Account
Cookies
Ο συγκεκριμένος ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies, για να ενημερώνεται σχετικά με το αν έχει συνδεθεί ή όχι ο χρήστης και για στατιστικούς λόγους.
Με τη συνέχιση της επίσκεψης του ιστοτόπου συμφωνείτε με τη χρήση των cookies στο συγκεκριμένο ιστότοπο. Σε περίπτωση, που δε συμφωνείτε με τα παραπάνω, θα πρέπει να αποχωρήσετε και να διαγράψετε τα cookies από το φυλλομετρητή σας.
*Τελευταία Ενημέρωση:
20190902E-shop
FAQ
Home
Οι πληροφορίες σε αυτόν τον ιστότοπο προορίζονται για γιατρούς και επαγγελματίες υγείας.
Περιγραφή των περίπου 1000 πιο συχνών νοσημάτων από την πλευρά της ανοιχτής περίθαλψης. Με συνεχή ενημέρωση των κειμένων από πλήθος γιατρών.
Αγοράστε το Βιβλίο
ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ
Το περιεχόμενο της Ιατρικής στην Πράξη έχει τη μορφή ενός ‘’Μνημονικού’’ ευρετηρίου για τη διερεύνηση των ασθενειών, τις διαφορικές διαγνώσεις και τις προτάσεις θεραπείας, που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και τις δικές της επαγγελματικές συνθήκες.
Πληροφορίες, όπως ορισμός, αιτιολογία, συμπτωματολογία, αντικειμενική εξέταση για τις περισσότερες από τις αρρώστιες, που χρειάζεται να αντιμετωπίσει κάποιος καθημερινά και για τις απαραίτητες διαγνωστικές τους εξετάσεις, εργαστηριακές και απεικονιστικές.
Επιλογή ιατρικών πληροφοριών σχετικών με το ιατρικό προσωπικό και παρουσίαση αυτών με μία μορφή σύντομη και δομημένη έτσι, ώστε να μπορεί κάποιος εύκολα να βρει την πληροφορία, που χρειάζεται, και η πληροφορία αυτή να είναι χρήσιμη στην εργασία με ασθενείς.
Για κάθε αρρώστια παρατίθεται και η προτεινόμενη θεραπεία, προσαρμοσμένη στα ελληνικά δεδομένα, ενώ σε κάποια σημεία υπάρχουν και συμβουλές από έμπειρους γιατρούς, που συντελούν στην επιτυχία της αντιμετώπισης της αντίστοιχης αρρώστιας.
ΕΙΠΑΝ ΓΙΑ ΕΜΑΣ
Εξαιρετικό!
Ένα χρήσιμο, έγκυρο ιατρικό εγχειρίδιο για κάθε νέο γιατρό, που επιθυμεί να προσφέρει με ασφάλεια τις ιατρικές υπηρεσίες στους ασθενείς του.
Πολύτιμο!
Ενστερνίζομαι όλα τα παραπάνω και θεωρώ πως το βιβλίο και το ότι υπάρχει και σε ηλεκτρονική μορφή το κάνει πολύτιμο για τους γιατρούς όλων των ειδικοτήτων. Το συστήνω ανεπιφύλακτα σε όλους τους συναδέλφους κάθε ειδικότητας.
Εργαλείο!
Δεν είναι για να το διαβάσεις μια φορά αλλά για να το χρησιμοποιείς ΚΑΘΕ μέρα.
Login
Old-Eshop
Password Reset
Register
Spice
Ένας περιεκτικός όρος για συνθετικά κανναβινοειδή, που διαλύονται σε ακετόνη, ψεκάζονται σε μέρη φυτών, τα οποία οι χρήστες καπνίζουν, αφού έχει εξατμιστεί η ακετόνη. Παλιότερα συνηθιζόταν ο ψεκασμός φυτών/τμημάτων φυτού με κανναβινοειδή.
Σήμερα συνηθίζεται η πώληση/ αγορά των κανναβινοειδών ως καθαρή σκόνη. Η ισχύς τους ποικίλλει, καθώς και η σύνθεση των συνθετικών κανναβινοειδών.
Όσο οι νέες ουσίες ταξινομούνται στην κατηγορία των ναρκωτικών (πολλές στη Σουηδία) παρουσιάζονται νέες. Προκαλούν κεντρική διέγερση.
Η χρήση τους παρουσιάζει ανοδική πορεία, ιδιαίτερα σε νεαρά άτομα.
Προκαλούν ισχυρό εθισμό. Το 2016 (στη Σουηδία), παρατηρήθηκε χρήση μεγάλων δόσεων, με πολλά περιστατικά θανάτου και επικίνδυνες παρενέργειες.
Σε οξεία μέθη διεύρυνση κορών, υπεραιμία επιπεφυκότων, ξηροστομία, αυξημένη όρεξη, αδεξιότητα, διαταραχές ισορροπίας, υπεραντιδραστικότητα, υπέρταση, ναυτία-εμετοί, μυϊκές συσπάσεις, διαταραχές μνήμης, κίνδυνος υποκαλιαιμίας και υπεργλυκαιμίας.
Στις επικίνδυνες παρενέργειες περιλαμβάνονται η απώλεια συνείδησης, οι καρδιακές αρρυθμίες, οι οποίες μπορεί να συνοδεύονται από έμφραγμα μυοκαρδίου και καρδιακή παύση.
Διερεύνηση
Εκτίμηση ζωτικών παραμέτρων (επίπεδο συνείδησης, αναπνοή, κυκλοφορία, θερμοκρασία, διανοητικές λειτουργίες).Θεραπεία
Σε ανησυχία/ διέγερση χορηγούνται βενζοδιαζεπίνες. Συστήνεται εκτίμηση από ψυχίατρο.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101test page
Wishlist
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, AEE, Καταπληξία (Stroke), Ελάσσον ΑΕΕ
Βλέπε και το υποκεφάλαιο ΠΙΕ στο παρόν κεφάλαιο.
Σύντομη περίληψη των Συμπτωμάτων και της Θεραπείας:
* Αιφνίδια εκδήλωση νευρολογικού ελλείμματος, όπως μπερδεμένος λόγος, αφασία, μονόπλευρη παράλυση προσωπικού/έκπτωση της αισθητικότητας, μειωμένη ισχύς και/ή ευαισθησία στο βραχίονα/την κνήμη, ημιανοψία κτλ., ίσως έντονος ίλιγγος, ενδεχομένως κεφαλαλγία.
* Επείγουσα διακομιδή σε νοσοκομείο με μονάδα ΑΕΕ.
Να παρακάμπτεται η παραπομπή διαμέσου κέντρου υγείας.
Αν το συμβάν < 1 μήνα πριν, διερεύνηση του συμβάντος σε νοσοκομείο από νευρολόγο, αρμόδιο για ΑΕΕ.
* Στη μετέπειτα πορεία επανεκτίμηση τυχόν παραγόντων κινδύνου, όπως καπνίσματος, υπέρτασης, κολπικής μαρμαρυγής, υπερλιπιδαιμίας, στένωσης καρωτίδων, υψηλών επιπέδων γλυκόζης-πλ, έλλειψης σωματικής δραστηριότητας κ.ά.
Τακτική σωματική άσκηση.
* Προληπτικά γενικά μετά από ισχαιμικό ΑΕΕ χορηγούνται: Στατίνες, κλοπιδογρέλη, σκευάσματα-ΑΣΟ (αν δε χορηγείται ασενοκουμαρόλη), ενδεχομένως με προσθήκη διπυριδαμόλης.
Αν χρειαστεί, ρύθμιση των διάφορων παραγόντων κινδύνου, ιδιαίτερα όσο αφορά τυχόν αρτηριακή υπέρταση.
Σε κολπική μαρμαρυγή χορήγηση ασενοκουμαρόλης ή ΝΟΑΚ.
Ορισμός
Αιφνίδια εκδήλωση νευρολογικού ελλείμματος, που οφείλεται σε μεταβολή της παροχής αίματος στον εγκέφαλο λόγω αιμορραγίας ή ισχαιμίας. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την εντόπιση και το μέγεθος της μεταβολής στο κυκλοφορικό. Αν από την εστιακή βλάβη του εγκεφαλικού ιστού προκαλούνται συμπτώματα, που παραμένουν και μετά από 24 ώρες, αφορά ΑΕΕ. Αν παρατηρείται υποχώρηση των συμπτωμάτων μέσα σε 24 ώρες, πρόκειται για ΠΙΕ. Αν πρόκειται για συμπτώματα διάρκειας μεγαλύτερης των 24 ωρών, αλλά μικρότερης της 1 εβδομάδας, αφορά ελάσσον ΑΕΕ.
Αιτίες
Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου ΑΕΕ είναι:
Υπέρταση (αύξηση κινδύνου, όταν είναι πάνω από 115/75 mmHg),
κάπνισμα (ακόμη και το μακροχρόνιο παθητικό κάπνισμα),
διαβήτης, κολπική μαρμαρυγή,
στένωση καρωτίδων (σοβαρή στένωση με συμπτώματα),
προηγούμενο ΑΕΕ (όσο περισσότερα, τόσο μεγαλύτερος κίνδυνος), μεγάλη ηλικία και έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι:
Tο υπερβολικό βάρος, το ροχαλητό και η υπνική άπνοια, η υπερτροφία της αριστερής κοιλίας, αποτιτάνωση αορτής,
αλκοόλ σε μεγάλες δόσεις (αιμορραγικό ΑΕΕ),
υψηλή τιμή κρεατινίνης-ορού,
καθώς και ουσίες, που προκαλούν σύσπαση και αύξηση της αρτηριακής πίεσης (εφεδρίνη, αμφεταμίνη, κοκαῒνη κ.ά.).
Το 85% των αγγειοεγκεφαλικών επεισοδίων είναι ισχαιμικά, ως επακόλουθο αθηροσκλήρυνσης σε νόσο μικρών-μεγάλων αγγείων, θρόμβωσης, καθώς και εμβολών, ως των πιο συνηθισμένων αιτιολογικών παραγόντων (καρδιακά έμβολα, κυρίως λόγω κολπικής μαρμαρυγής), νόσου των μικρών αγγείων σε στενώσεις των μικρών αγγείων του εγκεφάλου, νόσου των μεγάλων αγγείων (κυρίως έμβολα από τις καρωτίδες).
Το 15% από τις προσβολές οφείλεται σε αιμορραγίες ενδοεγκεφαλικές ή υπαραχνοειδείς.
Τα ‘’σιωπηλά’’ εγκεφαλικά έμφρακτα και αιμορραγίες είναι συνηθισμένα (στο 20-30% όλων των ασθενών > 65 ετών υπάρχει διαγνωσμένο έμφρακτο, εγκεφαλική αιμορραγία παρουσιάζεται στο 5%).
Συχνά τα έμφρακτα είναι υποφλοιώδη με αλλοιώσεις της λευκής ουσίας και προκαλούνται από νόσο των μικρών αγγείων (όχι έμβολα).
Υπάρχει συσχέτιση με τη νόσο της ημικρανίας με αύρα και βλάβες της λευκής ουσίας, αλλά είναι άγνωστη η κλινική σημασία αυτής της σχέσης.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα εξελίσσονται από δευτερόλεπτα μέχρι ώρες, με ποικίλα νευρολογικά ελλείμματα ανάλογα με την εντόπιση της βλάβης, π.χ. δυσαρθρία, δυσφασία, μονόπλευρη έκπτωση της αισθητικότητας ή πάρεση (αίσθημα μουδιάσματος), διαταραχή όρασης (παροδική αμαύρωση ή ημιανοψία), ξαφνική εκδήλωση σοβαρού ιλίγγου, ίσως ασυνήθιστη και σοβαρή κεφαλαλγία, δυσχέρειες στη βάδιση, στο να κατευθύνει τα πόδια του, ελλιπής ικανότητα συντονισμού.
Κανονικά όλα τα νευρολογικά συμπτώματα, που εκδηλώνονται ξαφνικά, δυνητικά μπορεί να οφείλονται σε ΑΕΕ.
Στη μετέπειτα πορεία της νόσου είναι συνηθισμένες οι μεταβολές της προσωπικότητας (κόπωση, επιδείνωση νόησης και μνήμης, κατάθλιψη, έλλειψη πρωτοβουλίας, συναισθηματική αστάθεια, ευερεθιστότητα).
Δεν είναι ασυνήθιστη η εκδήλωση άνοιας, που συνοδεύεται από έμφρακτα ‘’σιωπηλά’’ και/ή με εκδήλωση συμπτωμάτων.
Η αισθητική αφασία μπορεί να μοιάζει με σύγχυση και να αποτελεί το μοναδικό σύμπτωμα, που διατηρείται μετά από ΑΕΕ.
Μερικές φορές πρόκειται για μία ‘’κρυφή’’ αναπηρία.
Μπορούν να επηρεαστούν σε διαφορετικό βαθμό η ροή της ομιλίας, η κατανόηση, η ικανότητα έκφρασης, επανάληψης, η ικανότητα ανάγνωσης και γραφής.
Συχνότερα επέρχεται αυτόματη βελτίωση, κατά την οποία πρώτα βελτιώνεται η ικανότητα κατανόησης.
