Μυοπεριτοναϊκό σύνδρομο (Trigger points syndrome/ MFS)

ICD-10 : M79.1 (Μυαλγία)

Βλέπε και το υποκεφάλαιο Μακροχρόνιος αλγαισθητικός πόνος/ Χρόνιος πόνος στο κεφάλαιο Πόνος και το υποκεφάλαιο Ινομυαλγία στο παρόν κεφάλαιο.

 

Ορισμός

Ευαίσθητα σημεία στους μυς και του τένοντες, τα οποία προκαλούν αισθητηριακά και κινητικά συμπτώματα σε άλλα σημεία του σώματος σε μετατοπίσεις και μηχανισμούς ενίσχυσης του περιφερικού και κεντρικού νευρικού συστήματος.

Τα συμπτώματα δεν αντιστοιχούν στα δερμοτόμια.

 

Αιτία

Μυϊκές εστίες (σημεία σκανδάλης – TP) με αφύσικα αυξημένη δραστηριότητα, η ενίσχυση των μυϊκών ωθήσεων τόσο στο περιφερικό, όσο και στο κεντρικό νευρικό σύστημα

(βλέπε στο κεφάλαιο Πόνος, το υποκεφάλαιο Μακροχρόνιος αλγαισθητικός πόνος).

 

Η αναπαραγωγή του πόνου στο ΚΝΣ αποτελεί πιθανόν τον κύριο λόγο του πόνου, όταν η διάρκειά του είναι μεγάλου χρονικού διαστήματος.

Καθιστική ζωή, κακή φυσική κατάσταση/διαιμάτωση μυϊκής μάζας, ανεπαρκής συντονισμός, γενετική προδιάθεση.

 

Εκλυτικοί παράγοντες:

Έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, στρες, τραυματισμός (whiplash κ.ά.), λανθασμένη στάση σώματος, κακή εργονομία στο χώρο εργασίας, διαταραχές ύπνου.

 

Συμπτώματα

Επώδυνη, ψηλαφητική μυϊκή αντίσταση ή τεταμένη ομάδα μυών, που στην ψηλάφηση προκαλούν αυξημένες αντανακλαστικές αισθήσεις (πόνο, κεντρίσματα, μουδιάσματα, αδυναμία).

Αυτά δεν ακολουθούν τις νευρικές οδούς των αντίστοιχων νεύρων.

Συμπτώματα με δυνατότητα αναπραγωγής, συχνά μειωμένο εύρος κίνησης λόγω βράχυνσης μυών πάνω από την άρθρωση, π.χ. άρθρωση ώμου.

Ο μυς είναι τεταμένος, παρουσιάζει γρήγορα κόπωση και είναι επώδυνος για μεγαλύτερη διάρκεια μετά από καταπόνηση ή ψηλάφηση.

 

Μερικές φορές παρατηρείται περιοχική αυτόνομη δυσλειτουργία με ‘’ανατριχίλα’’, αίσθηση ψύχους ή θερμότητας, εφίδρωση.

Ο πόνος μπορεί να διαρκεί και αφού έχει εκλείψει (μετά από την αντιμετώπισή της) η αρχική αιτία.

Το σύνδρομο πόνου μπορεί να επεκταθεί, ώστε π.χ. να προσβληθεί το ένα ημιμόριο του σώματος.

Μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να μεταπηδήσει σε ινομυαλγία.

 

Συνηθισμένα συμπτώματα είναι:

Σημείο σκανδάλης/ TP στο μυϊκό ιστό του ώμου με αντανακλαστικό πόνο/ μούδιασμα/ κέντρισμα/ απώλεια δύναμης/ αίσθημα βάρους στο πάνω άκρο και το άκρο χέρι.

(Το TP στον υπακάνθιο μυ προκαλεί αντανάκλαση στο κερκιδικό τμήμα του πάνω άκρου και του άκρου χεριού.

Το TP στον πλατύ ραχιαίο μυ προκαλεί ωλένια αντανάκλαση.

Το TP στον υπερακάνθιο μυ προκαλεί αντανάκλαση στο δελτοειδή μυ και στην κερκιδική επιφάνεια του πάνω άκρου και του αγκώνα.)

 

* Το TP στον απιοειδή μυ προκαλεί πόνο παρόμοιο με ισχιαλγία στην πρόσθια επιφάνεια του κάτω άκρου με αντανάκλαση ακόμη και στο άκρο πόδι.

 

* Το TP στον ελάσσονα γλουτιαίο μυ προκαλεί πόνο παρόμοιο με ισχιαλγία στη ραχιαία επιφάνεια του άκρου ποδιού με αντανάκλαση ακόμη και στο άκρο πόδι.

 

* Το TP στον στερνοκλειδομαστοειδή μυ και τους ‘’εν τω βάθει’’ αυχενικούς μυς προκαλεί διαταραχές όρασης, ζάλη.

 

Συχνά υπάρχει συσχέτιση με κατάθλιψη, άγχος και/ή διαταραχές ύπνου.

