Αιτία
Συνηθισμένο σε αθλήματα, σε εργασιακό περιβάλλον, καθώς και σε διαπληκτισμούς.
Διερεύνηση
Επισκόπηση (κακή θέση;), ψηλάφηση (παθολογική κινητικότητα;), έλεγχος της κινητικότητας (ελαττωματική έκταση-/ κάμψη;
Περιστροφή των δακτύλων;).
Ο ασθενής σφίγγει το χέρι του και όλα τα δάκτυλα πρέπει να βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, καθώς και να έχουν κατεύθυνση προς το σκαφοειδές οστό).
Αντικειμενική εξέταση περιφερικά (κυκλοφορία, αισθητικότητα).
Απλή ακτινογραφία:
Συμμετέχει η αρθρική επιφάνεια;
Υπάρχει μετατόπιση;
Μετατόπιση της γωνίας-/κακή θέση στην περιστροφή;
Θεραπεία
Κάταγμα περιφερικής φάλαγγας:
Σε κάταγμα χωρίς μετατόπιση τοποθετείται νάρθηκας ακινητοποίησής του για τρεις εβδομάδες με την ΑΜΦ-άρθρωση σε έκταση.
Ο νάρθηκας πρέπει να περιβάλλει την ΑΜΦ-άρθρωση, αλλά να επιτρέπει στην ΕΜΦ-άρθρωση να είναι ελεύθερη.
Ο νάρθηκας χρειάζεται να ευθειάζει ακόμη και την κορυφή του δακτύλου για προστασία από επιπλέον τραυματισμό.
Μετατοπισμένο κάταγμα πρέπει να ανατάσσεται με νευρικό αποκλεισμό στη βάση του δακτύλου και ακινητοποίηση για τρεις εβδομάδες. Σε ασταθές κάταγμα απαιτείται ακινητοποίηση με βελόνες, που αφαιρούνται μετά από τρεις εβδομάδες.
Κατά κανόνα εκείνο που ισχύει είναι ότι κάταγμα, στο οποίο εμπλέκεται ≥ 1/3 της αρθρικής επιφάνειας και όπου η αρθρική επιφάνεια δεν παρουσιάζει ομοιομορφία, απαιτείται επικοινωνία με ορθοπαιδικό και επέμβαση.
Υπονύχιο αιμάτωμα ≥ 50% της κοίτης του νυχιού απαιτεί καθαρισμό του αιματώματος, π.χ. με πυρακτωμένη καρφίτσα, με την οποία θα γίνει προσεκτικά διάτρηση του νυχιού.
Κάταγμα στη μεσαία ή την εγγύς φάλαγγα:
Συνήθως είναι σταθερά.
Σταθερά και χωρίς παρεκτόπιση εγκάρσια κατάγματα αντιμετωπίζονται με επίδεσμο δύο δακτύλων για τρεις εβδομάδες.
Τα λοξά και τα σπειροειδή κατάγματα συχνότερα είναι ασταθή και απαιτούν επικοινωνία με ορθοπαιδικό (κατάσταση κατάγματος χωρίς στροφική παρεκτόπιση και με βράχυνση μικρότερη των 6 χιλ. και γωνιακή παρεκτόπιση μικρότερη των 15 μοιρών θεωρείται αποδεκτό).
Κατάγματα με μη αποδεκτή κατάσταση κατάγματος ανατάσσονται με αναισθησία του νεύρου στη βάση του δακτύλου, στη συνέχεια κινητοποίηση για τρεις εβδομάδες (π.χ. γύψο), ακτινολογικός έλεγχος μετά από 5-7 ημέρες για εκτίμηση της κατάστασης του κατάγματος.
Κάταγμα με συμμετοχή αρθρικού κονδύλου ή κάταγμα βάσης, όπου η αρθρική επιφάνεια δεν είναι ομοιόμορφη, συνήθως χειρουργείται.
Κάταγμα στην 1η ΚΜΚ-άρθρωση (κάταγμα Bennet):
Συνήθως χειρουργείται είτε με ανοιχτή είτε με κλειστή ανάταξη και τοποθέτηση βελονών.
Ακινητοποίηση για 5-6 εβδομάδες.
Κάταγμα μετακαρπίου οστού:
Αν πρόκειται για σπειροειδές κάταγμα χωρίς παρεκτόπιση, ακινητοποιείται για 3-4 εβδομάδες.
Ιδιαίτερα τα μετακάρπια ΙΙΙ και IV προφυλάσσονται καλά και διαθέτουν σταθερότητα χάρη στις δομές, που τα περιβάλλουν.
Σε παρεκτόπιση (ακόμη και σε ελάχιστη στροφική παρεκτόπιση, βράχυνση > 3 χιλ., γωνιακή παρεκτόπιση > 10-15 μοίρες) απαιτείται εγχείρηση.
Αν πρόκειται για εγκάρσιο κάταγμα, στις περισσότερες περιπτώσεις συστήνεται εγχείρηση, εξαιτίας του ό,τι αυτά είναι ασταθή.
Αν επιλέγεται θεραπεία με γύψο, συνιστάται ακινητοποίηση διάρκειας 4 εβδομάδων.
Με το γύψο σταθεροποιείται η πηχεοκαρπική άρθρωση και η ΜΚΦ-άρθρωση, αλλά μένουν ελεύθερες οι ΕΜΦ-αρθρώσεις.
Τα πολλαπλά κατάγματα των μετακάρπιων οστών συνήθως αντιμετωπίζονται με εγχείρηση, ανοιχτή ανάταξη και σταθεροποίηση.
Το υποκεφαλικό κάταγμα του 5ου μετακαρπίου (‘’κάταγμα πυγμάχου’’):
Αποκαλύπτεται από τη βλάβη στη ραχιαία επιφάνεια της 5ης ΜΚΦ –άρθρωσης και το αιμάτωμα.
Αποκλείστε τυχόν στροφική παραμόρφωση.
Παλαμιαία κάμψη μέχρι 40 μοίρες είναι αποδεκτή, αλλά πάνω από 30 μοίρες τελικά γίνεται προσπάθεια ανάταξης:
Γίνεται ένεση τοπικής αναισθησίας χωρίς αδρεναλίνη στη σχισμή του κατάγματος.
Στη συνέχεια επιχειρείται ανάταξη με την ΜΚΦ-άρθρωση σε κάμψη 90 μοιρών.
Ασκείται πίεση με ραχιαία κατεύθυνση στην πρώτη φάλαγγα του 5ου δακτύλου.
Ακολουθεί εφαρμογή γύψου πάνω στις τρεις ωλένιες φάλαγγες με τις ΜΚΦ[αρθρώσεις σε κάμψη 90 μοιρών και την πηχεοκαρπική σε λειτουργική θέση.
Με το γύψο επιτυγχάνεται ακινητοποίηση από την πηχεοκαρπική μέχρι τις ΕΜΦ-αρθρώσεις των δακτύλων ΙΙΙ-V.
Γίνεται ακτινογραφία αμέσως μετά από την ανάταξη, καθώς και μετά από 1 εβδομάδα.
Ακινητοποίηση για τρεις εβδομάδες.
Η συχνότερη επιπλοκή του κατάγματος του άκρου χεριού είναι η δυσκαμψία.
Η πρώιμη κινητοποίηση με ασκήσεις είναι σημαντική.
Μετά από την αφαίρεση του γύψου μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίδεσμος δύο δακτύλων, ώστε το δάκτυλο, που έχει προσβληθεί, να κινείται.
Το οίδημα του δακτύλου μπορεί να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα και επιπλέον να γίνει μόνιμο.