Ενημέρωση Ασθενών
Ατομική φροντίδα Προληπτικές ενέργειες αποτελούν η διακοπή του καπνίσματος και η τακτική σωματική άσκηση.Αντικειμενική Εξέταση
Ο μνημονικός κανόνας για επείγουσες καταστάσεις είναι η δοκιμασία AKUT [ΠΣΠΧ] (ανιχνεύεται το 75% όλων των ΑΕΕ): Πρόσωπο – Παράλυση προσωπικού νεύρου (Ansiktsförlamning/ Bell’s palsy). Τμήμα σώματος (Kroppsdel) – Αδυναμία του ενός βραχίονα να παραμείνει στον αέρα για 10΄΄ (δευτερόλεπτα). Προφορά (Uttal) – Μπερδεμένος λόγος ή ομιλία με λανθασμένη σειρά των λέξεων. Χρόνος (Tid) – Απευθείας ανάθεση της ιατρικής περίθαλψης σε νοσοκομείο. Συμπτώματα, τα οποία δεν ερμηνεύονται ως ΑΕΕ χωρίς άλλα ελλείμματα, μπορεί να είναι ίλιγγος, λιποθυμία, σύγχυση, ατονική κρίση, διπλωπία ή δυσχέρειες κατάποσης.Διαφορική Διάγνωση
Διαβήτης, ημικρανία, κακοήθης υπέρταση, λιποθυμία, επιληψία, δηλητηρίαση, έμφραγμα μυοκαρδίου, επισκληρίδιο ή υποσκληρίδιο αιμάτωμα, όγκος, εγκεφαλικό απόστημα, εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, ψυχικές λειτουργικές διαταραχές, εγκεφαλική θλάση, περιφερική πάρεση, κροταφική αρτηρίτιδα, ΠΣ, HIV, Guillain-Barré, νευρομπορελίωση, ίλιγγος περιφερικού τύπου. CADASIL (βλέπε το υποκεφάλαιο στο κεφάλαιο των Καρδιαγγειακών νόσων).Διερεύνηση
Σε όλους τους ασθενείς με ΑΕΕ ή ιστορικό ΑΕΕ/ΠΙΕ στη διάρκεια των δύο τελευταίων εβδομάδων: Επείγουσα παραπομπή σε νοσοκομείο για διερεύνηση και ίσως θεραπεία. Σε ιστορικό ΑΕΕ και ΠΙΕ, το οποίο είχε συμβεί περισσότερο από 2-4 εβδομάδες πριν: Παραπομπή σε νοσοκομείο για διερεύνηση και ίσως θεραπευτική αντιμετώπιση μέσα σε λίγες ημέρες. Αν έχουν περάσει περισσότερες από 4 εβδομάδες, συστήνεται διερεύνηση στο κέντρο υγείας. Φυσική αντικειμενική εκτίμηση, στην οποία συμπεριλαμβάνεται ακρόαση καρωτίδων, νευρολογική αντικειμενική εκτίμηση, ΑΤ-εγκεφάλου ή ΜΤ, ΗΚΓ (ίσως υπερηχογράφημα καρδιάς, ιδιαίτερα αν πρόκειται για νεαρό ασθενή), πηλίκο περιμέτρου μέσης/γλουτών. Εργαστηριακός έλεγχος Hb, WBC, αιμοπετάλια, ηλεκτρολύτες, κρεατινίνη-ορ, γλυκόζη-πλ, ΤΚΕ, CRP, APTT-πλ, INR-πλ, μέτρηση λιπιδίων αίματος, για τα οποία εδώ ισχύει ότι οι υψηλές τους τιμές δεν αποτελούν παράγοντα κινδύνου της ίδιας έντασης, όπως σε έμφραγμα μυοκαρδίου.Θεραπεία
Σε νευρολογικά ελλείμματα, που έχουν εκδηλωθεί πρόσφατα, επείγουσα παραπομπή σε παθολογική ή νευρολογική κλινική με μονάδα ΑΕΕ. Η θρομβολυτική θεραπεία οξέος ισχαιμικού εγκεφαλικού εμφράκτου πρέπει να ξεκινάει μέσα σε 4½ (προτιμότερο μέσα σε 3) ώρες μετά από τη νόσηση. Αυτό σημαίνει ότι η παραπομπή για εισαγωγή πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό, τηλεφωνική επικοινωνία απευθείας με το νοσοκομείο. Ταχεία χειρουργική επέμβαση καρωτίδων σε στένωση καρωτίδας, που προκαλεί συμπτώματα (στένωση 70% ή περισσότερο-ολική δε χειρουργείται). Ποτέ να μη χορηγείται δόση φόρτισης με ΑΣΟ πριν από τυχόν ΑΤ. Ελέγξτε το επίπεδο συνείδησης, το κυκλοφορικό, την αναπνοή πριν από τη διακομιδή σε νοσοκομείο. Προσοχή, όσο αφορά τη θεραπευτική αντιμετώπιση της αρτηριακής πίεσης στο οξύ στάδιο! Για περισσότερα βλέπε το υποκεφάλαιο υπαραχνοειδής αιμορραγία, επισκληρίδια αιμορραγία, υποσκληρίδια αιμορραγία και αντίστοιχα ΠΙΕ στο παρόν κεφάλαιο. Ως δευτερογενής πρόληψη μετά από ΑΕΕ συστήνεται σχολαστικός έλεγχος της αρτηριακής πίεσης (<140/90). (Όσο χαμηλότερη, τόσο καλύτερα. Έχει διαπιστωθεί αυξημένος κίνδυνος ΑΕΕ σε > 115/75 mmHg.) Ακόμη και η μη φυσιολογική αρτηριακή πίεση αντιμετωπίζεται αρχικά με αντιϋπερτασικά, δηλαδή σε ασθενή, που είχε ΑΕΕ, χορηγείται αντιϋπερτασική θεραπεία. Συνταγογραφήστε ΑΣΟ και διπυραδαμόλη (τιτλοποίηση αργά μέχρι τα 200 mg x 2) μετά από ισχαιμικό ΑΕΕ. Σε αυξημένο κίνδυνο έλκους χορηγείται ΑΣΟ + αναστολέας αντλίας πρωτονίων. Εναλλακτική λύση στη χορήγηση ΑΣΟ+διπυριδαμόλη αποτελεί η χορήγηση κλοπιδογρέλης. Σε καρδιακή πηγή εμβόλου (συχνότερα σε κολπική μαρμαρυγή) ασενοκουμαρόλη ή ΝΟΑΚ, (εκτίμηση σύμφωνα με την κλίμακα αξιολόγησης ΚΥΗ2ΔΕ2-ΑΗΦκ/ CHA2DS2-VASc. Βλέπε το υποκεφάλαιο Αντιπηκτικά στο κεφ. των νόσων του Αίματος). Η χορήγηση του σκευάσματος ξεκινάει 1-2 εβδομάδες μετά από ΑΕΕ, ενώ γίνεται έλεγχος (ΜΤ), ώστε να αποκλειστούν αιμορραγικά στοιχεία. Οι στατίνες μειώνουν τον κίνδυνο νέου εγκεφαλικού ανεξάρτητα από το επίπεδο των λιπιδίων. Ξεκινήστε αρχικά με σιμβαστατίνη 40 mg, διακοπή καπνίσματος, σωματική δραστηριότητα. Αποτελεί τακτική να αποφεύγεται η οδήγηση για διάστημα 6 μηνών μετά από ΑΕΕ και ανάλογα με τα συμπτώματα, που τυχόν παραμένουν, λαμβάνεται η απόφαση σχετικά με την άδεια οδήγησης. Μετά από ΠΙΕ ισχύει η διακοπή οδήγησης για 1 μήνα. Προσεκτικός έλεγχος σακχάρου, αντιμετώπιση υπερβολικού βάρους. Βλέπε το υποκεφάλαιο: Πρόληψη σε καρδιαγγειακή νόσο στο κεφάλαιο Καρδιαγγειακά νοσήματα. Ο θεραπεία του πόνου μετά από ΑΕΕ αποτελεί δύσκολο πρόβλημα. Η αμιτριπτυλίνη προσφέρει τεκμηριωμένη δράση. Σε εντατικό και ανθεκτικό πόνο εξετάζεται το ενδεχόμενο παραπομπής σε νευροχειρουργό με ερώτημα για διέγερση του κινητικού φλοιού. Η μονάδα ΑΕΕ, που αναλαμβάνει τη φροντίδα, χρειάζεται να διαθέτει πλήρη ομάδα για την ανάληψη της φροντίδας και έγκαιρη εκγύμναση κυρίως με φυσιοθεραπευτή και εργοθεραπευτή. Σε παραμονή της αφασίας: Γλωσσική εξάσκηση διαμέσου λογοθεραπευτή. Είναι συχνές οι καταθλίψεις στη μετέπειτα πορεία, κάτι στο οποίο χρειάζεται να δίνεται η απαραίτητη προσοχή. Στην πρωτοπαθή πρόληψη ισχύει κυρίως η ανακάλυψη και θεραπεία της υπέρτασης και της κολπικής μαρμαρυγής.Βίντεο
Αγκίστρι ψαρέματος στο δάχτυλο του χεριού/ στο δέρμα
Θεραπεία
Χορηγήστε τοπική αναισθησία (χωρίς αδρεναλίνη) – στελεχιαία αναισθησία δαχτύλου. Όταν δράσει το αναισθητικό, στρέψτε την άκρη του αγκιστριού προς τα εμπρός με τη βοήθεια μιας λαβίδας, έτσι ώστε το αγκίστρι με την άκρη της ακίδας του να ξαναδιεισδύει διαμέσου του δέρματος και συνεχίστε την περιστροφή του αγκιστριού. Εναλλακτική λύση είναι το να κόψετε την άκρη του αγκιστριού με μία τανάλια κάτω από την ακίδα. Τραβήξτε προς τα έξω το τμήμα, που έχετε κόψει, έτσι ώστε να διευκολύνεται η αφαίρεση του αγκιστριού, αφού πλέον η ακίδα έχει αφαιρεθεί. Εκτιμήστε την ανάγκη προφύλαξης κατά του τετάνου.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα (ή σπονδυλαρθρίτιδα), Πυελοσπονδυλίτιδα, Αξονική σπονδυλαρθρίτιδα [ή Nόσος Bechterew]
Βλέπε και το υποκεφάλαιο Σπονδυλαρθρίτιδα στο παρόν κεφάλαιο.
Σύντομη περίληψη του υποκεφαλαίου:
* Άτομα νεότερης ηλικίας με διάχυτο άλγος και πρωινή δυσκαμψία στην ΟΜΣΣ. Έκπτωση κινητικότητας.
* Τα συμπτώματα βελτιώνονται με τη δραστηριότητα.
* Διερεύνηση με ΜΤ των ιερολαγόνιων αρθρώσεων.
* Θεραπεία με ΜΣΑΦ και φυσική άσκηση.
Σε επιμονή των συμπτωμάτων χορήγηση αναστολέα-TNF διαμέσου ρευματολόγου.
* Φυσική δραστηριότητα/ άσκηση σε όλη τη διάρκεια της ζωής.
Ορισμός
Χρόνια φλεγμονώδης ρευματική νόσος, η οποία προσβάλλει κυρίως τις ΙΛ-αρθρώσεις, τη σπονδυλική στήλη, όπως και τις πλευροσπονδυλικές αρθρώσεις. Μπορεί επιπλέον να προσβάλλει και περιφερικές αρθρώσεις. Η νόσος Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα (συνώνυμα είναι Πυελοσπονδυλίτιδα και αντίστοιχα Bechterew) συμπεριλαμβάνεται στην ομάδα Σπονδυλαρθρίτιδες, που σημαίνει φλεγμονώδης αρθρική νόσος, η οποία προσβάλλει τη σπονδυλική στήλη. Δευτεροπαθείς μορφές των σπονδυλαρθρίτιδων μπορούν να εκδηλωθούν σε ελκώδη κολίτιδα, νόσο Crohn, ψωριασική αρθρίτιδα κ.ά., μερικές φορές ακόμη και σε χρόνια ρευματοειδή αρθρίτιδα των παιδιών.
Αιτία
Άγνωστη.
Κληρονομικός παράγοντας.
Πάνω από το 90% των ασθενών με τη νόσο Αξονική Σπονδυλαρθρίτιδα φέρουν αντιγόνο ιστοσυμβατότητας HLAB-27 (σε δείγμα ορού). Απαιτείται κάποιος επιπλέον, μέχρι σήμερα άγνωστος, παράγοντας για την έναρξη της νόσου. Νόσηση/ έναρξη συνηθέστερα γύρω στην ηλικία των 20- κατά κανόνα πριν από την ηλικία των 40 ετών. Οι άντρες προσβάλλονται συχνότερα από τις γυναίκες.
Συμπτώματα
Διάχυτος πόνος και δυσκαμψία, αθόρυβη έναρξη, πόνος ιδιαίτερα αργά τη νύχτα. Ο πόνος αυξάνεται αργά και προκαλεί έκπτωση της κινητικότητας. Κατά κανόνα ξεκινάει γύρω από την οσφυϊκή/ γλουτιαία περιοχή και μετά επεκτείνεται στη ΘΜΣΣ και τον αυχένα.
Πρωινή δυσκαμψία, επιδείνωση μετά από διαλείμματα ανάπαυσης.
Ο πόνος ανακουφίζεται μερικές φορές με τη δραστηριότητα.
Μπορεί να συμμετέχουν ακόμη και διάφορες άλλες αρθρώσεις του σώματος.
Μπορεί επίσης να αποτελεί πρώτο σύμπτωμα (κυρίως στις αρθρώσεις των ισχίων και των γονάτων, ακόμη και στις πλευροσπονδυλικές αρθρώσεις, μεταξύ της λαβής και του σώματος του στέρνου, των στερνοκλειδικών αρθρώσεων).
Πόνος στις καταφύσεις των συνδέσμων (ενθεσοπάθειες, π.χ. πελματιαία απονευρωσίτιδα).
Αλλαγή της πλευράς με χαρακτηριστικούς οξείς πόνους στην ιερολαγόνια περιοχή.
Δακτυλίτιδα.
Γενικά συμπτώματα μείωσης βάρους και κόπωσης.
Υποψία νόσου αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας μπαίνει σε ασθενείς < 40 ετών, οι οποίοι ξυπνούν πριν από τις πρωινές ώρες με πόνο > 3 μήνες και έντονη δυσκαμψία στη σπονδυλική στήλη με βελτίωση των συμπτωμάτων κατά τη δραστηριότητα.
Προστατίτιδα, ιρίτιδα, φλεγμονώδης εντερική νόσος και ψωρίαση συχνά σχετίζονται με τη νόσο αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα.