 

Διαφορική διάγνωση

Ινομυαλγία, σωματόμορφη διαταραχή πόνου, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, οσφυαλγία-ισχιαλγία, αυχενική ριζοπάθεια, αυχενοβραχιόνιο σύνδρομο, σύνδρομο θωρακικής εξόδου, συμπίεση του ωλένιου νεύρου, νευραλγία, μυαλγία αυχένα/ ώμου, τροχαντηρίτιδα, σπονδύλωση, πόνος ωτικός, -οδοντικός ή –προσώπου.

 

Διερεύνηση

Αντικειμενική εξέταση μυών-αρθρώσεων.

Ψηλαφήστε με πίεση περίπου 4 kg (η πίεση, που απαιτείται, για να κολλήσετε ένα γραμματόσημο, το περιφερικό τμήμα του νυχιού γίνεται ωχρό) πάνω στον επώδυνο/ συσπασμένο μυ.

Ρωτήστε τον ασθενή αν αυτό δημιουργεί αισθήσεις σε κάποιο άλλο τμήμα του σώματος.

 

Εργαστηριακός έλεγχος, όπως σε ινομυαλγία.

 

Θεραπεία

Αδρανοποίηση των σημείων σκανδάλης με διάταση του μυός, προτιμότερο με εφαρμογή ψύχους, αναισθητοποίηση των σημείων σκανδάλης, αιφνίδια πίεση ή βελονισμό στα σημεία σκανδάλης.   Εφαρμογή ψύχους (ή εναλλακτικά θερμότητας) + διατάσεις: Σπρέι αιθυλοχλωριδίου (κυκλοφορεί ελεύθερα στο εμπόριο), με το οποίο γίνεται ψεκασμός με βραδύ ρυθμό του μυός. Διαφορετικά παγοσακούλα (hot/cold pack – είναι διαθέσιμα στα φαρμακεία και τα καταστήματα ορθοπαιδικών ειδών) εφαρμόζεται στους μυς για 30 δευτερόλεπτα.   Στη συνέχεια παθητική επιμήκυνση του μυός, μέχρι να εκδηλωθεί πόνος. Εφαρμογή ψύχους ακόμη και στα σημεία του αναφερόμενου πόνου. Στη συνέχεια διακόψτε την επιμήκυνση + αφήστε το μυ σε ηρεμία. Επανάληψη 2-3 φορές. Ο ασθενής εφοδιάζεται με πρόγραμμα ασκήσεων για το σπίτι για ατομική ψυχρή επιμήκυνση με hot/coldpack. Αυτό επαναλαμβάνεται πολλές φορές καθημερινά για 2-6 μήνες.   Προθέρμανση διαμέσου περιπάτων, διαδρόμου γυμναστικής ή πορεία με ποδήλατο (εναλλακτικά ζεστό μπάνιο ή σάουνα) και μετά μπορεί να γίνει δοκιμή με διατάσεις.   Ένεση στα σημεία σκανδάλης: ½+1 mL βουπιβακαῒνης 2,5 mg/mL σε σχήμα βεντάλιας σε όλα τα σημεία σκανδάλης του μυός. Το αποτέλεσμα είναι αμφίβολο, όσο αφορά τις θεραπευτικές ενέσεις σε πόνο μεγάλης χρονικής διάρκειας (> 2 ετών).   Φυσιοθεραπεία: Επιμήκυνση των μυών, που έχουν προσβληθεί. Βελονισμός/ πιεσοθεραπεία (προσοχή – σε ορισμένους μπορεί παρουσιαστεί επιδείνωση). Προσεκτική και προοδευτικά αυξανόμενη φυσική άσκηση, συμπεριλαμβανομένου του συντονισμού. Διόρθωση λανθασμένων στάσεων σώματος. Εργονομική εκτίμηση της θέσης εργασίας.   Για ψυχοκοινωνικούς παράγοντες λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα (στρες, διενέξεις, δυσαρέσκεια).   Τα αναλγητικά συχνότερα δεν είναι αποτελεσματικά. Ωστόσο δοκιμάστε για ένα χρονικό διάστημα την παρακεταμόλη με τακτική χορήγηση σε καθορισμένες ώρες. Αν επιτυγχάνεται ανακούφιση του πόνου > 30%, ο ερεθισμός εντοπίζεται περιφερικά και μπορεί να συνεχιστεί η φαρμακευτική αγωγή. Αν διαπιστώνεται χειρότερη αναλγητική δράση, έχει προλάβει να αναπτυχτεί η κεντρική ευαισθητοποίηση. Σε μία τέτοια περίπτωση τα αναλγητικά είναι αναποτελεσματικά, συμπεριλαμβανομένων και των οπιοειδών.   Δοκιμάστε την αμιτριπτυλίνη ως αναλγητικό, η οποία χορηγείται το βράδυ αρχικά σε χαμηλή δόση (5-10 mg) και με αργό ρυθμό αυξάνεται μέχρι την επιθυμητή δράση (συχνά στα 30-50 mg).   Φαρμακευτική αγωγή   Αμιτριπτυλίνη. Παρακεταμόλη.