Οδηγίες επιλογής αιμοδοτών

Ορισμός Ισχυρή αύξηση του αριθμού των κοκκιοκυττάρων του αίματος και του νωτιαίου μυελού. Μπορεί να προσβάλλει όλες τις ηλικίες, αλλά το συνηθέστερο είναι η έναρξη της νόσου να συμβαίνει στην ηλικία των 60-ετών. (Στη Σουηδία πρόκειται για περίπου 100 περιπτώσεις/έτος.)   Αιτίες Παθολογικές μεταβολές του χρωμοσώματος της Φιλαδέλφειας (μετατόπιση [9,22]/ πρωτο-ογκογονίδιο BCR-ABL) συνδέονται απευθείας με […]

Ορισμός Ανεξέλεγκτη αύξηση των ονομαζόμενων Β-λεμφοκυττάρων. Αυτά τα κακοήθη κύτταρα προκαλούν πτώση του ανοσοποιητικού, μειωμένη λειτουργικότητα του μυελού των οστών και μπορεί να συσσωρευτούν στο αίμα, το μυελό των οστών, τους λεμφαδένες, το σπλήνα και το ΚΝΣ. Επίσης μπορεί να αφορά και άλλες μορφές, όπως π.χ. τα Τ-λεμφοκύτταρα. Προσβάλλει κυρίως άτομα μέσης-μεγάλης ηλικίας. Πρόκειται για […]

Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο Πυρετός στο κεφάλαιο των νοσημάτων του αναπνευστικού.   Ορισμός Μη ειδική παράμετρος φλεγμονής, που αποτελεί κριτήριο εκτίμησης της ταχύτητας καθίζησης, η οποία έχει μετρηθεί μετά από 1 ώρα.   Συνήθως ισχύουν οι ακόλουθες φυσιολογικές τιμές:   Παιδιά: 0 – 2 έτη:                       0 – 6 mm Παιδιά: 2 – 16 έτη:                     0 […]

Ορισμός Διόγκωση του σπλήνα, που αποτελεί το αιμοποιητικό όργανο σχήματος φασολιού, μεγέθους 12 cm, το οποίο βρίσκεται στο επάνω αριστερό μέρος της κοιλιακής κοιλότητας και το οποίο είναι ψηλαφητό μόνο, όταν διογκώνεται κάτω από το αριστερό πλευρικό τόξο.   Αιτίες Φλεγμονές: Μονοπυρήνωση, ελονοσία. Διαταραχές κυκλοφορίας αίματος: Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια, ηπατική κίρρωση. Αιμόλυση με αυξημένο καταβολισμό […]

Ορισμός Μικροκυτταρική, υπόχρωμη εικόνα του αίματος. Αιμικός σίδηρος = Δισθενής. Μη αιμικός σίδηρος = Τρισθενής. Η απορρόφηση του δισθενή σιδήρου από τον οργανισμό είναι πιο εύκολη από εκείνη του τρισθενή.   Αιτίες Αιμορραγία από το ΓΕ/κό, ουροποιητικό, μηνορραγία, αιμοδοσία, νόσος Osler, εγκυμοσύνη, μειωμένη απορρόφηση σιδήρου (π.χ. σε κοιλιοκάκη), δίαιτα φτωχή σε σίδηρο (χορτοφάγοι), μερική γαστρεκτομή, […]

Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο Αληθής πολυκυτταραιμία.   Ορισμός Υψηλή συγκέντρωση ερυθροκυττάρων (ερυθροκυττάρωση) ή μείωση του όγκου πλάσματος (σχετική ερυθροκυττάρωση). Παραμονή Hb > 185 g/L [18,5g/dL] ή Ht>0,52 (σε άντρες)/ Hb > 165 g/L [16,5 g/dL] ή >0,48 (σε γυναίκες). Αύξηση της τιμής-Hb κατά 20 g/L [2 g/dL] από την προηγούμενη σταθερή της τιμή μέχρι > […]

Αιτίες Συχνότερα ‘’εν τω βάθει’’ φλεβική θρόμβωση στο πόδι, από το οποίο απελευθερώνονται ένα ή περισσότερα έμβολα, που αφού διέλθουν τη δεξιά καρδία, ακινητοποιούνται στις πνευμονικές αρτηρίες. Κατά κανόνα δεν ανευρίσκονται πρωτοπαθείς θρόμβοι. Οι παράγοντες κινδύνου είναι οι ίδιοι με εκείνους της ΕΒΦΘ. Βλέπε το υποκεφάλαιο της ‘’εν τω βάθει’’ φλεβικής θρόμβωσης (ΕΒΦΘ) στο παρόν […]