Αντικειμενική Εξέταση
Έκπτωση της κινητικότητας στη σπονδυλική στήλη, το θώρακα, συχνά ευαισθησία στις ιερολαγόνιες αρθρώσεις. Μερικές φορές συμμετοχή των περιφερικών αρθρώσεων, πχ. αρθρίτιδες γύρω από το στέρνο. Η μειωμένη πλάγια κινητικότητα στην περιοχή μετάβασης από τη θωρακική στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης αποτελεί πρώιμο σημείο. Μερικές φορές ομοιόμορφο οίδημα δακτύλων χεριών ή ποδιών (δακτυλίτιδα).Διαφορική Διάγνωση
Άλλες σπονδυλαρθρίτιδες (ψωριασική αρθρίτιδα, αντιδραστική αρθρίτιδα, αρθρίτιδα σε φλεγμονώδη νόσο εντέρου ή εντεροαρθρίτιδα), λουμπάγκο, ανεπάρκεια σπονδυλικής στήλης, σπονδύλωση.Διερεύνηση
Σε νεοεμφανιζόμενη νόσο πρέπει να γίνεται εκτίμηση από ρευματολόγο. Για την εκτίμηση της κινητικότητας με τυποποιημένη μέθοδο υπάρχουν στένσιλ (καλό είναι να ζητήσετε τη βοήθεια ενός φυσιοθεραπευτή). Παρακολουθήστε την κινητικότητα του θώρακα στην εισπνοή (η περίμετρος του θώρακα στο ύψος του τέταρτου μεσοπλεύριου διαστήματος φυσιολογικά αυξάνει τουλάχιστον 4 εκατοστά). Μετρήστε την κινητικότητα ανάμεσα στις ακανθώδεις αποφύσεις των Α7-Ι1 (δοκιμασία Schobert) σε όρθια στάση και αντίστοιχα σε κάμψη προς τα μπρος. Φυσιολογικά αυξάνει περίπου 10 εκατοστά, αλλά σε ασθενείς νόσου Bechterew αυξάνει ένα εκατοστό το πολύ. Ακτινολογικός έλεγχος: α/α ΟΜΣΣ (μπορεί να χρειαστούν 5-10 χρόνια [-15], πριν να γίνουν ορατές οι ακτινολογικές μεταβολές), ΜΤ (ή ΑΤ) των ιερολαγόνιων αρθρώσεων και της ΟΜΣΣ με διαγνωστικό ερώτημα για πιθανή σπονδυλίτιδα-ιερολαγονίτιδα. Η ΜΤ (ή ΑΤ) μπορεί να αποκαλύψει πρώιμες βλάβες των ιερολαγόνιων αρθρώσων. Η ΜΤ σε αντίθεση με την ΑΤ μπορεί να αποκαλύψει φλεγμονή της σπονδυλικής στήλης και των ΙΛ-αρθρώσεων. Μετά από ένα ολόκληρο χρόνο οι σπόνδυλοι επανασχηματίζονται και γίνονται περισσότερο τετραγωνισμένοι, ώστε τελικά δίνουν όλο και περισσότερο την εικόνα ενός μπαμπού. Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εικόνα, την κληρονομικότητα, όπως επίσης και στις ακτινολογικές εκτιμήσεις. Υπάρχει τυχόν ιστορικό/ σημεία προστατίτιδας, ιρίτιδας, εντερικών λοιμώξεων, ψωρίασης; (σχετίζονται με τη νόσο Bechterew). Εργαστηριακός έλεγχος: Hb, TKE, CRP, λευκοκύτταρα, αιμοπετάλια (αποτελούν τις παραμέτρους εκτίμησης του βαθμού της φλεγμονής). Ο έλεγχος του HLAB-27 δεν είναι απαραίτητος στην πρωτοβάθμια περίθαλψη (είναι θετικό στο 90% των ασθενών με νόσο Bechterew και στο 10% του συνολικού πληθυσμού).Θεραπεία
Δεν υπάρχει διαθέσιμη ειδική θεραπεία. Βάση της θεραπείας αποτελεί η τακτική και για όλη τη διάρκεια της ζωής φυσική δραστηριότητα/ άσκηση, τα οποία διατηρούν την κινητικότητα και μειώνουν τον πόνο. Πρόγραμμα γυμναστικής διαμέσου φυσιοθεραπευτή και οπωσδήποτε σε κατάλληλα προσαρμοσμένες ομάδες. Εργονομικές οδηγίες. Η φαρμακολογική θεραπεία αφορά κατά πρώτο λόγο σκευάσματα ΜΣΑΦ, ίσως σε συνδυασμό με παρακεταμόλη. Σε θεραπευτική αστοχία ή σε συμμμετοχή περιφερικών αρθρώσεων παραπομπή σε ρευματολόγο. Όλοι οι ασθενείς, στους οποίους δεν επιτυγχάνεται ικανοποιητικό αποτέλεσμα με τη φυσιοθεραπευτική θεραπευτική προσέγγιση και τα ΜΣΑΦ, παραπέμπονται σε ρευματολόγο για επιβεβαίωση της διάγνωσης και με ερώτημα για τυχόν έναρξη αγωγής με αναστολείς-TNF. Αντιμετωπίστε θεραπευτικά τα σχετιζόμενα νοσήματα σύμφωνα με τα παραπάνω. Σε ορισμένους ασθενείς εκδηλώνονται καρδιοπνευμονικές επιδράσεις. Γι’ αυτό συνιστάται διακοπή καπνίσματος.Φαρμακευτική Αγωγή
Αναλγητικά, Αντιφλεγμονώδη ΜΣΑΦ: Ιβουπροφαίνη | Ναπροξένη | Κετοπροφαίνη. Παρακεταμόλη. Ανοσοτροποποιητικά φάρμακα (Αντιρευματικά φάρμακα τροποποιητικά της νόσου) [DMARD] Λεφλουνομίδη: tab. Arava Μεθοτρεξάτη. Βιολογικοί παράγοντες Αναστολείς ιντερλευκίνης (IL) 17Α Σεκουκινουμάμπη: Cosentyx. Αναστολείς TNFa Αδαλιμουμάμπη: inj.sol. Humira. Στεροειδή Πρεδνιζολόνη: Oral.sol. Predneau | inj.sol, tab.Prezolon | Oral.sol. Sirodrol.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Άγχος, Ανησυχία, Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, ΓΑΔ, Κρίσεις πανικού
Στο παρακάτω υποκεφάλαιο περιγράφεται η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (ΓΑΔ).
Για τα διάφορα συμπτώματα άγχους βλέπε τα υποκεφάλαια Κατάθλιψη, Φοβίες, Διαταραχές προσαρμογής, Διαταραχή πανικού, Καταναγκαστικές διαταραχές, Διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικό στρες και Σύγχυση στο παρόν κεφάλαιο.
Βλέπε επίσης Ανησυχία σε ηλικιωμένους στο κεφάλαιο των γηριατρικών νοσημάτων.
Σύντομη περίληψη του υποκεφαλαίου:
* Αιτία:
Κύρια νόσος, κατάθλιψη, φάρμακα/ναρκωτικά.
* Συμπτώματα:
Υπερβολική ανησυχία/αγωνία, σύσπαση μυών, αίσθημα παλμών, ζάλη κ.ά.
* Θεραπεία:
Κατά πρώτο λόγο Γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, π.χ. συνδυασμός σκευασμάτων SSRI/-SNRΙ ή εναλλακτικά πρεγκαπαλίνη, βενζοδιαζεπίνες σε περίπτωση ανάγκης για σύντομο χρονικό διάστημα ή υδροξυζίνη, όταν εκδηλώνεται εικόνα συμπαθητικοτονίας και θεωρείται αναγκαίο β-αποκλειστές.
Ορισμός
Υπερβολική ανησυχία/ αγωνία, που δε δικαιολογείται από την παρούσα κατάσταση.
Το άγχος δεν περιορίζεται σε μία ειδική κατάσταση.
Αιτίες
Μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα μίας υποκείμενης κατάθλιψης.
Ορισμένες φορές συνοδεύεται από κατάχρηση (αλκοόλ, ναρκωτικά κ.ά.), μακροχρόνιες καταστάσεις ψυχοκαταπόνησης, τραυματικά γεγονότα της ζωής.
Οι παράγοντες του περιβάλλοντος παίζουν ρόλο στο 75% περίπου.
Μερικές φορές πρωτοπαθής νόσος, κληρονομικά στοιχεία στο 1/3 ως 1/2 περίπου.
Η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί πρώιμα στη διάρκεια της ζωής, ακόμη και πριν από την εφηβεία.
Ισχύει γενικά το ότι όλα όσα βιώνουμε λαμβάνουν μία σωματική/φυσιολογική αντίστοιχη συσχέτιση, σε άλλους περισσότερο και σε άλλους λιγότερο.
Συμπτώματα
Υπερβολικός φόβος.
Ο φόβος περιέχει τόσο γνωσιακά, σωματικά, συναισθηματικά συστατικά, όσο και συμπεριφοράς:
’’Μεγάλη μαύρη τρύπα στο στομάχι’’.
Φόβος, η αιτία του οποίου είναι άγνωστη.
Αίσθημα μιας συνεχούς κατάστασης συναγερμού.
Τα συμπτώματα άγχους είναι συνηθισμένα στην πρωτοβάθμια περίθαλψη και συχνά εξωτερικεύονται με τη μορφή σωματικών εκδηλώσεων, όπως κοιλιαλγία, μυϊκές συσπάσεις (οι οποίες δε γίνεται να επιβεβαιωθούν με ΗΜΓ), ίλιγγος, κεφαλαλγία κτλ, αδικαιολόγητη ανησυχία για πράγματα, που μπορεί να συμβούν (‘’πανικός για το μέλλον’’), ‘’ανησυχώ για το καθετί’’, αυξημένη δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (π.χ. αίσθημα παλμών, ξηροστομία, ζάλη, ερυθρότητα, τρόμος, η δραστηριότητα του συμπαθητικού.
Στα άτομα, που έχουν προσβληθεί από άγχος, δε μειώνεται στη διάρκεια της νύχτας).
Η πρωτοπαθής γενικευμένη αγχώδης διαταραχή είναι χρόνια με αξιοσημείωτες διακυμάνσεις της έντασης.
Συχνά επιδεινώνεται από στρεσογόνα γεγονότα.
Οι ενοχλήσεις συχνά είναι πολύ μεγάλης διάρκειας/διαρκούν ‘’διά βίου’’.
Ο ασθενής προσπαθεί να αποφύγει τις καταστάσεις, που τις προκαλούν.
Το άγχος παρουσιάζει συννοσηρότητα με αυξημένα επίπεδα σακχάρου, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη, της κατάθλιψης, της κατάχρησης, του άσθματος, καθώς αποτελεί παράγοντα κινδύνου για έμφραγμα του μυοκαρδίου και ΑΕΕ.
Το άγχος σε παιδιά χαρακτηρίζεται από πολλά σωματικά συμπτώματα, εφιδρώσεις, στομαχικές διαταραχές, μυϊκές συσπάσεις, διαταραχές ύπνου, ανησυχία σχετικά με τις επιδόσεις, για την υγεία τους και την υγεία των υπολοίπων.
Επιπρόσθετα στα συμπτώματα, που ανήκουν σε μία κρίση πανικού (βλέπε το αντίστοιχο υποκεφάλαιο), μπορεί να συμπεριλαμβάνονται και τα ακόλουθα:
1. Μυϊκές συσπάσεις ή μυϊκός πόνος.
2. Νευρικότητα και αδυναμία χαλάρωσης, ένας εκνευριστικός πόνος, δυσκολία στο να σταθεί ήρεμος/η.
3. Ανυπομονησία, αίσθημα ότι βρίσκεται ‘’σε αναμμένα κάρβουνα’’ και σε ένταση.
4. Αίσθημα κόμπου στο λαιμό ή δυσχέρεια κατάποσης.
5. Υπερβολική αντίδραση σε μικρές εκπλήξεις.
6. Διαταραχές συγκέντρωσης.
7. Διαρκής ευερεθιστότητα.
8. Διαταραχές ύπνου.
Αποτελεί προϋπόθεση η ύπαρξη των συμπτωμάτων για τουλάχιστον έξι μήνες (σύμφωνα με τον ορισμό), αλλά στην πράξη συχνά ο ασθενής ταλαιπωρείται από ένα προϋπάρχον μακροχρόνιο άγχος.
Τα συμπτώματα πρέπει να μη σχετίζονται με άλλη ψυχιατρική ασθένεια ούτε με κατάχρηση ναρκωτικών και η ηλικία του ατόμου να είναι μεγαλύτερη των 18 ετών.
