ηρεμίας μετά από αποκατάσταση 4-6 μηνών, ώστε να δοθεί χρόνος στο οίδημα να ελαττωθεί, να ενισχυθούν οι μύες και να αποκατασταθεί η κινητικότητα.   Για άτομα, που δεν ανήκουν στην κατηγορία των δραστήριων νέων αθλητών, δεν προβλέπεται εγχείρηση. Ο βασικός κανόνας εδώ έχει να κάνει με τη μυϊκή αποκατάσταση με επανεκτίμηση μετά από 3-4 μήνες.   Όλο και περισσότερο αμφισβητείται το αν η εγχείρηση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου αποτελεί καλύτερη λύση από την πρώιμη αποκατάσταση σε έμπειρο φυσιοθεραπευτή. Η παρακολούθηση δύο χρόνια μετά από τον τραυματισμό δείχνει για την πλειονότητα το ίδιο αποτέλεσμα.   Οι κακώσεις του χιαστού συνδέσμου είναι επικίνδυνες και συχνά συνεπάγονται σοβαρές συνέπειες για τους αθλητές με διακοπή της αθλητικής τους καριέρας. Στη μετέπειτα πορεία συχνά εκδηλώνεται οστεοαρθρίτιδα. Η εγχείρηση δε μειώνει τον κίνδυνο για ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας.   Στα κατάγματα της αρθρικής επιφάνειας γίνεται διερεύνηση με ΜΤ ή αξονική τομογραφία και θα πρέπει να χειρουργούνται, όσο πιο γρήγορα γίνεται.   Έχει διαπιστωθεί ότι οι κακώσεις των πρόσθιων χιαστών συνδέσμων θα μπορούσαν να προληφθούν με τη βοήθεια νευρομυϊκού προγράμματος προθέρμανσης 2 φορές/ εβδομάδα, το οποίο επικεντρώνεται στον έλεγχο και τη σταθερότητα του γόνατου.