Ορισμός Συγκέντρωση παθολογικών άωρων σε φάση προσταδίου μυελοειδών κυττάρων στο μυελό των οστών (κοκκιοκύτταρα, μονοκύτταρα), αλλά μπορεί να υπάρχουν ακόμη και λευχαιμίες μεγακαρυοκυττάρων. Η συγκέντρωση των παθολογικών κυττάρων οδηγεί σε διαταραχή της παραγωγής αίματος. Τα συμπτώματα έναρξης σχετίζονται συχνότερα με εκείνα της ουδετεροπενίας και της αναιμίας.   Αιτίες Συχνότερα άγνωστες. Επίκτητες γενετικές αλλοιώσεις. Παρατηρείται αύξηση […]

Ορισμός Κακοήθης προοδευτική αιματολογική νόσος, που συχνότερα χαρακτηρίζεται από ύπαρξη μεγάλου αριθμού άωρων λευκοκυττάρων, τα οποία είναι λεμφοβλάστες (Β- ή Τ-κύτταρα). Αυτά τα άωρα κύτταρα μπορούν να ανιχνευτούν στο αίμα, το μυελό των οστών, τους λεμφαδένες, το σπλήνα και άλλα όργανα. Η νόσος προσβάλλει κυρίως παιδιά ηλικίας 3 – 7 ετών.   Αιτίες Ακόμη δεν […]

Ορισμός Βιολογικά χαρακτηρίζεται από μία αργόσυρτη αύξηση της διήθησης κακοήθων πλασματοκυττάρων του νωτιαίου μυελού, που παράγουν αντισώματα. Η μέση ηλικία, στην οποία γίνεται η διάγνωση, είναι η ηλικία των 70 ετών.   Αιτία Άγνωστη. Β-κύτταρα, που μετασχηματίζονται σε όγκο και εισβάλλουν στο μυελό των οστών. Παίζουν ρόλο οι γενετικοί παράγοντες. Πολύ πιο συνηθισμένη κατάσταση μεταξύ […]

Ορισμός Μείωση του αριθμού των ‘’κυκλοφορούντων’’ λευκοκυττάρων, (κοκκιοκύτταρα/ Β-κύτταρα/ Τ-κύτταρα), λευκοκύτταρα < 3,0 x x109/L. Κοκκιοκύτταρα < 0,5 x x109/L συνεπάγονται τάση για προσβολή από λοιμώξεις σοβαρής μορφής.   Αιτίες Λοίμωξη (γρίπη, ελονοσία, HIV, TBC, σήψη), φάρμακα, π.χ. κυτταροστατικά, θυρεοστατικά, νοσήματα νωτιαίου μυελού, σπληνομεγαλία, ακτινοβολία, βιταμίνη Β12 και/ή έλλειψη φυλλικού οξέος.   Συμπτώματα Στην αρχή […]

Ορισμός Συγκέντρωση λευκοκυττάρων πλάσματος (WBC) > 11 x109/L. Κλινικά αυξάνεται συχνότερα ο αριθμός των ουδετερόφιλων κοκκιοκυττάρων.   Αιτίες Ήπια αύξηση των WBC (11 – 30 x 109/L): Καπνιστές, σωματική ή ψυχική καταπόνηση, σπληνεκτομή, θεραπεία με κορτιζόνη, – λίθιο ή –ΜΣΑΦ.   Μέτρια αύξηση WBC (30-50 x 109/L): Λοίμωξη, φλεγμονή, κακοήθεια αίματος.   Σοβαρή αύξηση WBC […]

Ορισμός Φλεγμονή των λεμφαγγείων.   Αιτίες Στρεπτοκοκκική ή σταφυλοκοκκική λοίμωξη πληγής, αποστήματος στο δέρμα ή σε μαλακά μόρια. Μεσοδακτύλια καντιντιασική λοίμωξη.   Συμπτώματα Ερυθρές γραμμώσεις δέρματος, συχνά κοντά σε μία πληγή ή απόστημα. Ενδεχομένως αύξηση θερμοκρασίας. Οι ερυθρές γραμμώσεις του δέρματος αποτελούν διευρυμένα αγγεία δευτεροπαθώς στα διεσταλμένα λεμφαγγεία και δεν είναι σημείο λοίμωξης αιμοφόρων αγγείων/σήψης. […]