Ενημέρωση Ασθενών
Ατομική φροντίδα
Σωματική άσκηση/τακτική φυσική δραστηριότητα. Το άγχος και ‘’η κακή ψυχική διάθεση’’ προκύπτουν σε πολλές περιπτώσεις των ρεαλιστικών γεγονότων της ζωής, το άτομο γνωρίζει το πρόβλημά του. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να ληφθούν κατάλληλα μέτρα, σε άλλες δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Σε εκείνες τις περιπτώσεις, στις οποίες τυπικά μπορεί να αλλάξει κάτι, πολλά πράγματα είναι στην πράξη πολύ δύσκολο να αλλάξουν, αφού προκαλείται άγχος, από τη στιγμή που το άτομο από μεγαλύτερη ή λιγότερη δυσαρέσκεια ‘’χτυπάει το κεφάλι του’’. Αντί να δημιουργείται άγχος για τα συγκεκριμένα πράγματα, μπορείτε νοητικά να τα κατατάξετε σε εκείνα ‘’για τα οποία δε μπορούν να ληφθούν μέτρα’’. Ακολουθεί μία διαδικασία θλίψης, η οποία κανονικά υποχωρεί και το άγχος σταματάει (ad modum Dr Håkan Andersson, Skövde). Η μετάθεση του κέντρου βάρους από τον εαυτό του σε άλλα άτομα προσφέρει ανακούφιση από το άγχος. Η προσωπική του κατάσταση με ανεκπλήρωτες ανάγκες, επιθυμίες και προσωπικές ανεπάρκειες (εμφάνιση, καριέρα, μικροαντικείμενα) ποτέ δε θα εκπληρωθεί χωρίς όρια και οι ανάγκες συνεχώς θα μετατοπίζονται στο μέλλον, οπότε θα προκαλούν άγχος και ψυχοκαταπόνηση. Επομένως η επικέντρωση σε άλλον/άλλο συνεπάγεται όραση και διάθεση, καθώς και ότι έμμεσα το άτομο προσεγγίζει τους προσωπικούς του στόχους! (ad modum Dr Håkan Andersson, Skövde).Διαφορική Διάγνωση
Πραγματικό άγχος (όπου η ανησυχία/αγωνία δικαιολογείται από τη συγκεκριμένη κατάσταση), φυσιολογική ντροπαλότητα, διαταραχή πανικού, κατάθλιψη, κοινωνική φοβία, διαταραχές προσωπικότητας, διαταραχή μετατραυματικής ψυχοκαταπόνησης, κυκλοθυμία, υπερθυρεοειδισμός, υπερπαραθυρεοειδισμός, διαβήτης, κατάχρηση (αλκοόλ, δισκία [π.χ. κορτιζόνη από το στόμα, β-διεγέρτες], ναρκωτικά), αρχόμενη άνοια, φαιοχρωμοκύτωμα, νόσος Wilson (συμπτώματα, που μοιάζουν με της νόσου Parkinson σε νεαρά άτομα 5-35 ετών με υψηλές τιμές ήπατος), φαρμακευτικές αντιδράσεις σε βήτα αποκλειστές κατά τη διακοπή σκευασμάτων-SSRI. Συμπτώματα, που μοιάζουν με άγχος, όπως νευρικότητα, ανυπομονησία, διαταραχές συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, μπορεί να εκδηλώνονται και σε άλλες ασθένειες, όπως ADHD και αυτιστική διαταραχή (βλέπε το υποκεφάλαιο νευροψυχιατρικές λειτουργικές διαταραχές). Συχνά οι ασθενείς παρουσιάζουν συγχρόνως πολλές διαγνώσεις.Διερεύνηση
Ιστορικό (αλκοόλ;), φυσική αντικειμενική εξέταση, ψυχιατρική αντικειμενική εξέταση, νευρολογική αντικειμενική εξέταση. Είναι χρήσιμες στη διάγνωση και οι δοκιμασίες: BDI - Beck δοκιμασία-II [Becks Depression Inventory], C-SSRS [Columbia Suicide Severity Rating Scale], MADRS-S [Montgomery Asberg Depression Rating Scale] MINI [Mini International Neuropsychiatric Interview], PHQ-9 [Patient Health Questionnaire-9], SCID [Structured Clinical Interview for DSM Disorders]. Εργαστηριακός έλεγχος: Ίσως Hb, γλυκόζη πλ, ελεύθερη Τ4, TSH, γ-GT, CDT, PEth, K-ορ, Ca-oρ, κρεατινίνη-ορ, ALP-ορ, HIAA-ορ, VMA από ούρα-24ώρου.Θεραπεία
Ενημέρωση σχετικά με τη σημασία της νόσου, μεταξύ άλλων ότι πρόκειται για αντίδραση σε ψυχοκαταπόνηση, που ποτέ δε γίνεται απειλητική για τη ζωή. ‘’Απολύμανση’’ του στρες! Ακρόαση του ασθενή με ενσυναίσθηση! Η γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία μπορεί να φανεί χρήσιμη σε αγχώδεις διαταραχές ήπιας ως μέτριας έντασης και πρέπει να είναι η πρώτη, που θα δοκιμαστεί στη θεραπεία. Μία καλή εναλλακτική λύση αποτελεί η ψυχολογική θεραπεία, που βασίζεται στη χρήση του διαδικτύου. Όταν επιλέγεται η φαρμακευτική θεραπεία, ως πρώτης εκλογής χορηγούνται σκευάσματα-SSRI (δρουν ικανοποιητικά και γρήγορα κατά της ανησυχίας/ της αγωνίας σε χαμηλή δόση). Κατά την έναρξη χορήγησής τους και για σύντομη χρονική περίοδο χορηγείται συχνά μία βενζοδιαζεπίνη, η οποία πάρα πολύ γρήγορα δρα αποτελεσματικά κατά του άγχους, αλλά υπάρχει κίνδυνος εξάρτησης. Σκευάσματα δεύτερης εκλογής είναι οι SNRI ή η κλομιπραμίνη. Η πρεγκαμπαλίνη αποτελεί φάρμακο τρίτης εκλογής, αλλά συχνά παρουσιάζει ικανοποιητική δράση. Ξεκινήστε με χαμηλή δόση (25 mg για 3-4 ημέρες) και αυξήστε σιγά-σιγά κατά την ίδια δόση. Μπορεί να χορηγείται παράλληλα με αντικαταθλιπτικά. Σε άτομα με έκδηλη συμπαθητικοτονία μπορείτε να δοκιμάσετε βήτα αποκλειστές. Στην πράξη η βουσπιρόνη συχνά παρουσιάζει χαμηλή/καμία δράση κατά του άγχους (αλλά είναι αποτελεσματική κατά της επιθετικότητας!). Ιδιαίτερη προσοχή στη χορήγηση βενζοδιαζεπινών, όσο αφορά άτομα με ‘’χαμηλή σεροτονινεργική δραστηριότητα’’, δηλαδή τα άτομα με ιστορικό μεταξύ άλλων χαμηλού αυτοελέγχου, ‘’sensational seeking’’ και επικέντρωση στο εγώ τους. Σε τέτοιες καταστάσεις η υδροξυζίνη αποτελεί εναλλακτική λύση, όταν κρίνεται ακατάλληλη η χορήγηση βενζοδιαζεπίνης. Σε αστοχία της φαρμακευτικής θεραπείας, επικεντρώστε στη συμμόρφωση (compliance) το κατά πόσο υπάρχει κατάχρηση αλκοόλ-/ άλλης ουσίας, όπως και στο αν υποκρύπτεται διαταραχή προσωπικότητας. Όταν η φαρμακευτική θεραπεία είναι αποτελεσματική, πρέπει να συνεχίζεται για τουλάχιστον ένα χρόνο (εξαιρούνται οι βενζοδιαζεπίνες). Οδηγίες στον τρόπο ζωής (κανονικότητα στον τρόπο ζωής, όσο αφορά μεταξύ άλλων τον ύπνο, το φαγητό και τη σωματική άσκηση) και αποφυγή διεγερτικών (καφεῒνης, αλκοόλ, αμφεταμινών, κάνναβης). Τεχνικές χαλάρωσης. Είναι χρήσιμα τα ερωτηματολόγια αυτοαξιολόγησης στη διάγνωση και παρακολούθηση, π.χ. η κλίμακα HAD. Οδηγίες σύμφωνα με τη δική μας επαγγελματική εμπειρία: Να αποφεύγετε τη συνταγογράφηση ηρεμιστικών φαρμάκων σε άτομα, που το ζητούν πριν από κηδεία. Υπάρχει ο κίνδυνος μεταξύ άλλων για απώλεια μνήμης από τη διενέργεια της τελετής, που μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία του πένθους (Dr Medin, Göteborg). Οδηγίες σύμφωνα με τη δική μας επαγγελματική εμπειρία: Μερικές φορές η υψηλή δόση βουσπιρόνης μπορεί να δράσει, όταν ο ασθενής διαθέτει υπομονή για την αγχολυτική της δράση. Η δράση της είναι ειδική ακριβώς σε γενικευμένη αγχώδη διαταραχή. Η θεραπεία της ΓΑΔ είναι δύσκολη σε άτομα με προβλήματα κατάχρησης (Dr Martin Rosell, Göteborg).Εμβάθυνση
Οι αναφορές της SBU[1] στο: www.sbu.se * Η σημασία του εργασιακού περιβάλλοντος στα συμπτώματα της κατάθλιψης και του συνδρόμου κόπωσης. 2014. * Η φωτοθεραπεία στην κατάθλιψη, καθώς και διάφορες θεραπείες της εποχιακής κατάθλιψης. 2007. * Γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία με χρήση υπολογιστή σε αγχώδεις διαταραχές ή κατάθλιψη. 2013. * Διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός σε κατάθλιψη. 2009. * Θεραπεία της καταθλιπτικής νόσου. 2004. * Περίθαλψη βασισμένη σε στοιχεία στη θεραπεία ατόμων με καταθλιπτική νόσο. 1999. * Διάγνωση και παρακολούθηση των συναισθηματικών διαταραχών. 2012. * Ψυχολογική θεραπεία, που βασίζεται στη χρήση του διαδικτύου σε άγχος και συναισθηματικές διαταραχές. 2013. [1] Statens Beredning för Medicinsk och Social Utvärdering = Εθνική Επιτροπή (στη Σουηδία) για Ιατρική και Κοινωνική Αξιολόγηση.Φαρμακευτική Αγωγή
Αντικαταθλιπτικά Ντουλοξετίνη. Άτυπα Νευροληπτικά Κουετιαπίνη. Ολανζαπίνη. Ρισπεριδόνη. Διάφορα αγχολυτικά Υδροξυζίνη. SSRI Εσκιταλοπράμη. Σερτραλίνη. Σιταλοπράμη. SNRI Βενλαφαξίνη.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αθλητίατρος/ Γιατρός ομάδας, Το να ξεκινάει κάποιος να είναι ο υπεύθυνος γιατρός ομάδας
Oρισμός
Ο γιατρός ομάδας έχει την ιατρική ευθύνη μιας αθλητικής ομάδας. Ο κύριος στόχος του είναι να μην επιτρέπει ποτέ τη διενέργεια κάποιου αθλητικού αγώνα, όταν συνηγορούν ιατρικοί λόγοι.
Η περιοχή ευθύνης ενός αθλητιάτρου είναι: Ιατρική/φυσιολογία, τραυματιολογία και ψυχολογία.
Εργασιακά καθήκοντα: Μερικές φορές την ιατρική ευθύνη μίας αθλητικής ομάδας την αναλαμβάνουν δύο γιατροί διαφορετικών ειδικοτήτων (συνήθως στο εξωτερικό και συνήθως σε υψηλότερα επίπεδα).
Τα εργασιακά καθήκοντα στο επίπεδο των ελίτ αθλητών
Πριν από την αθλητική σεζόν: Ιατρική εκτίμηση πριν από την έναρξη της αθλητικής σεζόν (βλέπε το ιδιαίτερο υποκεφάλαιο), ασφάλεια του εξοπλισμού, επιπλέον συζήτηση για επιμόρφωση πάνω στη φυσιολογία (πριν από την έναρξη της αθλητικής περιόδου) της προπόνησης, πρόληψης τραυματισμών, φυσικής κατάστασης και διατροφής.
Κατά τη διάρκεια της αθλητικής περιόδου: Συνεχής επικοινωνία με φυσιοθεραπευτή, επίσκεψη στη διάρκεια των προπονήσεων και ανάληψη του ρόλου ως γιατρού στη διάρκεια του αθλητικού αγώνα, διατήρηση ιστορικού ασθενούς. Το πιο σημαντικό, όσο αφορά το ιστορικό, είναι η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ σε αυτό!
Μετά την αθλητική περίοδο: Εκτίμηση των τραυματισμών/νοσημάτων κατά τη διάρκεια της αθλητικής περιόδου για καλύτερη πρόληψη με συμπληρωματική εξατομικευμένη προπόνηση και/ή αποκατάσταση.
Εργασιακά καθήκοντα σε μη-ελίτ επίπεδο
Συνήθως έχει την πρωταρχική ευθύνη για την αντιμετώπιση των τραυματισμών. Το προσωπικό ενδιαφέρον και ο ζήλος καθορίζουν το μέγεθος της ευθύνης, που είναι διατεθειμένος να αναλάβει ο καθένας.
Ποιος μπορεί να γίνει γιατρός αθλητικής ομάδας (αθλητίατρος); Οποιοσδήποτε γιατρός ενδιαφέρεται για την αθλητιατρική μετά από εκπαίδευση σύμφωνα με τα παρακάτω, ανεξάρτητα από το ποια είναι η βασική του ειδικότητα.
Η αθλητιατρική είναι μία καθιερωμένη υποειδικότητα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά ακόμη όχι στην Ελλάδα. Εκείνο που ισχύει συνήθως διεθνώς είναι ότι γιατρός ομάδας αναλαμβάνει κάποιος γενικός γιατρός. Αμέσως μετά σε σειρά συχνότητας γιατρός αθλητικής ομάδας αναλαμβάνει κάποιος ορθοπαιδικός, μετά παθολόγος και/ή καρδιολόγος.
Είναι σημαντικό να διαθέτει την απαιτούμενη ασφάλιση για άσκηση της ιατρικής κατά τον ελεύθερο χρόνο και να υπάρχει γραπτώς περιγραφή των αρμοδιοτήτων του στο συγκεκριμένο αθλητικό όμιλο. Το ιδανικό είναι ο αθλητικός όμιλος να διαθέτει ένα ‘‘συγκεκριμένο καταστατικό ιατρικής πολιτικής’‘, όσο αφορά την οργάνωση, τους στόχους της διοίκησης κ.ά., τα οποία θα είναι ανεξάρτητα από ενδεχόμενες μεταβολές της προπόνησης.
Πρόσθετη κατάρτιση/εκπαίδευση: Ένα καλό αρχικό θεμέλιο στην εργασία του γιατρού αθλητικής ομάδας (αθλητιάτρου) αποτελεί το 1ο-Βήμα σειράς μαθημάτων (βλέπε παρακάτω). Στη συνέχεια ακολουθεί κατάρτιση με την απόκτηση εμπειρίας, αλλά και με επιμόρφωση αργότερα. Η εμπειρία από την πρώτη (ήδη υπάρχουσα) ειδικότητα συνδυάζεται ακόμη και με τις αρμοδιότητες του γιατρού ομάδας, αλλά το πιο σημαντικό είναι ο θερμός ζήλος για τα αθλήματα με γνώση του συγκεκριμένου αθλήματος, στο οποίο κάποιος αναλαμβάνει να γίνει γιατρός ομάδας.
Στη Σουηδία ο σουηδικός σύλλογος Αθλητιατρικής (SIMF) αναλαμβάνει τη διοργάνωση της εκπαίδευσης στην αθλητιατρική με σειρά μαθημάτων. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει επίσημα κάτι αντίστοιχο (βλέπε και την ιστοσελίδα στο τέλος του υποκεφαλαίου) μέχρι τώρα.
Τα μαθήματα του 1ου βήματος/σταδίου (αρχικά μαθήματα), διάρκειας περίπου μίας εβδομάδας, αναδιαμορφώνονται τακτικά από τα τμήματα της κάθε περιοχής, που ανήκουν στον SIMF και περιλαμβάνουν βασικές γνώσεις τραυματιολογίας, φυσιολογίας, ιατρικής, χρήσης αναβολικών (ντόπινγκ), διατροφής και ψυχολογίας της άθλησης.
Η επίσημη σειρά μαθημάτων 2ου βήματος/σταδίου διοργανώνονται επίσης τακτικά και περιλαμβάνουν τις κατηγορίες της αποκατάστασης, των τραυματισμών εξαιτίας υπερβολικής καταπόνησης, της υπερβολικής προπόνησης, αναιμίας κ.ά. Δίπλωμα γιατρού της ομοσπονδίας (Αθλητιατρικής) χορηγείται (όσο αφορά τη Σουηδία) από το SIMF μετά από παρακολούθηση εκπαιδευτικών μαθημάτων, που συμπληρώνεται με πολυετή εργασία στο χώρο της αθλητιατρικής.
Η ιατρική τσάντα ενός αθλητιάτρου: Το περιεχόμενό της συμπληρώνεται κατάλληλα σταδιακά. Ξεκινήστε με την απόκτηση μίας αξιόπιστης λειτουργικής τσάντας, που επιτρέπει την εύκολη και ταχεία ανεύρεση των αντικειμένων, που περιέχει.
Η τσάντα του αθλητιάτρου αθλητών επιπέδου ελίτ ή σχεδόν ελίτ πρέπει να είναι εξοπλισμένη τουλάχιστον με τα ακόλουθα: Στηθοσκόπιο, σφυγμομανόμετρο πίεσης αίματος, φακό χειρός, γλωσσοπίεστρα, ισχυρούς ελαστικούς πιεστικούς επιδέσμους, επιθέματα, υλικό συρραφής τραυμάτων και/ή ταινίες αυτοκόλλητες συγκράτησης δέρματος (steristrips), βελόνες, λαβίδες pean, ψαλίδι, δοχείο πλύσης οφθαλμού για πλύση του οφθαλμού, καθώς και πλαστικά γάντια μιας χρήσης.
Επίσης καλό είναι να υπάρχει διαθέσιμος εξοπλισμός για διασωλήνωση, ωτο-/οφθαλμοσκόπηση, ασκός αναζωογόνησης (αμπού), συνταγολόγιο και στυλός.
Συνιστώμενα φάρμακα είναι αντιαλλεργικά, όπως αντιισταμινικά, βήτα-2 διεγέρτες σε μορφή εισπνεόμενων, τοπικά αναισθητικά, σκευάσματα για απολύμανση/πλύση τραύματος, αντιβιοτικά, σκευάσματα επείγουσας ιατρικής, όπως αδρεναλίνη και ατροπίνη, αναλγητικά, όπως ΜΣΑΦ και παρακεταμόλη.
Η ιατρική τσάντα ίσως χρειαστεί να συμπληρωθεί με επιπλέον σκευάσματα πριν από ταξίδια στο εξωτερικό, όπως π.χ. με σκευάσματα για προφύλαξη από διάρροια. Επίσης συνιστάται να είναι διαθέσιμα (αποτελεί αρμοδιότητα του φυσιοθεραπευτή) και άλλα είδη ιατρικού υλικού στον αγωνιστικό χώρο ή στη διάρκεια του αγώνα, όπως επίδεσμοι, λευκοπλάστης για εκδορές, προϊόντα κρυοθεραπείας (παγοσακούλες κ.ά.), πατερίτσες και επίδεσμοι συμπίεσης.
Εμβάθυνση
Αθλητιατρική Εταιρεία Ελλάδος*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αθλητική καρδιά
Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο ‘‘Αιφνίδιος θάνατος σε αθλητές’‘ και αντίστοιχα ‘‘Μυοκαρδίτιδα/περικαρδίτιδα – από την αθλητική σκοπιά’‘ στο παρόν κεφάλαιο.
Ορισμός
Ως αθλητική καρδιά (καρδιά του αθλητή) ορίζεται η φυσιολογική προσαρμογή του καρδιακού μυός σε προπόνηση (κορυφαίων επιδόσεων) μεγάλης χρονικής διάρκειας.
Αιτίες
Η τακτική προπόνηση προκαλεί φυσιολογική προσαρμογή του μυϊκού συστήματος του σώματος, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και ο καρδιακός μυς.
Κάθε είδος προπόνησης οδηγεί σε διαφορετικές μεταβολές:
Η αερόβια προπόνηση οδηγεί σε αύξηση του μεγέθους ιδιαίτερα της διαμέτρου της κοιλίας (επιβάρυνση όγκου). Παρουσιάζεται συνήθως σε εντατική, αερόβια προπόνηση μεγάλης διάρκειας, όπως σε σκι αντοχής, δρόμος μεγάλων αποστάσεων κτλ σε επίπεδο κορυφαίων επιδόσεων. Είναι λιγότερο συχνή εκδήλωση σε γυναίκες.
Η προπόνηση αμιγώς αντοχής προκαλεί μία αύξηση ιδιαίτερα του πάχους του τοιχώματος της κοιλίας (επιβάρυνση πίεσης). Εντούτοις πολλά αθλήματα συνεπάγονται συνδυαστική επιβάρυνση του όγκου και της πίεσης.
Αντικειμενική Εξέταση
Ακροαστικά διαπιστώνεται βραδυκαρδία και συχνά ένα φυσιολογικό φύσημα. Το ΗΚΓ/μα αποκαλύπτει σημεία καρδιακής διόγκωσης (υπερτροφία αριστερής κοιλίας), καθώς και υψηλό έπαρμα -R ή –S, αλλά επίσης βραδυκαρδία. Μπορεί να υπάρχουν διάφοροι βαθμοί ΚΚ-αποκλεισμού Ι (ενδεχομένως και ΙΙ), διάχυτες μεταβολές-ST, στις οποίες περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων και πρώιμη επαναπόλωση, ενώ μερικές φορές μπορεί να αποκαλύψει ατελή αποκλεισμό δεξιού σκέλους. Στην α/α καρδιάς-πνευμόνων μπορεί να αποκαλυφθεί μη-ειδική διόγκωση της καρδιάς. Στο ηχοκαρδιογράφημα μπορεί να φανεί διάταση της αριστερής κοιλίας (σπάνια > 60mm) και/ή υπερτροφία του τοιχώματος της αριστερής κοιλίας (σπάνια > 12 mm). Κατά τη διάρκεια τεστ κόπωσης συχνά οι ΗΚΓ/κές μεταβολές ομαλοποιούνται.Διαφορική Διάγνωση
Το πιο σημαντικό είναι η διαφοροποίηση της φυσιολογικής αθλητικής καρδιάς από την παθολογική διόγκωση, όπως σε υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, κάτι το οποίο συχνά είναι σχετικά εύκολο, αλλά κάποιες φορές αρκετά δύσκολο. Ίσως χρειαστεί (για τη διάγνωση) ένας συνδυασμός ιστορικού (προπόνηση κορυφαίων επιδόσεων;), υπερηχοκαρδιογραφικά σημεία (παραπάνω), το φύλο (η αθλητική καρδιά είναι πιο ασυνήθιστη σε γυναίκες), η κληρονομικότητα (κληρονομική μυοκαρδιοπάθεια). Σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζεται διακοπή της προπόνησης, κάτι το οποίο συνεπάγεται μία ανάκαμψη της αθλητικής καρδιάς (όχι όμως της μυοκαρδιοπάθειας) μέσα σε 3-4 μήνες.Θεραπεία
Δε χρειάζεται, όταν πρόκειται για φυσιολογική αντίδραση σε εντατική προπόνηση.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101ΑΙDS, HIV
Αιτιολογία
Ιός-HIV.
Ιδιαίτερος κίνδυνος υπάρχει σε άτομα με πολλές προσωρινές σεξουαλικές επαφές.
Μεταδίδεται κυρίως σε σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη από τη γεννητική ή ορθογεννητική οδό, μεταξύ ατόμων, που κάνουν κατάχρηση ενέσιμων ουσιών και από την αιματική οδό, ή σε σχέση με κύηση και τοκετό από τη μητέρα στο παιδί.
Ο κίνδυνος μετάδοσης είναι χαμηλός σε χορήγηση σωστής θεραπείας.
Συμπτώματα
Το 30-50% των ατόμων, που μολύνονται από HIV, εκδηλώνουν 2-3 εβδομάδες μετά από τη μετάδοση μία οξεία νόσηση, που μοιάζει με λοιμώδη μονοπυρήνωση, πονόλαιμο, πυρετό, εξάνθημα, μυαλγίες και αρθραλγίες, μερικές φορές εντερικές ενοχλήσεις ή νευρολογικά συμπτώματα.
Μετά από μακρόχρονη ασυμπτωματική περίοδο μπορούν να εκδηλωθούν ενοχλήσεις, όπως νυκτερινές εφιδρώσεις, απίσχνανση, κόπωση.
Συχνά παρατηρείται διόγκωση λεμφαδένων.
Υπερεκπροσώπηση μυκητιασικών λοιμώξεων της στοματικής κοιλότητας.
Λευκά επιχρίσματα στις παρυφές της γλώσσας.
Έρπητας ζωστήρας, ωτίτιδες και ρινοκολπίτιδες.
Η λοίμωξη-HIV οδηγεί σε μία προοδευτική ανοσολογική ανεπάρκεια, η οποία συνεπάγεται ότι ιογενείς λοιμώξεις με χαμηλή μολυσματικότητα προκαλούν συμπτώματα.
Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορούν να διαπιστωθούν λοιμώξεις, όπως πνευμονία από Pneumocystis carinii, εγκεφαλίτιδα από τοξόπλασμα, αμφιβληστροειδίτιδα από κυτταρομεγαλοϊό, άτυπη συστημική λοίμωξη από μυκοβακτηρίδιο, που μαζί αποτελούν τη βάση της ονομασίας AIDS, ενδεχομένως μαζί με τα νοσήματα όγκου σάρκωμα Kaposi και λέμφωμα από Β-κύτταρα του εγκεφάλου.
Ενημέρωση Ασθενών
Ενημέρωση ασθενών: Τηλεφωνική Γραμμή για το HIV/AIDS, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣHΣ TOY AIDS Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας, Θετική Φωνή Ενημέρωση ασθενών γενικά για τα ΣΜΝ (σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα): Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας | Δίκτυο Πρόληψης και Προαγωγής της ΥγείαςΔιερεύνηση
Ορολογικές δοκιμασίες για ανίχνευση των αντισωμάτων κατά του HIV διενεργούνται στον πληθυσμό μέσα σε 3 εβδομάδες μετά από τη μετάδοση και η ανίχνευση πραγματοποιείται με βεβαιότητα μέσα σε 3 μήνες. Εργαστηριακός έλεγχος: κ/φ ή ελαφρώς αυξημένη CRP. Αποτελεί συχνό εύρημα η πανκυτταροπενία (αναιμία, λευκοπενία, θρομβοκυτταροπενία) και συχνά διαπιστώνεται αύξηση τρανσαμινασών (SGOT/SGPT).Θεραπεία
Παραπομπή σε κλινική λοιμωδών/ λοιμωξιολογική. Υποχρεωτική δήλωση σύμφωνα με το Σύστημα Υποχρεωτικής Δήλωσης του ΚΕΕΛΠΝΟ. Εδώ αξίζει να αναφερθεί με κάθε επιφύλαξη ότι σε ορισμένες χώρες, όπως στη Σουηδία, χορηγείται σε άτομα υψηλού κινδύνου μόλυνσης από HIV, εφόσον το επιθυμούν, το σκεύασμα Truvada, το οποίο υποστηρίζεται ότι ανήκει στην κατηγορία PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) και το οποίο σύμφωνα με τις ενδείξεις του, θεωρείται ότι προλαμβάνει (προφυλάσει από) τη μόλυνση από HIV, ενώ συγχρόνως με τη λήψη του πρέπει να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης για ασφαλή συνεύρεση. Η μολυσματικότητα στην πράξη είναι πολύ χαμηλή/ καμία σε άτομο με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.Φαρμακευτική Αγωγή
PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) Εμτρισιταβίνη + Τενοφοβίρη: Truvada tab.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αιματοσπερμία
Ορισμός
Αίμα στο σπερματικό υγρό.
Αιτία
Συνήθως και τις πιο πολλές φορές πρόκειται για εντελώς ακίνδυνη κατάσταση, κατά την οποία έχει ραγεί κάποιο εξωτερικό αγγείο αίματος κατά τη σεξουαλική επαφή.
Επίσης παρουσιάζεται σε λοιμώξεις των ουροφόρων οδών-/ του προστάτη, σε λοιμώξεις των γεννητικών οργάνων, σε καρκίνο του προστάτη ή των ουροφόρων οδών.
Διερεύνηση
Ψηλάφηση του προστάτη και των εξωτερικών γεννητικών οργάνων, στην οποία συμπεριλαμβάνεται η ψηλάφηση των όρχεων και της επιδιδυμίδας. Έλεγχος PSA-ορού. Ενδεχομένως εξετάσεις σχετικά με ΣΜΝ.Θεραπεία
Όταν τα ευρήματα είναι φυσιολογικά: Αναμονή και καθησύχαση του ασθενή.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αιματουρία
Ορισμός
Αίμα στα ούρα, μακρο- ή μικροσκοπικά (π.χ. > 3 ερυθροκύτταρα στη μικροσκόπηση των ούρων), ορατό στον οφθαλμό και αντίστοιχα ανιχνεύσιμο με το stick των ούρων. Μεμονωμένη ονομάζεται η αιματουρία, στην οποία απουσιάζουν η κυλινδρουρία και/ή η πρωτεϊνουρία.
Αιτίες
Τα αίτια της αιματουρίας μπορεί να είναι πολλά και δεν είναι απαραίτητο να προέρχεται από τις ουροφόρες οδούς.
Αποτελεί συνηθισμένο εύρημα σε γυναίκες κατά το τέλος της εμμηνορρυσίας λόγω ελκών γύρω από το άνοιγμα της ουρήθρας ή σε κολπικές και αντίστοιχα ορθικές αιμορραγίες.
Παρουσιάζεται επίσης ως φυσιολογικό εύρημα, που σχετίζεται με τη φυσική δραστηριότητα.
Το αίμα των ουροφόρων οδών μπορεί να προέρχεται από βλάβες της ουρήθρας κατά τον καθετηριασμό, από την υπερπλασία του προστάτη, κυστίτιδες, λίθους της ουροδόχου κύστης, λίθους των νεφρών και των ουρητήρων, σπειραματονεφρίτιδα, πυελονεφρίτιδα, φυματίωση, καθώς και σε κακοήθειες των νεφρών, της ουροδόχου κύστης και του προστάτη.