Βλέπε επίσης και το υποκεφάλαιο έλλειψη-βιταμίνης Β12 στο κεφάλαιο των νευρολογικών νοσημάτων.   Ορισμός Μακροκυτταρική νόσος του αίματος με λευκοπενία και θρομβοπενία.   Αιτίες Έλλειψη βιταμίνης Β12. Η συγκεκριμένη έλλειψη προκαλείται από ατροφική γαστρίτιδα, στην οποία τα τοιχωματικά κύτταρα σταματούν την παραγωγή Ενδογενούς Παράγοντα (Intrinsic Factor/IF), που είναι απαραίτητος για την πρόσληψη της βιταμίνης Β12 […]

Ορισμός Κακοήθεια του λεμφικού ιστού. Διακρίνεται στο λέμφωμα Hodgkin και στο λέμφωμα μη-Hodgkin. Το λέμφωμα μη-Hodgkin αποτελεί μία συνηθισμένη κακοήθεια και η αδρή του διάκριση είναι σε επιθετικά (υψηλής κακοήθειας) και αντίστοιχα βραδείας εξέλιξης (χαμηλής κακοήθειας) λεμφώματα. Επιπλέον σε αυτές τις δύο κατηγορίες περιλαμβάνονται πολυάριθμες υποκατηγορίες.   Αιτίες Λέμφωμα Hodgkin: Αδιευκρίνιστη, πιθανή διαταραχή της ανοσολογικής […]

Αιτίες Μονότονη εργασία με το χέρι (συνηθισμένη αιτία σε νέα άτομα και γενικά σε υγιείς, π.χ. μετά από προπόνηση με βάρη, παίξιμο πιάνου, καλάμια ψαρέματος), κάταγμα κλείδας, κάκωση ώμου, υποδόρια φλεβική οδό, κακοήθεια ή άγνωστη αιτία. Οι θρομβώσεις συχνότερα εντοπίζονται σε στενωμένο πέρασμα της υποκλείδιας φλέβας μεταξύ της κλείδας και της πρώτης πλευράς.   Συμπτώματα-αντικειμενική […]

Ορισμός Θρόμβωση επιφανειακής φλέβας (συχνότερα της μείζονος ή της ελάσσονος σαφηνούς φλέβας) με εκδήλωση φλεγμονώδους αντίδρασης.   Αιτίες Μπορεί να εκδηλωθεί αυτόματα σε κιρσώδη αγγεία, σε νόσο Buerger, σε διαταραχές πηκτικότητας, καθώς και ως ‘’paramalignant phenomenon’’. Επιπλέον συχνά δευτεροπαθώς μετά από ένεση, έγχυση ή μετά από εγχείρηση κιρσών.   Συμπτώματα Ξαφνικό οστικό άλγος τοπικά σε […]

Ορισμός Συγκέντρωση αιμοπεταλίων πλάσματος (PLT) κάτω από 150 x109/L.   Αιτίες Μπορεί να αποτελεί μία αυτόνομη νόσο, η οποία ονομάζεται Πρωτοπαθής θρομβοπενία. Δευτεροπαθής θρομβοπενία εκδηλώνεται: – Σε μειωμένη παραγωγή αιμοπεταλίων από το μυελό των οστών. Σε απλαστική αναιμία, λευχαιμία, λέμφωμα, ακτινοβολία, χημειοθεραπεία, ορισμένα φάρμακα (π.χ. θειαζιδικά διουρητικά), έλλειψη Β12/ φυλλικού οξέος και σε αυξημένη κατανάλωση […]

Ορισμός Συγκέντρωση αιμοπεταλίων πλάσματος, PLT, πάνω από 600 x109/L. Ιδιοπαθής θρομβοκυττάρωση: Τιμή αιμοπεταλίων μόνιμα> 450 x109/L και χωρίς σημεία δευτεροπαθούς θρομβοκυττάρωσης.   Αιτίες Συχνότερα δευτεροπαθής λόγω λοίμωξης, φλεγμονής, αιμορραγίας, τραυματισμού/ εγχείρησης, σωματικής καταπόνησης, αντιδραστικά μετά από θρομβοπενία εξαιτίας κατάχρησης αλκοόλ, κακοήθεια ή σπληνεκτομή. Επίσης εκδηλώνεται ως πρωτοπαθής ιδιοπαθής θρομβοκυττάρωση, για την οποία δεν έχει βρεθεί […]