Επιπλέον αιματουρία παρατηρείται συχνά κατά τη φαρμακευτική θεραπεία με ΜΣΑΦ, ακετυλοσαλικυλικό οξύ, ασενοκουμαρόλη (ή βαρφαρίνη) και άλλα αντιπηκτικά.
Διαφορική Διάγνωση
Ερυθρόχρωμα ούρα μπορεί να παρουσιαστούν και λόγω κατανάλωσης ορισμένων τροφίμων, όπως: Βατόμουρα, μύρτιλλα, παντζάρια.Διερεύνηση
Μακροσκοπική αιματουρία: Ακόμη και ένα μεμονωμένο επεισόδιο μακροσκοπικής αιματουρίας αποτελεί λόγο πλήρους και έγκαιρης διερεύνησης. Σε μακροσκοπική αιματουρία πάντα πρέπει να γίνεται διερεύνηση με ΑΤ-ουρογραφία, καθώς και με κυστεοσκόπηση και κυτταρολογικό έλεγχο. Είναι σημαντικό να γίνεται έγκαιρα η διερεύνηση. Σε άντρες πρέπει επιπλέον να γίνεται ψηλάφηση προστάτη και έλεγχος PSA. Μία μακροσκοπική αιματουρία πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν κακοήθεια μέχρι ‘’αποδείξεως του εναντίου’’ (εξαίρεση αποτελούν πολύ νέες γυναίκες, όταν πρόκειται για ένα/πρώτο επεισόδιο αιμορραγικής κυστίτιδας, στις οποίες η καλλιέργεια ούρων έχει δείξει ως αιτία το Staph. Saprophyticus. Βέβαια στη συγκεκριμένη κατηγορία των πολύ νέων γυναικών, αν ξαναεμφανιστεί μακροσκοπική αιματουρία, συστήνεται να συμβουλευτείτε ουρολόγο). Η αντιμετώπιση γίνεται σύμφωνα με τους κανονισμούς, που έχουν οριστεί από το επίσημο όργανο συντονισμού των ογκολογικών κέντρων καταγραφής καρκίνου της χώρας. Αφορά τη Σουηδία: Εθνικό Πρόγραμμα Περίθαλψης για τον καρκίνο ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Μακροσκοπική αιματουρία σε άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή αποτελεί αιτία έγκαιρης έναρξης διερεύνησης της αιματουρίας, χωρίς να μειώνεται η σπουδαιότητα του ευρήματος της αιματουρίας λόγω της αντιπηκτικής αγωγής. Μικροσκοπική αιματουρία: Πρόκειται για μόνιμη ή διαλείπουσα; Σε ασυμπτωματική/μεμονωμένη μικροσκοπική αιματουρία κατά κανόνα δε χρειάζεται διερεύνηση, αλλά αναμονή με επανάληψη της εξέτασης (στικ ούρων). Γενικά σπάνια χρειάζεται επιπλέον διερεύνηση μία τέτοια κατάσταση. Δεν υπάρχουν ιατρικές ενδείξεις για προσυμπτωματικό μαζικό έλεγχο ενηλίκων, που παρουσιάζουν μικροαιματουρία! Σε μικροσκοπική αιματουρία χωρίς άλλα συμπτώματα ή παθολογικά ευρήματα από τον εργαστηριακό έλεγχο δε γίνεται διερεύνηση. Αιματουρία χωρίς κυλίνδρους/πρωτεϊνουρία λέγεται μεμονωμένη αιματουρία. Η ευαισθησία των στικ ούρων έχει ως αποτέλεσμα να θεωρείται φυσιολογική η μικροσκοπική αιματουρία, όταν απουσιάζουν άλλα ευρήματα. Σε μικροσκοπική αιματουρία + πρωτεϊνουρία ασαφούς αιτιολογίας μπαίνει η υποψία νεφρίτιδας. Παραπομπή σε νεφρολογικό ιατρείο και ίσως ανάγκη ελέγχου p-ANCA. Μικροσκοπική αιματουρία + υπέρταση + πρωτεϊνουρία: Παραπομπή σε νεφρολογικό ιατρείο. Μικροσκοπική αιματουρία + αυξανόμενα επίπεδα κρεατινίνης (ακόμη και όταν βρίσκονται μέσα στο φυσιολογικό εύρος τιμών): Παραπομπή σε νεφρολογικό ιατρείο.Θεραπεία
Σκοπός της είναι η αντιμετώπιση του βασικού αιτιολογικού παράγοντα.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αιμάτωμα, Μώλωπας
Αιτία
Άγνωστη, τραυματισμός, φάρμακα (ΑΣΟ, ΜΣΑΦ, ΝΟΑΚ, ασενοκουμαρόλη/ ή βαρφαρίνη, κορτιζόνη), θρομβοκυτταροπενία, ρήξεις αγγείων λόγω ηλικίας, κακοήθη νοσήματα αίματος, ηπατική νόσος, διαταραχή της πηκτικότητας, σύνδρομο Ehlers-Danlos (κληρονομική ευθραυστότητα των αγγείων κ.ά. των εσωτερικών οργάνων).
Διερεύνηση
Ιστορικό αιμορραγίας: Κληρονομικότητα, μώλωπες, ρινορραγία, ουλορραγία, μυϊκή αιμορραγία, αίμαρθρο, αιμορραγία διάρκειας πάνω των πέντε ωρών μετά από εξαγωγή δοντιού, αιμορραγία μετά από εγχείρηση, λήψη αίματος λόγω εγχείρησης, μεγάλες εμμηνορρυσίες, παθολογική αιμορραγία μετά από τοκετό, φάρμακα (συμπεριλαμβάνονται τα σκευάσματα-ΑΣΟ, καθώς και οι κορτιζονούχες αλοιφές. Οι τελευταίες μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες δερματικές αιμορραγίες μετά από συνεχή χρήση!). Εργαστηριακός έλεγχος: Hb, χρόνος ροής, αιμοπετάλια, λευκοκύτταρα, τύπος λευκών, ALAT, ALP, γGT, APTT, PK, ινωδογόνο.Θεραπεία
Αν πρόκειται απλώς για μικρούς, επιφανειακούς μώλωπες, απουσία κληρονομικότητας από το ιστορικό και φυσιολογικά αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων αξιολόγησης, δε χρειάζεται επιπλέον διερεύνηση. Τα επιφανειακά αιματώματα είναι συνηθισμένα σε ηλικιωμένα άτομα εξαιτίας από διαρρηγμένα αγγεία. Αν ο αριθμός των αιμοπεταλίων είναι χαμηλός, διενεργείται αιματολογικός έλεγχος. Αν το PK είναι υψηλό, σκεφτείτε ηπατική βλάβη. Σε χαμηλό χρόνο ροής μπαίνει αρχικά η υποψία ότι ευθύνονται τα αναλγητικά ή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Σε υποψία συνδρόμου Cushing διενεργείται έλεγχος της κορτιζόνης ούρων μετά από συλλογή τους για τουλάχιστον δύο εικοσιτετράωρα. Συχνά συνδυάζεται με δοκιμασία καταστολής με δεξαμεθαζόνη (Δισκία δεξαμεθαζόνης 1 mg στις 22.00, κορτιζόλη-πλάσματος στις 08:00 το επόμενο πρωί. Αν>50, είναι πιθανή η ύπαρξη νόσου Cushing). Αν στο ιστορικό διαπιστωθεί αξιοσημείωτη αιμορραγία ή υπάρχει κληρονομικότητα, πρέπει να συμβουλευτείτε αιματολόγο, ακόμη και αν οι εργαστηριακές εξετάσεις αξιολόγησης είναι φυσιολογικές.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αιμοδοσία – Επιλογή αιμοδοτών σε σχέση με φάρμακα και ασθένειες
*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αιμορροῒδες
Ορισμός
Εσωτερικές:
Προβολή αιμορροϊδικών φλεβών χωρίς βαλβίδες στον πρωκτικό σωλήνα.
Εξωτερικές:
Σε αυξημένη εξοίδηση και γνωστή πρόπτωση του πρωκτικού βλεννογόνου οι αιμορροϊδικές φλέβες κατεβαίνουν και προβάλλουν μέσα από την πρωκτική σχισμή.
Αιτιολογία
Δεν είναι εντελώς γνωστή.
Αυξάνουν σε αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση, δυσκοιλιότητα και αντίστοιχα διάρροιες.
Συχνά η έναρξη συμβαίνει στην εγκυμοσύνη.
Συμπτώματα
Αιμορραγία, που σχετίζεται με αφόδευση, υγρός ερεθισμός (έκκριση – διαφυγή βλέννας από τον πρωκτό), κνησμός, ισχυρός πόνος σε σχηματισμό θρόμβου, επίμονη δυσθεράπευτη δυσκοιλιότητα (πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής).
Διερεύνηση
Επισκόπηση, ψηλάφηση, πρωκτοσκόπηση (η ορθοσκόπηση, ώστε να αποκλειστούν με βεβαιότητα οι διαφορικές διαγνώσεις). Ζητήστε από τον ασθενή να σφιχτεί, όταν το εργαλείο της εξέτασης έλκεται πίσω. Η αιμορραγία συνεπάγεται διερεύνηση οπωσδήποτε με κολονοσκόπηση. Διαφορετικά πρέπει να γίνει ακτινογραφικός έλεγχος του παχέος εντέρου μετά από χορήγηση σκιαγραφικής ουσίας. Ενδεχομένως PAD (ιστολογική) εξέταση.Διαφορική διάγνωση
Καρκίνος (συχνά > 50 ετών, αλλαγή συνηθειών εντέρου, απώλεια όρεξης, ίσως απίσχνανση, ίσως κοιλιακοί πόνοι), ραγάδες, πρωκτικοί ή ορθικοί πολύποδες, δερματικά ράκη (δερματικές πτυχές, που κρέμονται), κονδυλώματα, πρόπτωση πρωκτού ή ορθού, απόστημα (σφύζων πόνος, πυρετός, κυματοειδής), νόσος Crohn (πρωκτικά έλκη, οιδηματώδη και κυανωτικά και μερικές φορές ραγάδες). Σε πρωκτίτιδα (απομακρυσμένη αιμορραγία συνδυασμένη με βλέννα και τεινεσμό), που συνοδεύεται από διάρροιες, τίθεται η υποψία ελκώδους κολίτιδας. Περιεδρικό αιμάτωμα (υποδόριο προς το κυανό, ευαίσθητο, διόγκωση μεγέθους 2-3 εκ. με φυσιολογικό χρώμα δέρματος στην επιφάνειά του). Συνήθως εμφανίζεται αιφνίδια σε σχέση με την αφόδευση. Μέσα σε 3 ημέρες διενεργείται ακτινική εκτομή του δέρματος πάνω από το αιμάτωμα μετά από τοπική αναισθησία, το αιμάτωμα συμπιέζεται προς τα έξω, εναλλακτικά συντηρητική θεραπεία.Θεραπεία
Ρύθμιση της λειτουργίας του εντέρου, συνταγογράφηση καθαρτικών, π.χ. στερκούλια. Σε ενοχλήσεις με τη μορφή αιμορραγίας ή άλγους: Εξωτερικές αιμορροῒδες: Αλοιφή με συνδυασμό γλυκοκορτικοειδούς + τοπικού αναισθητικού. Κίνδυνος για δερματίτιδα-ατροφία δέρματος σε θεραπεία μακράς διάρκειας. Το ελαϊκό νάτριο προσφέρει μαλακτική, στυπτική και αντικνησμική δράση. Εσωτερικές αιμορροῒδες: Υπόθετο συνδυασμού γλυκοκορτικοειδούς + τοπικού αναισθητικού. Το ελαϊκό νάτριο προσφέρει μαλακτική, στυπτική και αντικνησμική δράση. Σε θεραπευτικό ανεπαρκές αποτέλεσμα ή όταν πρόκειται για περισσότερες από δύο υποτροπές ετησίως σε χρονική διάρκεια τριών ετών, παραπομπή σε χειρουργό για σκληρυντική θεραπεία με ενέσεις (συνήθως έλαιο με φαινόλες. ΠΡΟΣΟΧΗ, όχι σε εγκυμονούσες!), θεραπεία περιεσφιγμένων αιμορροῒδων με ελαστική ταινία περίσφιγξης ή χειρουργική αιμορροϊδεκτομή. Αιφνίδια θρομβωμένες αιμορροῒδες: Πολύ επώδυνες! Θεραπεύονται με τοποθέτηση επιδέσμων, που έχουν εμποτιστεί σε αλκοολούχο διάλυμα και αναλγητική αλοιφή/γέλη. Θέση κατάκλισης με ανύψωση της γλουτιαίας χώρας. Στη θρομβωμένη μάζα συμβαίνει ινοποίηση, η οποία κατά κανόνα δεν προκαλεί ενοχλήσεις στη μετέπειτα πορεία, αλλά διαρκεί 2-3 εβδομάδες. Δε χρειάζεται εγχειρητική αντιμετώπιση, εκτός από επιλεγμένες περιπτώσεις. Η διάνοιξη αυξάνει τον κίνδυνο αιμορραγίας, μπορεί να επιδεινώσει τις ενοχλήσεις και δεν ελαττώνει το χρόνο επούλωσης. Διάνοιξη σε περιεδρικό αιμάτωμα.Εμβάθυνση
Σύμφωνα με τη δική μας επαγγελματική εμπειρία: Σε διαφυγή περιεχομένου από τον πρωκτό μετά από αφόδευση κατασκευάζεται ένα τόπι από χαρτί τουαλέτας και τοποθετείται κάτω από τον πρωκτό για 15 λεπτά. Η ρυπαρότητα καθαρίζει με την εφύγρανση του χαρτιού τουαλέτας. Πλένεται με υγρό σαπούνι x 2. Ενδεχομένως εφαρμογή ειδικής κρέμας. (Dr Flöistrup, Stockholm).Φαρμακευτική Αγωγή
Λακτουλόζη: Πόσιμο διάλυμα Lactulose 670mg/mL. Λιδοκαῒνη: Γέλη. Στερκούλια: Κοκκία. Στεροειδή κατηγ.Ι + Λιδοκαῒνη: Ορθ. αλοιφή Scheriproct (0,19+0,5)% TUBx30g.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αιμοχρωμάτωση
Ορισμός
Φερριτίνη-ορ.>200, συχνά>1000, κορεσμός σιδήρου (Fe-ορ./TIBC-ορ. x 100)%>45, συχνά > 70, γενετική μετάλλαξη (C282Y). Κατά κανόνα απαιτούνται και τα τρία παραπάνω για τη διάγνωση, ωστόσο σε ένα μικρό αριθμό η διάγνωση υπάρχει χωρίς διαπιστωμένη γονιδιακή μεταβολή.