Ορισμός Κληρονομική μορφή αναιμίας εξαιτίας μεταβολών στη δομή της αιμοσφαιρίνης. Είναι συνηθισμένη στις περιοχές, όπου ενδημεί η ελονοσία (‘’μεσογειακή αναιμία’’). Διακρίνεται στην άλφα-θαλασσαιμία και αντίστοιχα τη βήτα-θαλασσαιμία, ανάλογα με το πού εντοπίζονται οι μεταβολές στη δομή της αιμοσφαιρίνης.   Η βήτα-θαλασσαιμία διακρίνεται στην ‘’ελάσσονα’’, καθώς και τη ‘’μείζονα’’, ανάλογα με τα συμπτώματα. Η άλφα-θαλασσαιμία διακρίνεται […]

Ορισμός Αφύσικα υψηλός αριθμός ηωσινοφίλων κοκκιοκυττάρων στο αίμα ή συγκέντρωση σε διάφορα όργανα. Ήπια ηωσινοφιλία: 0.7 μέχρι 1.5 x 109/L. Μέτρια ηωσινοφιλία: 1.5 – 5 x 109/L. Σοβαρή ηωσινοφιλία: >5 x 109/L.   Αιτίες Ήπια και μέτρια ηωσινοφιλία εκδηλώνεται σε: Αλλεργική ρινίτιδα, ρινικούς πολύποδες, εποχιακή ρινίτιδα, άσθμα, αλλεργικές φαρμακευτικές αντιδράσεις, παρασιτικά νοσήματα. Η σοβαρή ηωσινοφιλία […]

Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο Πνευμονική εμβολή στο παρόν κεφάλαιο.   Ορισμός Διαταραχή πηκτικότητας με επακόλουθο το σχηματισμό θρόμβων. Εκείνα που προσβάλλονται κυρίως είναι τα κάτω άκρα, αλλά ορισμένες φορές διαπιστώνεται θρόμβωση ακόμη και στα άνω άκρα.   Αιτίες Βλάβη στο τοίχωμα των αγγείων, κακή αιματική ροή, διαταραχή της πήξης του αίματος ή ένας συνδυασμός αυτών. […]

Ορισμός Τρύπημα από σύριγγα, κακώσεις από κόψιμο, πιτσίλισμα στο στόμα ή το μάτι στο νοσηλευτικό προσωπικό σε περιπτώσεις με υποψία αιματογενούς μετάδοσης.   Διερεύνηση Αμέσως: Εργαστηριακή εξέταση προσωπικού (‘’κατευθείαν εργαστηριακός έλεγχος’’): HbsAg, anti-HBs, anti-HIV.   Εξέταση του ασθενή (μετά από το συμβάν): HbsAg, anti-HCV, anti-HIV. Ζητήστε αποτέλεσμα διαμέσου τηλεφώνου μέσα σε 48 ώρες.   Παρακολούθηση: […]

Ορισμός Αντίσταση στην ενεργοποιημένη πρωτεῒνη C. Κληρονομική βλάβη, η οποία οδηγεί στην αύξηση της ικανότητας πήξης του αίματος.   Απαντάται σε ετερόζυγη μορφή: Τα συγκεκριμένα άτομα παραουσιάζουν μία διάθεση αντίστασης στην ενεργοποιημένη πρωτεῒνη-C (αντίσταση-APC), που κληρονομείται από τον ένα γονέα και ‘’φυσιολογική’’ διάθεση από τον άλλο γονέα. Το παιδί παρουσιάζει 50% κίνδυνο για αντίσταση-APC σε […]

Πριν από προγραμματισμένη εγχείρηση προηγείται συννενόηση με την υπεύθυνη κλινική, όπου θα γίνει η επέμβαση. Πριν από μικρές χειρουργικές πράξεις με χαμηλό κίνδυνο αιμορραγίας (π.χ. ενδοσκόπηση) διακόπτεται η χορήγηση 1-2 ημέρες πριν από την επεμβατική πράξη. Σε μεγάλες επεμβατικές πράξεις, όπως εγχειρήσεις κοιλιακής χώρας η χορήγηση διακόπτεται 2-5 ημέρες πριν από την επεμβατική πράξη.   […]

Τα νεότερα σκευάσματα (π.χ. ΝΟΑΚ – New Oral AntiCoagulants), δαβιγατράνη, ριβαροξαβάνη και απιξαμπάνη αποτελούν εναλλακτικές λύσεις αντί για τη χορήγηση βαρφαρίνης (ή ασενοκουμαρόλης).   Το κύριο πλεονέκτημά τους είναι ότι δεν απαιτείται παρακολούθηση του INR.   Υπάρχει διαθέσιμο αντίδοτο, όσο αφορά τη δαβιγατράνη (η ιδαρουσιζουμάμπη).   Όσο αφορά γενικά τη δράση τους, τα παραπάνω νέα […]

Ισχυρή ένδειξη: Σε φλεβική θρομβοεμβολή συμπεριλαμβανομένης της πνευμονικής εμβολής, θεραπευτική αγωγή για 2-6 μήνες στη διάρκεια του οξέος σταδίου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί, τόσο θεραπευτικά, όσο και προληπτικά σε όλες τις περιπτώσεις φλεβικής θρομβοεμβολής.   Σε νεφρωτικό σύνδρομο (αλβουμίνη-ορού < 25 g/L).   Σε ενεργή καρκινική νόσο (υψηλός κίνδυνος πνευμονικής εμβολής/ θρόμβωσης. Η βαρφαρίνη [ή ασενοκουμαρόλη] […]

Χορηγείται σε: 1. Οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου ή ασταθή στηθάγχη: ΑΣΟ 160 mg, 2 x1 ως δόση εφόδου + πρασουγρέλη ή τικαγρελόρη. Εναλλακτική στην πρασουγρέλη ή την τικαγρελόρη είναι η κλοπιδογρέλη. 2. Μετά από οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου ή ασταθή στηθάγχη χορηγείται ΑΣΟ 75mg x1 + πρασουγρέλη ή τικαγρελόρη για διάρκεια δώδεκα μηνών. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από […]

Ορισμός Ανάγκη διερεύνησης της αναιμίας προκύπτει, όταν η Hb ελαττώνεται σε τιμές κάτω των 120 g/L [12 g/dL] σε γυναίκες και κάτω των 130 g/L [13 g/dL] σε άντρες (γενικές τιμές αναφοράς σύμφωνα με τον WHO). Οι έγκυες, τα παιδιά 2-3 μηνών παρουσιάζουν χαμηλότερες τιμές (110 g/L) [11 g/dL], καθώς και οι ηλικιωμένοι > 80 […]

Ορισμός Αφύσικη αύξηση κυρίως των ερυθρών, αλλά ακόμη και των λευκών κυττάρων του αίματος, καθώς και των αιμοπεταλίων. Hb>185 g/L [18,5 g/dL] ή διαφορετικά Ht>0,52 (άντρες), Hb>165 g/L [16,5 g/dL] ή Ht>0,48 (γυναίκες).   Αιτίες Πιθανόν υποκείμενη μετάλλαξη (‘’θετικοί – JAK2’’) με υπερπαραγωγή κυττάρων του αίματος από τον μυελό των οστών. Προσβάλλονται κυρίως άντρες ηλικίας […]

Ορισμός Φερριτίνη-ορ.>200, συχνά>1000, κορεσμός σιδήρου (Fe-ορ./TIBC-ορ. x 100)%>45, συχνά > 70, γενετική μετάλλαξη (C282Y). Κατά κανόνα απαιτούνται και τα τρία παραπάνω για τη διάγνωση, ωστόσο σε ένα μικρό αριθμό η διάγνωση υπάρχει χωρίς διαπιστωμένη γονιδιακή μεταβολή. Αιτίες Κληρονομικότητα, αυξημένη απορρόφηση σιδήρου με προοδευτική εναπόθεση σιδήρου σε πολλά όργανα, όπως αρθρική κάψα, ήπαρ, πάγκρεας, καρδιά. Συμπτώματα […]

Αιτία Άγνωστη, τραυματισμός, φάρμακα (ΑΣΟ, ΜΣΑΦ, ΝΟΑΚ, ασενοκουμαρόλη/ ή βαρφαρίνη, κορτιζόνη), θρομβοκυτταροπενία, ρήξεις αγγείων λόγω ηλικίας, κακοήθη νοσήματα αίματος, ηπατική νόσος, διαταραχή της πηκτικότητας, σύνδρομο Ehlers-Danlos (κληρονομική ευθραυστότητα των αγγείων κ.ά. των εσωτερικών οργάνων).

Ορισμός Φυλλικό οξύ-πλάσμ. < 15 nΜol/L: Πιθανή έλλειψη. < 5nMol/L: Υπάρχει έλλειψη. Φυλλικό οξύ ονομάζεται η βιταμίνη Β9.   Αιτίες Το φυλλικό οξύ αποτελεί ένα ευαίσθητο δείκτη για ελλιπή πρόσληψη από το έντερο (π.χ. σε κοιλιοκάκη, μετά από εκτομή ενός τμήματος του λεπτού εντέρου). Επίσης χαμηλή τιμή σε ελλιπή πρόσληψη (αυστηρά χορτοφάγοι [vegan], χορτοφάγοι, ηλικιωμένοι […]