Αιτίες
Κληρονομικότητα, αυξημένη απορρόφηση σιδήρου με προοδευτική εναπόθεση σιδήρου σε πολλά όργανα, όπως αρθρική κάψα, ήπαρ, πάγκρεας, καρδιά.
Συμπτώματα
Ενοχλήσεις στις αρθρώσεις (κυρίως την ΜΚΦ και τις αρθρώσεις των άκρων ποδιών), κόπωση, ίσως υπογοναδισμός με μειωμένη σεξουαλική επιθυμία και ανικανότητα, χρόνια ηπατική νόσος (κίρρωση), καρδιακή ανεπάρκεια (και τα δύο αποτελούν όψιμες εκδηλώσεις κατά την εξέλιξη της νόσου), ίσως διαβήτης.
Διαφορική Διάγνωση
Φλεγμονή, ηπατική βλάβη (ηπατίτιδα C, ηπατική στεάτωση, ηπατική κίρρωση), επίδραση στο μυελό των οστών. Όλα τα παραπάνω μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση της φερριτίνης.Διερεύνηση
Hb, φερριτίνη-ορ, Fe-ορ, TIBC-ορ, ASAT, ALAT, γGT. Σε αυξημένη τιμή Fe-ορ, φερριτίνης-ορ. και υψηλή τιμή κορεσμού σιδήρου (Fe-ορ./TIBC-ορ. x 100%) > 55% σε δύο εξετάσεις, γίνεται παραπομπή για γενετικό έλεγχο, ‘’έλεγχος μετάλλαξης-HFE’’.Θεραπεία
Παραπομπή σε αιματολόγο για διερεύνηση και θεραπεία (διαμέσου του κέντρου αιμοδοσίας) με τη μορφή της περιοδικής αφαίμαξης. Το αποτέλεσμα της θεραπευτικής διαδικασίας παρακολουθείται με έλεγχο Hb, φερριτίνης (πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 50-100μg/L), κορεσμό τρασφερρίνης, προσυμπτωματικός έλεγχος συγγενών.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αίσθηση μάζας στο λαιμό
Ορισμός
Αίσθηση μάζας στο λαιμό, η οποία δε μπορεί να σχετιστεί με κάποια οργανική νόσο.
Αιτιολογία
Άγνωστη. Αυξημένος μυϊκός τόνος στον εγγύς οισοφάγο/φάρυγγα.
Συχνά δευτεροπαθές σύμπτωμα σε ανησυχία/ άγχος, συχνή άσκηση πίεσης από τη γλώσσα στην υπερώα, δυσλειτουργία (=αύξηση) της αναπνοής.
Βλέπε το αντίστοιχο υποκεφάλαιο: Νοσήματα των αεροφόρων οδών.
Συμπτώματα
Αίσθηση μάζας στο λαιμό.
’’Δεν μπορεί να πάρει αέρα’’.
Συχνά πρόκειται για ασθενή με συμπαθητικοτονία, που παρουσιάζει ανησυχία/άγχος/κατάθλιψη.
Είναι τυπική η εκδήλωση των πιο έντονων συμπτωμάτων σε ‘’ξηρή κατάποση’’.
Συνήθως δεν παρουσιάζονται προβλήματα, όσο αφορά την πρόσληψη τροφής.
Επίσης συχνά ο ασθενής ανακουφίζεται με την πρόσληψη τροφής-/υγρών.
Διαφορική Διάγνωση
Δυσφαγία με πραγματική κινητική δυσλειτουργία οισοφάγου/ φάρυγγα, ενδοθωρακική βρογχοκήλη, οισοφαγίτιδα – γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, άγχος, κατάθλιψη, κύστη τραχηλικής χώρας, εκκόλπωμα οισοφάγου, ξένο σώμα στο φάρυγγα, καρκίνος αμυγδαλών/υποφάρυγγα/οισοφάγου.Διερεύνηση
Ιστορικό. ΩΡΛ/κή-αντικειμενική εξέταση. (Ζητήστε από τον ασθενή να ευθειάσει τα χέρια του. Αν σ’αυτήν τη θέση διαπιστώσετε μία μη-ψηλαφητή βρογχοκήλη, αυτό συνεπάγεται αυξημένη πίεση πάνω από την πρόσθια τραχηλική χώρα). ’’Γλώσσα σαν φύλλο βελανιδιάς’’; (=σημείο συχνής και πολλές φορές ασυνείδητης πίεσης στη γλώσσα). Αν χρειαστεί, α/α υποφάρυγγα/ οισοφάγου, ακτινολογικός έλεγχος με διάβαση οισοφάγου.Θεραπεία
Ζητήστε τη συνδρομή λογοθεραπευτή. Καθησύχαση του ασθενή. Εστιάστε στις συνθήκες ζωής του ασθενή: Υπάρχει στρες, άγχος; Αν χρειαστεί, χορήγηση σκευασμάτων-SSRI για 6 μήνες ή περισσότερο.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αισθητηριακή υπεραντιδραστικότητα των αεροφόρων οδών, Υπεραντιδραστικοί βλεννογόνοι των αεροφόρων οδών
Βλέπε και το υποκεφάλαιο Άσθμα στο παρόν κεφάλαιο.
Ορισμός
Πρόκειται για κατάσταση χωρίς αποφρακτικότητα, στην οποία όμως υπάρχουν συμπτώματα παρόμοια με εκείνα του άσθματος.
Γενικά λείπει κάποιος τεκμηριωμένος ιατρικός ορισμός.
Αιτία
Άγνωστη. Ενδεχομένως αισθητηριακή υπεραντιδραστικότητα με επακόλουθη λειτουργική διαταραχή των αεραγωγών, στην οποία συμπεριλαμβάνεται αντανακλαστικό του βήχα, που εκλύεται εύκολα.
Συμπτώματα
Όπως στο άσθμα, με τη διαφορά ότι τα φάρμακα, που χορηγούνται στο άσθμα, δεν προσφέρουν καμιά βοήθεια.
Αίσθηση βάρους στο στήθος, αναπνευστική δυσχέρεια, βήχας (μερικές φορές χρόνιος), αυξημένη παραγωγή βλέννας κ.ά.
Κάποιες φορές τα συμπτώματα επιδεινώνονται στην προσπάθεια.
Συνυπάρχει ατομικό ιστορικό με υπερευαίσθητους αεραγωγούς και συμπτώματα, που επιδεινώνονται σε σκόνη, ξηρό/ψυχρό αέρα, υγρή ατμόσφαιρα (καταχνιά, ομίχλη), ερεθιστικές οσμές, αρώματα κ.ά.
Μερικές φορές υπάρχουν εκδηλώσεις ρινικές, οφθαλμικές.
Μετά από μακροχρόνια έκθεση των αεραγωγών σε ερεθιστικές ουσίες (καπνός, οσμές, “ασθένεια των νέων οικιών’’ σε σπίτια με μούχλα κτλ) υπάρχει το ενδεχόμενο τα συμπτώματα να επιμένουν ακόμη και μετά τη διακοπή της έκθεσης στον ερεθιστικό παράγοντα.
Παρόλα αυτά η αλλεργία στη μούχλα είναι πολύ σπάνια.
Αντικειμενική Εξέταση
Καθόλου απόφραξη ή αναστρεψιμότητα, φυσιολογική πνευμονική λειτουργία και φυσιολογική αντικειμενική εξέταση πνευμόνων.Διαφορική Διάγνωση
Άσθμα, ΧΑΠ, χρόνια βρογχίτιδα, σύνδρομο Sjögren, σύνδρομο υπεραερισμού, EILOs (Exercise-induced laryngeal obstruction, παλιότερα ονομαζόταν VCD vocal cord dysfunktion).Διερεύνηση
Ιστορικό (άλλα συμπτώματα από τους αεραγωγούς; Οφθαλμικά συμπτώματα; Ατοπία; Γνωστή αλλεργία; Κάπνισμα; Έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες της ατμόσφαιρας;), σπιρομέτρηση με δοκιμασία αναστρεψιμότητας. Η μέτρηση της καμπύλης PEF για 1-2 εβδομάδες μπορεί να φανεί στην πράξη χρήσιμη συμπληρωματική εξέταση, καθώς τα συμπτώματα έρχονται και παρέρχονται, συχνά με επιδείνωσή τους τα πρωινά, όπως και μετά από έκθεση των αεραγωγών σε ερεθιστικούς παράγοντες. Στη συνέχεια γίνεται καταγραφή της καμπύλης-PEF μετά από χορήγηση β-αγωνιστών για 1-2 εβδομάδες. Η απόκλιση πρέπει να είναι < 20 %, (διαφορετικά πρόκειται ξεκάθαρα για άσθμα). Ενδεχομένως α/α. Διενέργεια δοκιμασίας καψαϊκίνης, που γίνεται σε πνευμονολογική κλινική/ κλινική ιατρικής της εργασίας, η οποία μπορεί να είναι θετική (κάτι που συνηγορεί για υπεραντιδραστικότητα), δοκιμασίες μεταχολίνης/ ισταμίνης (αν είναι θετικές, συνηγορούν για ύπαρξη άσθματος).Θεραπεία
Μέχρι σήμερα δεν είναι διαθέσιμη κάποια αποτελεσματική φαρμακευτική θεραπεία. Ωστόσο οι β2-αγωνιστές ενδεχομένως σε συνδυασμό με στεροειδές μπορεί να μειώσει την υπερδιεγερσιμότητα. Εκείνο που ισχύει ως πρωταρχικός κανόνας είναι η αποφυγή των εκλυτικών παραγόντων/ερεθιστικών ουσιών των αεραγωγών.*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αιφνίδιο εξάνθημα, Πυρετός των τριών ημερών
Αιτία
Ερπητοϊός τύπου 6.
Χρόνος επώασης: 1-2 εβδομάδες.
Συμπτώματα
Μικρά παιδιά ½ – 3 ετών.
Αιφνίδια έναρξη, υψηλός πυρετός γύρω στους 40° C για 3 ημέρες, ήπια καταρροϊκά συμπτώματα.
Κατά την 4η ημέρα ο πυρετός υποχωρεί και κάνει την εμφάνισή του ένα ερυθρό κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα στον κορμό.
Το εξάνθημα υποχωρεί μετά από 3 ημέρες.
Ορισμένες φορές πυρετικοί σπασμοί.
Θεραπεία
Συμπτωματική. Παρακεταμόλη και/ή ιβουπροφαίνη, όταν απαιτείται. Το εξάνθημα δε μεταδίδεται. Η νόσος καταλείπει ανοσία ‘’διά βίου’’.Εμβάθυνση
Εμβάθυνση: Ελληνική Παιδοαλλεργιολογική Εταιρεία*Τελευταία Ενημέρωση:
20240101Αιφνίδιος θάνατος σε αθλητές, Αθλητική καρδιολογία, Καρδιακές διαταραχές σε αθλητές
Βλέπε επίσης και το υποκεφάλαιο ‘‘Αθλητική καρδιά’‘ και αντίστοιχα ‘‘Μυοκαρδίτιδα/Περικαρδίτιδα-από την πλευρά της αθλητιατρικής’‘ στο παρόν κεφάλαιο.
Ορισμός
‘‘Ο αιφνίδιος θάνατος’‘ στον αθλητισμό σημαίνει ξαφνικό θάνατο κατά τη διάρκεια ή σε σχέση με την αθλητική δραστηριότητα. Δε συμπεριλαμβάνονται τραυματικά αίτια.
Αιτίες
Ο αιφνίδιος θάνατος σε αθλητές είναι πολύ ασυνήθιστος, αλλά κάθε περίπτωση κινεί αξιοσημείωτο ενδιαφέρον. Αθλητές με συγκεκριμένες συγγενείς βλάβες σύμφωνα με τα παρακάτω διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από το συνηθισμένο πληθυσμό με όμοιες διαταραχές. Περίπου 3% από τους αθλητές κορυφαίων επιδόσεων πάσχουν από καρδιακές διαταραχές, που συνεπάγονται αυξημένο κίνδυνο για αιφνίδιο θάνατο, αν συνεχίσουν την άθληση.
Σε αθλητές < 35 ετών μπορεί να υπάρχουν ιδιαίτερα συγγενείς/κληρονομικές καρδιαγγειακές διαταραχές, με πιο συνηθισμένες αιτίες (θανάτου) την υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια και την αρρυθμιογόνα μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας.
Άλλες αιτίες είναι η ανώμαλη έκφυση των στεφανιαίων αρτηριών, βαλβιδικές βλάβες (π.χ. στένωση αορτικής βαλβίδας), ρήξη αορτής και μυοκαρδίτιδα. Πιο ασυνήθιστες αιτίες είναι ηλεκτροφυσιολογικές διαταραχές, όπως LQTS (σύνδρομο του μακρού Q-T), σύνδρομο Brugada, WPW (σύνδρομο Wolf-Parkinson-White) κ.ά.
Σε αθλητές > 35 ετών σχεδόν αποκλείεται μία πρώιμη έναρξη νόσου στεφανιαίων αγγείων.
Έχουν διατυπωθεί (ατεκμηρίωτες) υποψίες ότι τα σκευάσματα-ΜΣΑΦ (ιδιαίτερα οι αναστολείς Cox-2) ίσως έχουν συμβάλει σε αιφνίδιο θάνατο σε αθλητές στη διάρκεια φυσικής καταπόνησης. Το σκεύασμα προκαλεί μία γνωστή παρενέργεια με τη μορφή αυξημένης καρδιαγγειακής νοσηρότητας, όταν λαμβάνεται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και αντενδείκνυται σε άτομα με καρδιαγγειακή νόσο.
Τα ΜΣΑΦ πρέπει πάντοτε να συνταγογραφούνται με αυστηρά κριτήρια, όσο αφορά τις ενδείξεις. Εντούτοις οι επίσημες υπηρεσίες συνεχίζουν να έχουν την άποψη ότι τα σκευάσματα-ΜΣΑΦ μπορούν να πωλούνται χωρίς συνταγή γιατρού. Γι’ αυτό και παρατηρείται συχνή χρήση τους, αφού ο γιατρός συχνά δεν ενημερώνεται.
Διερεύνηση
Διερεύνηση
Καρδιαγγειακός προσυμπτωματικός έλεγχος, που αποτελείται από 1: Ιστορικό [κληρονομικότητα, ζάλη ή λιποθυμία στην προσπάθεια; - (λιποθυμία μετά από την ολοκλήρωση δραστηριότητας σχετικά συχνή εξαιτίας αγγειοπνευμονογαστρικών μηχανισμών), αιφνίδιες προσβολές αισθήματος παλμών στο διάστημα συνεχιζόμενης καταπόνησης; δύσπνοια/στηθαγχικό άλγος στη διάρκεια της δραστηριότητας;], 2: Φυσική εξέταση, 3: ΗΚΓ/μα-ηρεμίας. Αν υπάρχει θετικό εύρημα σε κάτι από τα προαναφερόμενα, παραπέμψτε σε συνάδελφο με εμπειρία στην αθλητική καρδιολογία για πιθανή επιπλέον διερεύνηση. (Στη Σουηδία υπάρχουν οδηγίες από την Εθνική Αθλητική Ομοσπονδία και το Υπουργείο Υγείας για προσυμπτωματικό έλεγχο των μεγαλύτερων σε ηλικία αθλητών κορυφαίων επιδόσεων. Διεθνώς υπάρχουν οδηγίες για προσυμπτωματικό έλεγχο ευρύτερων ομάδων αθλητών αγώνων.) Εμβάθυνση Βιβλία αθλητικής καρδιολογίας, π.χ. Thompson P. ‘‘Exercise and sports Cardiology’‘. Οδηγίες σχετικές με άθληση σε διάφορα νοσήματα, που σχετίζονται με την καρδιά: ‘‘Recommendations for competitive sports participation in athletes with cardiovascular disease’‘, Eur Heart J, 2005; 26: 1422-45.Ακετυλοσαλικυλικό οξύ (ΑΣO), προφύλαξη
Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο Αγωγή Ακενοκουμαρόλης/Sintrom (ή βαρφαρίνης) στο κεφάλαιο των Νοσημάτων του αίματος.
Ορισμός
Το ακετυλοσαλικυλικό οξύ χορηγείται ως προφύλαξη κατά των θρομβώσεων:
1. Σε οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου (ΟΕΜ) ή ασταθή στηθάγχη:
ΑΣΟ 160 mg 2 x1 ως δόση φόρτισης + πρασουγρέλη ή τικαγρελόρη.
Αντί για πρασουγρέλη ή τικαγρελόρη μπορεί να χορηγηθεί κλοπιδογρέλη.
2. Μετά από ΟΕΜ ή ασταθή στηθάγχη χορηγείται ΑΣΟ 75 mg x1 + για δώδεκα μήνες πρασουγρέλη ή τικαγρελόρη.
Αυτό ανεξάρτητα από το αν έχει γίνει επαναγγείωση ή όχι.
Η χορήγησή τους πρέπει να διαρκεί μικρότερο χρονικό διάστημα, αν υπάρχει κίνδυνος για αιμορραγικές επιπλοκές.
Αντί για πρασουγρέλη ή τικαγρελόρη μπορεί να χορηγηθεί κλοπιδογρέλη σε δόση 75 mg x1.
Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες η τελευταία αποτελεί θεραπεία πρώτης εκλογής ως προσθήκη σε ΑΣΟ μετά από NSTEMI (ΕΜ χωρίς ανύψωση-ST) σε δόση συντήρησης 90 mg x2, συχνά συνιστάται για 12 μήνες.
3. Σε ισχαιμική καρδιοπάθεια (σταθερή στηθάγχη, μετεμφραγματικά):
ΑΣΟ 75 mg x1.
Σε δυσανεξία-ΑΣΟ χορηγείται κλοπιδογρέλη 75 mg x1.
Μετά από καρδιακό επεισόδιο και/ή μετά από PCI, ΑΣΟ 75 mg x1 + κλοπιδογρέλη 75 mg x1.
4. Σε άνοια (αν συσχετίζεται με ΑΕΕ, ‘’νόσο των μικρών αγγείων’’): ΑΣΟ 75 mg, 1×1.
5. Σε περιφερική αρτηριακή νόσο: ΑΣΟ 75 mg, 1×1.
6. Μετά από ισχαιμικό ΑΕΕ ή ΠΙΕ μη-καρδιακής αιτιολογίας:
ΑΣΟ 75 mg x1 προτιμότερο σε συνδυασμό με διπυριδαμόλη 200 mg x2.
Η κλοπιδογρέλη αποτελεί εναλλακτική λύση στη θέση του ΑΣΟ.
7. Σε PTCA με μεταλλικό stent:
ΑΣΟ 75 mg, 1×1 (για ολόκληρη τη ζωή) + κλοπιδογρέλη 75 mg, 1×1 για τουλάχιστον 1 μήνα.
Όταν πρόκειται για φαρμακευτικό stent, χορηγείται ΑΣΟ 75 mg, 1×1 (για ολόκληρη τη ζωή) + κλοπιδογρέλη 75 mg 1×1 για δώδεκα μήνες.
Η τικαγρελόρη, όπως και η πρασουγρέλη αποτελούν εναλλακτικές λύσεις αντί για την κλοπιδογρέλη.
Το ΑΣΟ μπορεί επίσης να χορηγηθεί, όταν αντενδείκνυται η ακενοκουμαρόλη
(ή η βαρφαρίνη, που χορηγείται σε άλλες χώρες αντί για την ακενοκουμαρόλη).
8. Φλεβική θρόμβωση:
Δεν ενδείκνυται χορήγηση ΑΣΟ.
Επίσης δεν έχει καμία θέση στην πρωτοπαθή πρόληψη καρδιαγγειακών νόσων σε υγιή άτομα, όταν απουσιάζουν οι παράγοντες υψηλού κινδύνου (η μείωση του κινδύνου δεν αντισταθμίζεται από τον αυξημένο κίνδυνο αιμορραγικών εκδηλώσεων).
Όσο αφορά τη λήψη AΣΟ πριν από προγραμματισμένες χειρουργικές επεμβάσεις, διακόπτεται (προσωρινά) η χορήγηση χαμηλής δόσης-AΣΟ τρία 24ωρα πριν από την επέμβαση.
Αν όμως χορηγείται υψηλή δόση-AΣΟ (>1 g ΑΣΟ/ 24ωρο), πρέπει να διακόπτεται η χορήγησή του επτά 24ωρα πριν από την εγχείρηση.
Σε δυσανεξία στη χορήγηση ΑΣΟ (λόγω άσθματος, ρινίτιδας ή κνίδωσης), χορηγείται κλοπιδογρέλη.
Η χορήγηση χαμηλής δόσης ΑΣΟ έχει φανεί ότι δρα προληπτικά στον καρκίνο, ιδιαίτερα όσο αφορά την προστασία της δημιουργίας μεταστάσεων.
Το ΑΣΟ δεν αποτελεί ικανοποιητική εναλλακτική λύση ως προφύλαξη θρομβοεμβολικών επεισοδίων λόγω κολπικής μαρμαρυγής. Σε αυτές τις περιπτώσεις χορηγείται ακενοκουμαρόλη (ή αντίστοιχα βαρφαρίνη σε πολλές χώρες) ή ΝΟΑΚ.
Θεραπεία
Φαρμακευτική αγωγή
ΑΣΟ: Ακετυλοσαλικυλικό οξύ. ΑΣΟ + Διπυριδαμόλη. Διπυραμιδόλη. Κλοπιδογρέλη. Πρασουγρέλη. Τικαγρελόρη.Ακμή κοινή, Ακμή
Σύντομη περίληψη της θεραπείας:
*Σε ακμή με φαγέσωρες συστήνεται ως φάρμακο πρώτης εκλογής η χρήση αδαπαλένης (Αdaferin), αλλά μπορεί να προκαλεί τοπικό ερεθισμό.
Αραιώστε τις επαλείψεις ή αλλάξτε τη θεραπεία.
*Σε ήπια βλατιδοφλυκταινώδη ακμή υπεροξείδιο του βενζολίου, αδαπαλένη και αζελαϊκό οξύ ή συνδυασμός αδαπαλένης + βενζοϋλυπεροξειδίου.
*Σε μετρίου βαθμού βλατιδοφλυκταινώδη ακμή συνδυασμός, όπως παραπάνω ή κλινδαμυκίνη + τρετινοῒνη ή κλινδαμυκίνη + βενζοϋλυπεροξείδιο.
Αντιβιοτικά της κατηγορίας των τετρακυκλινών ίσως χρειαστεί να λαμβάνονται ως θεραπεία μέχρι τρεις μήνες μέγιστη διάρκεια.
Ποτέ να μη χρησιμοποιείτε ως μονοθεραπεία τα αντιβιοτικά (κίνδυνος ανάπτυξης ανθεκτικότητας).
Τα αντιβιοτικά από το στόμα να χορηγούνται σε συνδυασμό με τοπική θεραπεία, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.
Ποτέ όμως να μη γίνεται ο συνδυασμός:
Αντιβοτικά από το στόμα + αντιβιοτικά τοπικής χρήσης.
Ορισμός
Φλεγμονή του κοινού εκφορητικού πόρου των τριχοθυλακίων και των σμηγματογόνων αδένων.
Κοινή ακμή = Νεανική ακμή.
Ακμή των ενηλίκων = Εμφανίζεται καθυστερημένα ή κάνει την έναρξή της μετά την ηλικία των 25 ετών.
Συμπτώματα
Πολύ συχνά στην εφηβική ηλικία, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί ακόμη και στην ενήλικη ζωή. Συχνότερα σε καπνιστές.
Μη φλεγμονώδης ακμή:
Αποκαλείται και φαγεσωρική ακμή.
Κλειστοί ή ανοικτοί φαγέσωρες (‘‘λευκά ή μαύρα στίγματα’‘), ενδεχομένως διάσπαρτες βλατίδες, φλύκταινες (εντόπιση κυρίως στο μέτωπο, τις παρειές, τη μύτη).
Φλεγμονώδης ακμή:
Φαγέσωρες με άφθονες βλατίδες/φλύκταινες.
Η σοβαρότητα των βλαβών ποικίλλει.
Οι βλάβες εντοπίζονται κυρίως στο πρόσωπο, τον τράχηλο, το άνω μέρος του κορμού.
Οζιδιοκυστική ακμή:
Μεγάλα φλεγμονώδη οζίδια, φλύκταινες και κύστεις.
Εντόπιση:
Πρόσωπο, τράχηλος, πρόσθια και οπίσθια επιφάνεια του κορμού.
Σε πιο σοβαρές μορφές προσβάλλονται ακόμη και οι ώμοι/οι βραχίονες.
Η ίαση καταλείπει ουλές/ χηλοειδή/ ίνωση.
Αίτια
Δε σχετίζεται με ‘‘ακάθαρτη επιδερμίδα’‘, αλλά με αυξημένη παραγωγή σμήγματος και με διαταραχή της κερατινοποίησης στον εκφορητικό πόρο των σμηγματογόνων αδένων.
Η ποσότητα των φυσιολογικών βακτηριδίων στην περιοχή της επιδερμίδας (προπιονικά βακτηρίδια ακμής) είναι αυξημένη.
Γνωστή γενετική προδιάθεση.
Αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων κατά τη διάρκεια της εφηβείας, τόσο σε αγόρια, όσο και σε κορίτσια.
Τα μαύρο χρώμα στην κορυφή των ανοικτών φαγεσώρων προκαλείται από τη μελανίνη και όχι από ακαθαρσίες.
Παράγοντες, που προκαλούν επιδείνωση: Φάρμακα (στεροειδή, αναβολικά στεροειδή, γεσταγόνα, λίθιο, αντιεπιληπτικά).
Χημικά (έλαια κοπής μπορούν να προκαλέσουν ακμή από λάδι, πίσσα/σκευάσματα κατά της ψωρίασης μπορούν να προκαλέσουν θυλακίτιδες).
Καλλυντικά (λιπαρές κρέμες πωματίζουν τους πόρους των ‘‘φαγεσώρων’‘).
Μηχανικοί παράγοντες (‘‘σκάλισμα βλάβης’‘, τριβή, ενδύματα/σακίδιο πλάτης).
Κλιματικοί (υγρασία/ζέστη, ‘‘ακμή της Μαγιόρκα’‘).
Διατροφικές ουσίες (αρκετοί διαπιστώνουν συσχέτιση, δεν έχει επιτευχτεί όμως η καταγραφή τους σε μελέτες).
Στρες, κάπνισμα, ενδοκρινολογική επίδραση (συνηθισμένη η επιδείνωση περίπου μία εβδομάδα πριν από την εμμηνορρυσία).
Η όψιμη ακμή (ή ακμή των ενηλίκων) μπορεί να οφείλεται σε υπερπλασία του επινεφριδιακού φλοιού, PCO.
Αντικειμενική εξέταση
Τυπικές εντοπίσεις:
Πρόσωπο και/ή ράχη, αυχένας, ωμοπλάτες, στήθος.
Συνήθως λιπαρό δέρμα.
Τυπική όψη:
Φαγέσωρες, ανοικτοί (= μαύρα στίγματα), κλειστοί (=λευκά στίγματα).
Βλατίδες, φλύκταινες, οζίδια, κύστεις.
Διαφορική διάγνωση
Ροδόχρωμη ακμή (ασυνήθιστη πριν από την ηλικία των 20-ετών), περιστοματική δερματίτιδα (κυρίως γύρω από το στόμα), θυλακίτιδα από πιτυρόσπορο, ψευδοθυλακίτιδα, δοθιήνωση, ιδρώα.
(Σε ακμή, που σχετίζεται με διαταραχές της εμμηνορρυσίας, υπερτρίχωση, cushingoid habitus πρέπει να μπαίνει η υποψία συνδρόμου αρρενοποίησης, PCO, καθώς και συνδρόμου Cushing και να γίνεται διερεύνηση.
Επίσης αφορά και την έναρξη εκδήλωσης ακμής στην ενήλικη ζωή).